نرخ واقعی دلار؛ 20تا 22هزار تومان

حسین اسدی‌نیا ـ کارشناس بازار ارز و سرمایه

ما در روند بلندمدتی قرار داریم که ارزش ریال نسبت به دلار همیشه در حال کاهش است. دلیل عمده و مهم کاهش نرخ ریال در برابر دلار به سیاستگذاری‌های اقتصادی نادرست برمی‌گردد که ما همواره در دولت‌ها شاهدش بوده‌ایم. حالا چرا اصلاحات در ساختار اقتصادی‌مان انجام نمی‌شود که نتیجه‌اش مستقیماً تقویت ارزش پول ملی خواهد بود، به این دلیل است که در واقع این اصلاحات برای اقتصاد ایران یک مقدار دردناک است و هیچ دولتی تا به حال نپذیرفته است که این اصلاحات اقتصادی را انجام دهد. من شخصاً انتظار ندارم که دولت بعدی هم بخواهد چنین کاری را انجام دهد! بنابراین می‌توان گفت راهکار دادن به دولت جدید هم مانند دولت‌های قبلی با شکست مواجه خواهد شد. به این خاطر که دولت‌ها ثابت کرده‌اند هرگز در عمل حاضر نیستند چنین دردی را تحمل کنند و آن را به کل کشور تحمیل کنند. دلیل مهم‌تر هم این است که در کل، دولت‌ها علاقه‌مند نیستند که محبوبیت خود را از دست بدهند! از آنجا که در گذشته چنین اراده‌ای وجود نداشته، چنین انتظار و توقعی در مورد دولت‌های آینده هم وجود ندارد که سیاستگذاری‌های اقتصادی خود را بهینه کنند! منتهی در مورد دولت بعدی، موضوعی که وجود دارد، اثر توافق هسته‌ای است که به‌احتمال 80درصد به سرانجام خواهد رسید. زمانی هم که برجام امضا شود، نفت که مهم‌ترین منبع ارزی ایران است، صادر خواهد شد و احتمالاً کسری بودجه بزرگی که ممکن بود در دولت جدید اذیت کند، اتفاق نخواهد افتاد. بنابراین به‌طور موقت می‌شود گفت دولت آینده احتمالاً با پول‌های کلانی مواجه خواهد شد و در کوتاه‌مدت، ما مشکل کسری بودجه و همچنین موقتاً مشکل کاهش ارزش پول ملی نخواهیم داشت. البته پیش‌بینی می‌شود فقط در عرض 6تا 7‌ماه و نهایتاً‌ یک سال دولت جدید با مشکل اقتصادی خیلی شدید مواجه نشود و از آنجا که این دولت هم اصلاحات عمیق اقتصادی انجام نخواهد داد، بنابراین در بلندمدت ما همچنان گرفتار کاهش ارزش پول ملی خواهیم بود.
در مورد اینکه توقع داشته باشیم با احیای توافق برجام، قیمت دلار خیلی پایین بیاید، باید گفت واقعیت این است که علم اقتصاد و همه اقتصاددانان بزرگ کشور قبول دارند که نرخ تعادلی دلار در کشور ما هم‌اکنون در حدود 20تا 22هزار تومان است. این واقعیت است و بحث سیاسی و جناح‌بندی نیست. شاید برخی اعضای جناح‌ها در زمینه کاهش نرخ ارز وعده‌های غیرواقعی بدهند، اما باید گفت اینها فقط کری‌خوانی است و در علم اقتصاد جایی ندارد! اگر از هر اقتصاددان برجسته‌ای سؤال شود، احتمالاً‌ حدود نرخ واقعی دلار را بین 20تا 22هزار تومان درنظر می‌گیرد. البته طبیعتاً بعد از امضای برجام و دسترسی دولت جدید به پول‌های کلان، احتمال دارد دوباره خطر ارزپاشی اتفاق بیفتد و دلار در آنجا تا 18هزار تومان هم پایین بکشد، اما واقعیت این است که دلار زیر 20تا 22هزار تومان یک عدد اشتباه است! بالاتر از آن هم اگر رخ دهد به‌خاطر تنگناهای اقتصادی است. در مجموع پیش‌بینی من این است که درصورتی که موانع و تنگناهای اقتصادی رفع شود، احتمالاً ‌دلار بین 20تا 22هزار تومان تثبیت شود.