انرژی
همشهری از پایان انحصار پایانه صادراتی نفت کشور گزارش می‌دهد
ایرانی‌ترین ابرپروژه نفتی ایران
حسن روحانی اسفند92 در سفر به جاسک دستوری را صادر کرد و سرانجام در تیر 1400 صادرات نفت ایران از پایانه جاسک عملیاتی شد.
ایرانی‌ترین ابرپروژه نفتی تاریخ صنعت نفت ایران روز پنجشنبه در حضور حسن روحانی، رئیس‌جمهور و بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران به بهره‌برداری رسید و انحصار صادرات نفت ایران از پایانه خارک شکسته شد و حالا جاسک به پایانه دوم صادرات نفت ایران تبدیل شده است؛ طرحی که به‌گفته رئیس‌جمهور استراتژیک‌ترین پروژه تاریخ نفت ایران به‌حساب می‌آید. ایده‌ای که سنگ بنای آن در دهه60 و سال‌های جنگ تحمیلی مطرح شد و غلامرضا آقازاده، وزیر وقت نفت ایران در گزارشی به مقامات ارشد کشور از کم‌کردن آسیب‌پذیری مرکز صدور نفت ایران با ایجاد یک پایانه نظیر جزیره سیری، این بار در بندر جاسک خبر داد. حالا پس از نزدیک به 40سال ایده‌ای که در اوج جنگ علیه صنعت نفت شکل گرفته بود، به نتیجه رسیده است؛ پروژه‌ای برای افزایش امنیت صادرات نفت ایران شبیه دیگر کشورهای نفت‌فروش حاشیه خلیج‌فارس که پیش از این بخشی از نفت صادراتی خود را از مسیر تنگه هرمز خارج کرده‌اند.
به گزارش همشهری، نطفه اصلی احداث یک پایانه استراتژیک نفتی در سواحل مکران در داخل پرواز هواپیمای رئیس‌جمهور حسن روحانی در اسفند92 به استان هرمزگان مطرح می‌شود؛ اکبر ترکان، مشاور رئیس‌جمهور و رئیس وقت در مناطق آزاد، از ضرورت توسعه سواحل مکران با رئیس‌جمهور سخن می‌گوید و روحانی هم پیگیر یک آرزوی دیرینه و به‌جا مانده از دوران جنگ تحمیلی به‌ویژه پس از جنگ نفتکش‌ها می‌شود.
روز دوم سفر به استان هرمزگان روحانی، خبر را رسانه‌ای و اعلام می‌کند که بندر جاسک به پایانه دوم صادرات نفت ایران تبدیل خواهد شد. دستور رئیس‌جمهور به بیژن زنگنه، وزیر نفت باعث می‌شود که مطالعات شروع شود. مذاکره با چینی‌ها برای اجرای این طرح به‌ویژه تامین لوله‌های انتقال طرح نفت گوره – جاسک انجام می‌گیرد. قرار بود شرکت‌های چینی دست‌کم 75درصد از لوله‌های مورد نیاز و تجهیزات را به ایران بفروشند اما با خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت 97، یک شوک بزرگ به دولت و وزارت نفت وارد می‌شود. چینی‌ها اعلام می‌کنند که به‌خاطر تحریم‌ها همکاری نمی‌کنند، دولت اما اصرار دارد که با تکیه بر توان داخلی کارها انجام شود.
شرکت فولاد مبارکه اصفهان، فولاد اکسین و لوله‌سازی اهواز و صدها شرکت دیگر داخلی به میدان فراخوانده می‌شوند و نخستین عملیات جدی اجرایی از مرداد98 کلید می‌خورد. کرونا شوک دوم را به ایرانی‌ترین ابرپروژه تاریخ صنعت نفت وارد می‌کند اما بازهم کارها متوقف نمی‌شود.
