زندگی در تنگنای حاشیه نشینی

روح‎الله زرین | سنندج- خبرنگار: 

سنندج با جمعیت بیش از ۵۰۱ هزار نفر دارای ۱۷ محله و ۳ ناحیه منفصل شهری است. این پهنه‎بندی جمعیتی موجب شده که شاهد رشد حاشیه‌نشینی در این شهر باشیم. نبود زیرساخت‎های عمرانی، رشد مهارناپذیر جمعیت، سوءتغذیه کودکان دبستانی، نبود پارک و نیز کمبود فضای آموزشی و تفریحی و مراکز درمانی از عمده مشکلات این مناطق سنندج است. بیکاری، اعتیاد، بزهکاری و رشد مشاغل کاذب مانند دستفروشی نیز از معضلات اجتماعی این مناطق است که در این زمینه به پیگیری بیشتر مسئولان برای کاهش آسیب‎های ناشی از این پدیده نیاز است. زیرا این روزها مهم‌ترین ویژگی مناطق حاشیه‌ای و منفصل وقوع جرم و آسیب‌های اجتماعی است. 


سنندج، دومین شهر حاشیه‌نشین کشور 

رئیس شورای شهر سنندج می‎گوید: این شهر دارای جمعیتی بالغ بر ۵۰۱ هزار نفر است که ۸۷ هزار نفر آن در روستاها ساکن هستند. 
«جلال شریعتی» ادامه می‌دهد: سنندج ۱۷ محله حاشیه‎نشین دارد. همچنین ۳ روستای ننله، نایسر و حسن‎آباد نیز به ناحیه منفصل شهری تبدیل شده‌اند. 
وی می‌افزاید: بنا به دلایل مختلفی مانند بیکاری و کمبود امکانات در روستاها، شاهد رشد جمعیت در مناطق حاشیه این شهر هستیم. ۵۴ درصد از جمعیت سنندج در این نقاط حاشیه‌ای زندگی می‌کنند و طبق آمار، سنندج دومین شهر حاشیه‌نشین کشور به شمار می‌رود. 
شریعتی تصریح می‌کند: بسیاری از مناطق حاشیه‌نشین سنندج فاقد امکانات رفاهی و عمرانی هستند. در این زمینه برنامه‎های خاصی مانند بهسازی و اتصال آنها به مرکز شهر در حال اجراست. در این زمینه استاندار همکاری لازم برای اعتباربخشی به این پروژه‌ها را در نظر دارد. 


رشد ناهنجاری‌‌های اجتماعی

شریعتی ادامه می‌دهد: بسیاری از ساکنان مناطق حاشیه‎نشین شهر در زمینه مشاغلی مانند دستفروشی و دوره‌گردی فعالیت دارند. برای ساماندهی این افراد بازارهای روز ثابتی در نظر گرفته شده است. همچنین این بازارها در نقاط شهری به صورت شب‌بازار خواهد بود. 
رئیس شورای شهر سنندج می‌افزاید: به دلیل افزایش جمعیت در مناطق حاشیه‌نشین سنندج و وسعت کم این محله‎ها شاهد ورود افراد مختلف به این مناطق هستیم. این رویه موجب رشد بزهکاری و ناهنجاری‌های اجتماعی فراوانی مانند توزیع مواد مخدر شده است. 
 وی در ادامه می‎گوید: برای کنترل این آسیب‎های اجتماعی نیازمند فرهنگسرا و خانه‎های محله هستیم که احداث آنها در دستور کار شورای شهر قرار گرفته است. نمونه آن «خانه هنر» است که در آینده نزدیک افتتاح خواهد شد.  شریعتی اضافه می‎کند: چندین پروژه بزرگ برای احداث پارک و فضای تفریحی در ۳ ناحیه منفصل شهری در نظر گرفته شده است. همچنین یک مدرسه ۶کلاسه در نایسر به بهره‌برداری رسیده است. تحقق سایر امکانات رفاهی و بهداشتی نیز با همکاری سایر نهادهای اجرایی امکان‌پذیر خواهد بود. 


