مترو
قطار ملی مترو روی ریل تست اروپایی و ایرانی
فرایند تأیید فنی قطار ملی مترو با حضور شرکت مشاور داخلی و خارجی آغاز می‌شود
زینب زینال‌زاده ـ خبر‌نگار
در پی نهایی شدن قرارداد شرکت مشاور خارجی و مشاور داخلی، فرایند تست نهایی و تأیید فنی قطار ملی مترو به‌زودی آغاز می‌شود. براساس ماده54 برنامه ششم توسعه کشور، دولت مکلف بود از طریق وزارت صنایع، معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و وزارت راه و شهرسازی، دانش فنی در بخش طراحی و ساخت تجهیزات ریلی را به 85درصد برساند.
در راستای این تکلیف، تیر‌ماه سال98 قرارداد ساخت قطار ملی مترو میان شرکت متروی تهران به نمایندگی از شهرداری تهران و معاونت علمی و فناوری و صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست‌جمهوری بسته شد.
18شرکت دانش‌بنیان و 4مجموعه بزرگ ازجمله جهاد دانشگاهی، علم و صنعت ایران، مپنا لکوموتیو و شرکت واگن‌سازی تهران به‌عنوان پیمانکار این پروژه، دست به‌کار شدند و پس از 18ماه نخستین قطار ملی مترو که نتیجه اتکا به دانش و توانمندی جوانان کشور بود، رونمایی شد. در حقیقت بهره‌برداری از این قطار که با بومی‌سازی 85درصد دانش تولید قطارهای درون‌شهری ساخته شده است می‌تواند آغازی برای دستیابی به تولید انبوه، تعمیر و تجهیز این نوع از ناوگان حمل‌ونقل عمومی باشد.
مرهمی بر درد حمل‌ونقل ریلی پایتخت
شبکه حمل‌ونقل ریلی تهران در حال حاضر به حدود 1500واگن جدید نیاز دارد و به‌گفته سیدجعفر تشکری‌هاشمی، عضو کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران، حدود 500واگن مترو هم نیاز به اورهال دارند.
در چنین شرایطی تولید انبوه واگن‌های مترو با تکیه بر تجربه ساخت قطار ملی قطعا می‌تواند مرهمی بر وضعیت نامناسب ناوگان ریلی تهران باشد. همچنین به‌گفته رئیس جهاد دانشگاهی با توجه به ساخت خطوط مترو در 9کلانشهر دیگر (مشهد، اصفهان، شیراز، تبریز، قم، اهواز، کرج، اسلامشهر و کرمانشاه) نیاز به هزاران دستگاه واگن است که تأیید قطار ملی و آغاز تولید انبوه می‌تواند نیاز کشور را تامین کند و وابستگی به قراردادهای فاینانس خارجی را به حداقل برساند. حمیدرضا طیبی می‌گوید: «باراه‌اندازی و تولید انبوه قطارهای ملی واردات قطارهای درون‌شهری کم می‌شود و در چنین شرایطی بخشی از تحریم‌ها بی‌اثر می‌شوند.»
کنترل قطار ملی با استانداردهای بین‌المللی
تست‌های اولیه قطار ملی مترو انجام شده است، اما برای تولید انبوه نیاز به دریافت استانداردهای بین‌المللی است که این کار توسط مشاور خارجی و ذی‌صلاح باید انجام شود. مدیر کارگروه پروژه طراحی و راه‌اندازی قطار ملی مترو در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: «فرایند طراحی و ساخت نمونه اولیه قطار ملی حدود 18ماه طول کشید و از همان مراحل ابتدایی هم قرار بر این بود تا مشاور بین‌المللی بر روند طراحی، ساخت و عملکرد این قطار صحه بگذارد و پس از تأیید نهایی در شبکه ریلی متروی تهران قرار گیرد. با توجه به اهمیت این موضوع از 6ماه پیش مذاکرات برای انتخاب شرکت خارجی شروع شد و کشورها و شرکت‌های مختلفی اعلام آمادگی کردند و پیشنهاداتی دادند که در نهایت یک مشاور صاحب تجربه اروپایی برای این کار انتخاب شد.»