طرحی که قرار بود در دولت اکبر هاشمی رفسنجانی و دوران وزارت نفت محمد غرضی شروع و جاسک به پایانه تحویل نفت خام به نفتکش‌های اقیانوس‌پیما تبدیل شود و خط لوله آن را به یاد عملیات نظامی محرم به نام خط لوله محرم نامیدند، بعدها متوقف و به فراموشی سپرده شد؛ طرحی که حتی در دولت محمود احمدی‌نژاد هم پیگیری شد ولی روی کاغذ هم پیشرفت نکرد. در بهار سال 90بود که یک مقام نفتی اعلام کرد: تصمیم‌گیری در این طرح باید در سطح دولت صورت گیرد.
اسفند92 روحانی به جاسک می‌رود و می‌گوید: یک بندرگاه برای صادرات نفت تا پایان دولتش احداث می‌کند. زنگنه، وزیر نفت هم قول می‌دهد همانگونه که در دولت محمد خاتمی پارس‌جنوبی را ساخت، در پایان دوره صدارتش در دولت روحانی، نه‌تنها توسعه فازهای پارس‌جنوبی را تمام می‌کند که نفت تولید شده در میدان‌های مشترک در غرب کارون را به جاسک می‌فرستد تا از پایانه جدید تحویل نفتکش‌ها شود.
بهمن96 سه شرکت ایرانی برنده ساخت لوله‌ها می‌شوند، بهمن سال97 مسیر خط لوله مشخص می‌شود. مهر97 قرارداد ساخت مخازن ذخیره‌سازی نفت خام و تأسیسات جانبی در بندر جاسک با ظرفیت ۱۰میلیون بشکه در قالب روش ساخت، بهره‌برداری و واگذاری با شرکت‌های ایرانی امضا می‌شود.
یک سال بعد قرارداد ساخت 50پمپ هم بین وزارت نفت و شرکت‌های ایرانی نهایی و اجرایی می‌شود. ایده‌ای که در اوج جنگ تحمیلی پس از آزادسازی خرمشهر برای ایجاد یک پایانه نفتی در جاسک مطرح و نطفه آن در جریان سفر اسفند 92 رئیس‌جمهور به جاسک بسته شده، در پنجم تیرماه99 عملیات احداث خط لوله انتقال نفت گوره به جاسک و پایانه صادراتی در منطقه مکران با دستور روحانی شروع می‌شود. تا اینکه ۲۹اردیبهشت۱۴۰۰، مسعود کرباسیان، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، از آغاز ارسال نفت خام از گوره به جاسک خبر داد و وزیر نفت هم اعلام کرد به‌زودی نخستین محموله نفت خام از جاسک صادر خواهد شد.
پنجشنبه تاریخی صنعت نفت
روز پنجشنبه هفته گذشته طرح انتقال نفت گوره به جاسک به بهره‌برداری رسید و نخستین نفتکشی که نفت را تحویل گرفت هم آن را برای بردن به چین بارگیری کرد. تورج دهقانی، مدیرعامل شرکت نفت در این مراسم با تأکید بر نقش ۹۵درصدی سهم شرکت‌های داخلی در تکمیل طرح گوره - جاسک می‌گوید: راهبردی‌ترین، ایرانی‌ترین و سریع‌ترین مگاپروژه صنعت نفت در دوران حدود دوساله رویارویی با بی‌رحمانه‌ترین جنگ اقتصادی اجرا شده و نفت کشور به سواحل دریای عمان رسید؛ کاری بزرگ که شامل بیش از 1000کیلومتر خط لوله ۴۲اینچ، 5ایستگاه پمپاژ، 2ایستگاه عملیاتی بین‌راهی، یک ایستگاه پایانه انتهایی، ۲۰مخزن ذخیره‌سازی، ۱۱پست برق و ۳۰۰کیلومتر خط انتقال برق می‌شود و هدف از اجرای آن انتقال روزانه یک میلیون بشکه نفت خام از منطقه گوره در استان بوشهر به جاسک در استان هرمزگان است. محمد مشکین فام، مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس هم می‌گوید از این پس پایانه جاسک در آینده تجارت انرژی ایران نقش کلیدی خواهد داشت.
روحانی کار را تمام کرد!
