آزمون توسعه متوازن با اولویت گردشگری

محمد محب‌خدایی| معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری:

تبریز 2018 نیازمند رویکرد کلان است. این رویداد را نباید تنها به‌عنوان یک رویداد موقت نگریست که تنها مختص به سال‌2018 است. باید توجه داشت که سرمایه‌گذاری در بسیاری از حوزه‌های اقتصادی وابسته به ارزش افزوده موجود در حوزه‌های مختلف است. گاهی در تاریخ اقتصاد ایران مردم سرمایه‌های خود را به یک بخش خاص هدایت می‌کردند؛ مثلا در برهه‌ای مردم سرمایه خود را به بخش مسکن سوق دادند.

در جهان امروز اما صنعت گردشگری ارزش افزوده یافته است. به همین دلیل است که آنها حتی آموزش و بهداشت را نیز به چرخه صنعت گردشگری وارد کرده‌اند و توریسم آموزشی و توریسم سلامت راه‌اندازی کرده‌اند، چون جذابیت گردشگری افزایش یافته و فعالیت در این صنعت ارزش افزوده یافته است.

 جهان اکنون نقش و تأثیر گردشگری را دریافته است. اما در ایران هنوز نقش اقتصادی گردشگری و ارزش افزوده فعالیت در این صنعت به بخش‌های مختلف منتقل نشده است. استان آذربایجان‌شرقی بیش از 4میلیون جمعیت دارد و جمعیت استان خراسان‌رضوی بیش از 6میلیون نفر است. روزانه 202پرواز در فرودگاه خراسان‌رضوی انجام می‌شود و آذربایجان‌شرقی تنها 50پرواز دارد.

شرکت‌های هواپیمایی سرمایه‌گذار اصلی در صنعت هوایی هستند و مشخص است که تعداد پروازها به مقصد استان خراسان‌رضوی 4برابر متفاوت از استان آذربایجان‌شرقی است درحالی‌که جمعیت این دو استان تفاوت حدود دوبرابری با یکدیگر دارد. روزانه 11قطار نیز به مقصد خراسان‌رضوی روانه می‌شوند اما تنها 2 قطار در روز به آذربایجان‌شرقی اعزام می‌شوند.

 این تفاوت‌ها ناشی از گردشگر و تقاضای سفر است. افزایش تعداد پروازها و قطارها به مقصد یک شهر بیانگر افزایش میزان اشتغال است که تنها ناشی از صنعت گردشگری است. بنابراین اگر تأثیر اشتغال ناشی از صنعت گردشگری در سایر بخش‌ها مشهود شود، سرمایه‌گذار نیز به سرمایه‌گذاری ترغیب و از این محل جذب سرمایه خواهد شد؛ چون ارزش افزوده فعالیت در این بخش بالا رفته است.

امروز شاخص‌ترین استارتاپ‌ها نیز در صنعت گردشگری ایران فعال شده‌اند. صنعت گردشگری امروز توانسته است وجه تمایز ایجاد کند. تبریز 2018 نیز از این ارزش افزوده به دور نیست. بسیاری از بازاریان تبریز اعلام کردند که فروش کالاهای‌شان در ایام نوروز به‌دلیل جذب گردشگران به آن شهر حتی بیش از سال قبل بود پس موج رونق گردشگری که ایجاد شود، توجه سرمایه‌گذاران، توسعه اقتصادی و ایجاد اشتغال نیز افزایش می‌یابد.

 امروز بومگردی نیز ارزش افزوده دارد و به همین دلیل هم سرمایه‌گذاران ترغیب به سرمایه‌گذاری در این بخش شده‌اند. تبریز 2018 نه‌تنها یک رویداد که بستری برای ایجاد توسعه در کشور است. مسئولان استان آذربایجان‌شرقی و استاندار این استان امروز به‌دنبال تحقق شهر گردشگر در آذربایجان‌شرقی هستند و همین موضوع بیانگر تغییر رویکرد به نفع صنعت گردشگری است.

در رویداد 2018 نیز هر اندازه احساس رضایت گردشگر افزایش یابد، به همان میزان این حس رضایت به سرمایه‌گذار منتقل می‌شود و سرمایه‌گذاران را ناگزیر از سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری خواهد کرد. صنعت گردشگری ایران اکنون در حال مشهودکردن ظرفیت‌های خود و ارزش افزوده موجود در این صنعت برای سرمایه‌گذاران است. در این مسیر جاذبه‌های گردشگری باید به محصول تبدیل شوند تا جذب گردشگر تحقق یابد و شرایط سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری ایجاد شود. 

تلاش دولت در بخش گردشگری در تمام کشور این است که رویدادهای گردشگری را به جاذبه‌های گردشگری در سراسر ایران متصل کند تا رویدادهای گردشگری نیز بتوانند برای مقاصد گردشگری تولید ارزش افزوده کنند و همین امر به توسعه متوازن و همه‌جانبه در کشور سرعت ببخشد. اتفاقی که در رویداد تبریز 2018 به‌عنوان شهر نمونه گردشگری کشورهای اسلامی در حال اجراست نیز همان است که در توسعه متوازن در بخش‌های مختلف کشور مدنظر است.