به‌گفته سیدکاظم طاهرزاده، تست و تأیید نهایی قطار ملی با مشارکت یک مشاور خارجی و همکاری یک مشاور داخلی انجام می‌شود. او در توضیح بیشتر می‌گوید: «مشاور اروپایی انتخاب شده پروژه‌های متعدد مشابهی را انجام داده و در این حرفه بسیار خوشنام است. همچنین مشاور داخلی هم دارای تجربه ارزشمندی در صنعت ریلی است.» این مقام مسئول در پایان تأکید می‌کند: «اگر کارها براساس برنامه زمانبندی شده پیش برود تا 3ماه دیگر قطار ملی مجوز ورود به مدار حرکت می‌گیرد و می‌توانیم از آن در شبکه متروی پایتخت استفاده کنیم.»
تشریح روند ساخت قطار ملی
85درصد طراحی قطار ملی متکی به دانش داخلی بوده است. مدیر کارگروه پروژه طراحی و راه‌اندازی قطار ملی مترو با بیان این مطلب می‌گوید: «85درصد ساخت قطار ملی از طریق قراردادهای شرکت‌های داخلی صورت گرفته و 15درصد خرید، مستقیم از منابع خارجی انجام شده است. اکنون این قطار تولید داخلی به‌حساب می‌آید و درصورت دریافت مجوزهای لازم و البته تامین منابع مالی به تولید انبوه می‌رسد. در حقیقت قطار ملی نشان می‌دهد ما به دانش و توانمندی ساخت این ناوگان دست‌یافته‌ایم، اما نیاز به حمایت‌های مالی داریم و در چنین شرایطی نبود فاینانس خارجی نمی‌تواند سدی در برابر توسعه ناوگان حمل‌ونقل ریلی کشور باشد.»
فعال شدن قرارداد ساخت 420واگن
براساس برنامه ششم توسعه حدود 1050دستگاه واگن باید برای تهران تامین شود. طاهرزاده با تأیید این موضوع می‌گوید: «قرار بود 630دستگاه واگن از طریق فاینانس کشور چین تامین شود که قرار داد هم منعقد شد، اما 420دستگاه باقیمانده تعیین‌تکلیف نشد. اکنون با ساخت قطار ملی و امیدی که به تأیید نهایی و دریافت مجوز آن وجود دارد روی ساخت 420واگن از طریق واگن‌سازی داخلی تهران تمرکز کرده‌ایم.» او در پایان تأکید می‌کند: «اکنون به مرحله‌ای رسیده‌ایم که علاوه بر تامین نیاز کشور در سال‌های آتی می‌توانیم صادرات واگن هم داشته باشیم.»
خطوط 6و7 مقصد قطار ملی
علی امام، مدیرعامل شرکت متروی تهران و حومه: تولید قطار مترو از ابتدا تا‌کنون همواره متکی به دانش طراحی و ساخت کشورهای خارجی و عمدتا چین بوده است و تجربه ساخت قطار ملی که عمق داخلی‌سازی را از 30درصد به 85درصد افزایش داده موفقیتی ارزشمند در صنعت کشور محسوب می‌شود. تولید انبوه قطار ملی مترو نه‌تنها خدمت‌رسانی در پایتخت را مطلوب می‌کند، بلکه می‌تواند به ناوگان حمل‌ونقل ریلی سایر کلانشهرها که به نوعی با کمبود واگن مواجه هستند، کمک کند. در حقیقت می‌توان از این تجربه با ارزش استفاده کرد و وابستگی به کشورهای خارجی را کاهش داد و از خروج ارز برای تامین قطعات و انتقال آنها به کشور و مونتاژ کردن، جلوگیری کرد. به هر حال امیدواریم در 3ماه آینده شاهد قرار گرفتن این قطار روی ریل مترو در خطوط 6یا7 باشیم و برگ زرین دیگری از افتخارات جوانان کشور در مقابل دیدگان مردم نمایان شود.