سرانجام حسن روحانی به آرزوی دیرینه یکی از یاران دیرین خود یعنی اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس‌جمهور فقید ایران عمل کرد و با سرمایه‌گذاری 2میلیارد دلاری در اوج تنگدستی ارزی دولت، یکی از مهم‌ترین و استراتژیک‌ترین طرح‌های تاریخ صنعت نفت ایران را به اجرا درآورد. در فاز نخست 300هزار بشکه نفت در روز از منطقه گوره در استان بوشهر نفت سنگین و نیمه‌سنگین به پایانه صادراتی جاسک ارسال و صادر خواهد شد و انتظار می‌رود در ماه‌های نخست دولت آینده این طرح به پایان برسد. وزیر نفت با بیان اینکه این طرح در ابتدای سال۱۴۰۱ به بهره‌برداری کامل می‌رسد، افزود: ظرفیت انتقال کنونی روزانه ۳۰۰هزار بشکه‌ای نفت این خط لوله، آبان‌ماه به روزانه ۴۰۰هزار بشکه، دی‌ماه به ۵۰۰هزار بشکه و با آمدن تلمبه‌خانه و مخزن ذخیره در جاسک به ۷۵۰هزار بشکه و اسفندماه به ظرفیت یک میلیون بشکه در روز می‌رسد. بهره‌برداری تدریجی از طرح‌های بزرگ موضوعی طبیعی است.
مهم‌ترین طرح ملی در دولت تدبیر و امید
رئیس‌جمهور آغاز صادرات نفت از منطقه مکران را مهم‌ترین و بااهمیت‌ترین طرح ملی افتتاح شده در دولت یازدهم و دوازدهم عنوان کرد و گفت: امروز افتتاح این طرح با عظمت و ملی پاسخ بسیار قوی و محکمی در برابر توطئه‌گران، آمریکا و همه کسانی است که به ناپایدار‌بودن آینده ایران می‌اندیشند. حسن روحانی افتتاح خط لوله گوره – جاسک را بسیار استراتژیک و مهم دانست و در توضیح اهمیت آن، گفت: دشمن وقتی می‌خواست وارد جنگ اقتصادی با جمهوری اسلامی ایران شود تحریم صادرات نفت و نقل و انتقال بانکی را به‌عنوان 2محور عملیات جنگی اقتصادی طراحی کرد که بسیار تأثیرگذار هم بود. وی با بیان اینکه امروز ثابت کردیم که در شرایط سخت تأمین ارز توان تخصیص 2میلیارد دلار برای یک پروژه زیربنایی را داریم، گفت: امروز برای نخستین‌بار در تاریخ صنعت نفت پایانه‌های صادراتی نفت کشور از یک پایانه فراتر رفت و دومین پایانه خارج از خلیج‌فارس و در سواحل مکران به بهره‌برداری رسید. رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه در آبان سال64 وقتی اسکله تی پایانه خارک بمباران شد، صادرات نفت ایران 2هفته متوقف شد، اضافه کرد: امروز نه‌تنها اتکای صادرات نفت به یک اسکله برطرف شده است، بلکه نیاز کشور برای صادرات نفت از خلیج‌فارس نیز مرتفع شده و توان صادرات نفت از دریای عمان را عملیاتی کردیم. رئیس‌جمهور با اشاره به تعبیر مقام معظم رهبری درباره خط لوله گوره-جاسک که آن را استراتژیک‌ترین و راهبردی‌ترین طرح دولت تدبیر و امید و جمهوری اسلامی ایران توصیف کرده بودند، تصریح کرد: دولت دوازدهم، وزارت و شرکت ملی نفت این افتخار را دارند که در تاریخ به‌عنوان طراح و مجری این پروژه عظیم و مهم مطرح شوند. وی تصریح کرد: اجرای این پروژه از جهات مختلف مایه افتخار است چرا که اولا در زمان اوج تحریم‌ها اجرا شد، دوما تقریبا به‌طور کاملا ایرانی و ملی است و سوما گامی مهم در آبادانی سواحل مکران به‌عنوان ثروت بزرگ ملی است.
