عبور ریل از اروند

ایران و عراق توافق اولیه برای آغاز عملیات اجرایی راه‌آهن شلمچه - بصره را امضا کردند؛ راه‌آهنی که اتصال ریلی خلیج‌فارس و دریای مدیترانه را برقرار می‌کند و مسیری بدیع، ارزان و استراتژیک برای تبادل مسافر و همچنین تجارت ایران با کشورهای عراق و سوریه فراهم می‌آورد. به گزارش همشهری، زیرساخت‌های شبکه ریلی ایران تا مرز شلمچه امتداد دارد و در خاک عراق نیز مسیر ریلی از شهر کربلا تا بندر بصره فعال است و اتصال این دو نقطه یعنی شلمچه ایران و بصره عراق فقط به احداث 36.9کیلومتر مسیر جدید نیاز دارد که یک پل 900متری با دریچه‌های کشتیرانی روی رودخانه اروند نیز جزو آن است و 33کیلومتر از آن در داخل خاک عراق احداث خواهد شد. فعلاً 10سال از عمر این پروژه می‌گذرد؛ اما عملیات اجرایی آن به دلایل مختلف به بن‌بست خورده است.

10سال معطلی
اجرای پروژه ریلی شلمچه- بصره، پس از امضای توافق اولیه میان ایران و عراق به شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی سپرده شد اما در سال98 و پس از تأکیدی که بر لزوم اجرای این پروژه به‌وجود آمد، دستگاه اجرایی احداث این مسیر ریلی از شرکت راه‌آهن به شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور منتقل و مراتب امر به وزارت راه و شهرسازی ابلاغ شد. در ادامه بنیاد مستضعفان در قراردادی با شرکت ساخت به‌عنوان پیمانکار اجرای پروژه ریلی شلمچه – بصره معرفی و مقرر شد بنیاد مستضعفان این پروژه را از محل منابع داخلی خود احداث کند. همچنین براساس قرارداد میان دو کشور، قرار بر این شد که ایران، هزینه احداث این خط‌آهن در کشور عراق را نیز بپردازد و در مقابل، هزینه آن را به‌تدریج از محل حق دسترسی به ریل مستهلک کند. البته این قرارداد باوجود بازدید مکرر کارشناسان بنیاد مستضعفان از اراضی محل ساخت پروژه به نتیجه نرسید که مسئولان شرکت‌های راه‌آهن و ساخت، دلیل آن را تعلل عراقی‌ها در واگذار کردن زمین عنوان کردند. در ادامه، بار دیگر دولت پیمانکار این پروژه را تغییر داد، براساس مصوبه جدید هیأت وزیران که اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور در ۱۶شهریور1399 به وزارت راه و شهرسازی ابلاغ کرد، یک شرکت غیردولتی پیمانکار مجری راه‌آهن شلمچه-بصره معرفی شد. پیمانکار جایگزین بنیاد مستضعفان، شرکت ارزش‌آفرینان فدک بود که گویا در عراق نیز شرکت ثبت شده دارد و توانسته است وزارت راه را برای اجرای پروژه ریلی شلمچه- بصره قانع کند. براساس مصوبه هیأت وزیران، این شرکت که بنا به اظهارنظر مسئولان شرکت ساخت، به‌دلیل داشتن توانایی مالی و همچنین امکان کار کردن در عراق، سریع‌تر می‌تواند این طرح را اجرایی کند، ۱۰۰درصد هزینه احداث ۳کیلومتر خط ریلی از ایستگاه شلمچه تا اروندرود، ۹۰۰متر پل روی اروند همراه با دریچه‌های کشتیرانی و ۳۳کیلومتر خط آهن از انتهای اروند تا ایستگاه راه‌آهن بصره را به ارزش ۱۰۰میلیون یورو تأمین خواهد کرد.

توافق جدید
در سفر امیر محمود غفاری، معاون برنامه‌ریزی و مدیریت منابع وزیر راه و شهرسازی به کشور عراق، دو‌طرف در ادامه مذاکرات قبلی، برای آغاز عملیات اجرایی احداث راه‌آهن شلمچه- بصره در اسرع‌وقت توافق کرده‌اند و ناصر حسین بندر‌الشبلی، وزیرحمل و نقل جمهوری عراق نیز برای طرح و تصویب نهایی پیشنهاد ایران در هیأت‌وزیران آن کشور با هدف واگذاری فوری پروژه به شرکت ایرانی معرفی شده در این زمینه قول مساعد داده است. همچنین طرفین موافقت کرده‌اند که اقدامات تحصیل مالکیت زمین‌های پروژه از سوی طرف عراقی ادامه پیدا کند و علاوه بر آن، مقدمات تجهیز کارگاه و شروع اقدامات مقدماتی نظیر نقشه‌برداری، حفر گمانه و... در دو‌طرف مرز توسط دو وزارتخانه نیز به‌زودی عملیاتی شود.