خام‌فروشی، آفت بادام چهارمحال‌وبختیاری

خاطره حسین‌زاده-خبرنگار

چهارمحال‌وبختیاری به‌عنوان قطب تولید بادام آبی در کشور شناخته شده‌است، اما این استان سال‌هاست که این محصول استراتژیک خود را به‌صورت خام‌فروشی صادر می‌کند و خود را از میزان قابل‌توجهی از ارزش‌افزوده این محصول صادراتی که می‌تواند گره‌های زیادی را از توسعه اقتصادی استان بگشاید، محروم کرده‌است.
چهارمحال‌وبختیاری با یک میلیون و641 هزارهکتار مساحت، که معادل یک درصد مساحت کشور است، 250هزارهکتار اراضی کشاورزی، 341هزارهکتار جنگل و بیش‌از یک میلیون هکتار مرتع دارد. دراین استان سالانه بیش‌از یک میلیون‌و 400هزارتن محصولات کشاورزی تولید می‌شود که از این مقدار، حدود 820هزارتن (65درصد) مربوط به محصولات زراعی و حدود 200هزارتن (16درصد) هم مربوط به محصولات باغی است و بقیه را محصولات دام و طیور و کشت گلخانه‌ای تشکیل می‌دهد.
درحال‌حاضر یک‌سوم از تولید ناخالص داخلی استان مربوط به بخش کشاورزی است که در مقایسه با شاخص کشوری که 20 تا 22درصد است، نشان دهنده ظرفیت و جایگاه خوب بخش کشاورزی در تولید ناخالص داخلی استان است.

تولید بادام باکیفیت 
دراین میان محصولی که توانسته در ارتقای جایگاه کشاورزی استان در سال‌های اخیر نقش به‌سزایی ایفا کند و سهم زیادی از صادرات و تولید ناخالص بخش کشاورزی استان را به خود اختصاص دهد، محصول بادام با تولید 24هزارتن در سال، معادل 20درصد از بادام باکیفیت کشور است؛ به‌طوری‌که این استان در 12سال اخیر به‌طور متوالی بیشترین تولید بادام آبی کشور را به خود اختصاص داده‌است.
 بادام یکی از محصولات خشکباری مهم در ایران و سایر کشورهای جهان است که به‌دلیل ارزش غذایی، دارویی و بهداشتی بالا، بسیار مورد توجه قرارگرفته‌است.معاون سازمان جهاد کشاورزی چهارمحال‌وبختیاری دراین باره گفت: سطح زیرکشت باغ‌ها در استان 42هزارهکتار است که 16هزارهکتار آن، معادل 37درصد را باغ‌های بادام به خود اختصاص داده‌است.
«حسین برزگر» ادامه داد: همچنین سالانه 190هزارتن محصولات باغی دراین استان تولید می‌شود که بادام با تولید 24هزارتن، 5/12درصد این تولیدات را شامل می‌شود.

عملکرد 2برابری باغ‌های بادام
وی متوسط عملکرد بادام در هر هکتار از باغ‌های استان را 5/1 تن اعلام کرد و افزود: این میزان در مقایسه با میانگین عملکرد بادام در باغ‌های کشور که 8دهم درصد است، عملکرد 2برابری را نشان می‌دهد.
این مسئول ارزش تولیدات کشاورزی استان را سالانه 34هزارمیلیارد ریال اعلام کرد و گفت: بیش‌از 7هزار میلیارد ریال از این تولیدات، به بادام اختصاص دارد که 22درصد ارزش تولیدات کشاورزی استان را شامل می‌شود.

بازارهای هدف صادرات
برزگر بازار هدف صادرات بادام استان را کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، هند، روسیه و پاکستان دانست و افزود: برای رقابت در عرصه تجارت خارجی، ضمن تقویت مراکز بسته‌بندی و تقویت برند بادام استان، باید برای کسب استانداردهای تشویقی این عرصه بیش‌از پیش تلاش کنیم.
وی عنوان کرد: 10هزارنفر به‌صورت مستقیم در عرصه تولید و عرضه بادام دراین استان فعالیت می‌کنند که 5درصد از کل اشتغال استان را شامل می‌شود.
با این وصف می‌توان گفت موقعیت استان در تولید محصول بادام فرصت خوبی را برای بهره‌گیری از مزیت نسبی چهارمحال‌وبختیاری در راستای تحقق توسعه‌یافتگی این استان فراهم کرده، اما این موضوع سال‌ها با کم‌توجهی مواجه شده‌است و محصول بادام این استان خام‌فروشی می‌شود. این درحالی‌است که به‌گفته کارشناسان، با ایجاد صنایع تبدیلی، بسته‌بندی و فراوری این محصول، می‌توان ارزش‌افزوده‌ بسیاری را دراین حوزه به‌دست آورد.

راه‌اندازی شهرک تخصصی بادام 
تنها اقدامی که به‌تازگی دراین استان انجام شده و روند اجرایی آن در مراحل ابتدایی قرار دارد، ایجاد شهرک تخصصی بادام است که در کشور برای نخستین بار در این استان در دستور کار قرارگرفته است. به‌گفته کارشناسان، با راه‌اندازی این شهرک بسیاری از مشکلات تولیدکنندگان و صادرکنندگان رفع می‌شود و برنامه‌ریزی برای صادرات این محصول راهبردی شکل نظام‌مندی به خود می‌گیرد و ساماندهی می‌شود.
عملیات اجرایی ساخت این شهرک تخصصی از 26 خرداد امسال در شهرستان سامان که بیشترین تولیدات این محصول باغی را به خود اختصاص داده، آغاز شده‌است. مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی چهارمحال‌وبختیاری دراین زمینه گفت: ۸۰واحد صنعتی در شهرک تخصصی بادام سامان، به‌عنوان تنها ناحیه تخصصی صنعتی بادام ایران، مستقر می‌شوند.
«حمیدرضا فلاح» افزود: این ناحیه صنعتی با هدف بسترسازی برای استقرار واحدهای بسته‌بندی و فراوری محصولات باغی در زمینی به وسعت ۳۰هکتار راه‌اندازی می‌شود و برای اجرای این طرح ۵۷میلیارد ریال از اعتبارات شرکت شهرک‌های صنعتی استان اختصاص داده شد.
وی تصریح کرد: برای اجرای این طرح ۶کیلومتر عملیات خاکی، زیرسازی، جدول‌گذاری، معابر داخلی و جاده دسترسی ساخته می‌شود و برای تکمیل و بهره‌برداری از آن تا ۲ سال آینده، ۱۵۰ میلیارد ریال هزینه خواهد شد.