بازآفرینی شهری در محلات سنندج

معاون اجتماعی بهزیستی استان می‎گوید: طرح ارتقای اجتماعی، فرهنگی و سلامت ستاد بازآفرینی شهری در ۱۷ منطقه سنندج اجرا شده است. این رویه موجب جلوگیری از اقدامات مجرمانه در این مناطق حاشیه‎نشین خواهد شد. 
«محسن شجاعی» ادامه می‌دهد: برای توانمندسازی مناطق حاشیه‎نشین استان از لحاظ فرهنگی ۷ونیم میلیارد تومان اعتبار اختصاص داده شده است. 
وی می‌افزاید: بهترین راهکار برای کاهش جرم مقابله با آن است. در این زمینه ایجاد کلاس‎های آموزشی و کارگاه‌های خانواده در مناطق محروم و حاشیه شهر مفید خواهد بود.  شجاعی تصریح می‌کند: اقدامات مناسبی برای کاهش آسیب‎های اجتماعی در مناطق حاشیه سنندج از سوی امور اجتماعی استانداری صورت گرفته است. اجرای طرح توانمندسازی اجتماعی‌محور، دادن یک وعده غذای گرم به کودکان نیازمند در مهدهای کودک‌ و نیز اختصاص یارانه شهری به کودکان نیازمند از اقداماتی است که در این مناطق انجام شده است. همچنین ۶هزار کودک دچار سوء‌تغذیه با حمایت دانشگاه علوم پزشکی در استان زیر پوشش خدمات قرار گرفته‌اند و سبدهایی غذایی به صورت ماهیانه به آن‌ها ارائه می‌شود. 


مهم‌ترین اهداف پایگاه‌های خدمات اجتماعی

معاون اجتماعی بهزیستی استان ادامه می‌دهد: ۵ پایگاه در زمینه ارائه خدمات اجتماعی در سنندج و سقز ایجاد شده است. همچنین شناسایی مشکلات و آگاه‌سازی گروه‌های هدف، یعنی افراد آسیب‌دیده و در معرض آسیب، کودکان بازمانده از تحصیل، کودکان خیابانی و نیز افرادی که به نوعی با بحران‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی مواجه هستند از مهم‌ترین اهداف این پایگاه‌های خدمات اجتماعی است. در این زمینه اقدامات موفقی برای کاهش طلاق و ناهنجاری‌های اجتماعی در محلات حاشیه‌نشین سنندج صورت گرفته است. 


کمبودامکانات درنایسر

یکی از ساکنان نایسر می‎گوید: حدود ۷ سال است که این روستا طبق مصوبه دولت به ناحیه منفصل شهری تبدیل شده است. 
«اصغر کریمی» ادامه می‌دهد: با وجود اینکه نایسر در چندکیلومتری سنندج قرار دارد فاقد امکانات رفاهی، عمرانی و تفریحی است. 
وی می‌افزاید: به دلیل دپوی زباله‌های خانگی در معابر این منطقه شاهد جولان سگ‌های ولگرد و حیوانات موذی مانند موش و حشرات هستیم. این مساله موجب بروز انواع بیماری‌ها در ساکنان شده است. 

کریمی تصریح می‌کند: به دلیل قرارگیری این منطقه در حاشیه سنندج و عدم توجه به وضعیت ساکنان، هراز‌چندگاهی شاهد ورود افراد غیربومی به آن هستیم که در زمینه فروش انواع مواد مخدر فعالیت دارند. ادامه این روند موجب کاهش سن اعتیاد در نوجوانان این ناحیه شده است. این شهروند نایسری می‎گوید: زنان این منطقه برای رفت و آمد نیاز به خطوط مسافربری مطمئن دارند. به دلیل نبود چنین شرایطی، در ساعات ابتدایی روز و اواخر شب شاهد تردد مسافربرهای شخصی در نایسر هستیم که موجب سلب آسایش مردم و احساس ناامنی در زنان برای رفت و آمد شده است. 

وی ادامه می‌دهد: عدم هدایت فاضلاب خانگی در این محله موجب ایجاد بوی نامطبوع شده است که در فصول مختلف سال باعث آزار ساکنان نایسر می‌شود. 
کریمی تصریح می‌کند: امکاناتی مانند فضاهای آموزشی در این منطقه محدود است. همچنین پارک و تجهیزات ورزشی و بازی در نایسر وجود ندارد. بیشتر کودکان برای سرگرم شدن در کوچه‌ها بازی می‌کنند و در میان زباله‌ها پرسه می‌زنند.