سایه قره‌باغ بر سر انتخابات ارمنستان

مردم ارمنستان دیروز در یک انتخابات زودهنگام برای تعیین ترکیب کرسی‌های پارلمان و در یک فضای پرتنش به پای صندوق‌های رأی رفتند؛ فضایی که به‌شدت تحت‌ تأثیر بحران قره‌باغ و جنگ اخیر میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان بوده است.
2میلیون و 500هزار نفر برای رای‌دادن ثبت‌نام کرده بودند که در 2هزار مرکز اخذ رای، آرای خود را به صندوق‌ها ریختند. انتخابات زودهنگام پس از آن اعلام شد که حزب حاکم به رهبری نیکول پاشینیان و احزاب مخالف دولت توافق کردند برای خارج کردن ارمنستان از بحران سیاسی داخلی در پی شکست از جمهوری آذربایجان، بار دیگر از مردم برای تعیین ترکیب پارلمان رأی بگیرند. این سومین انتخابات در ارمنستان طی 4سال گذشته است.
22حزب در قالب 4ائتلاف در انتخابات حضور پیدا کرده‌اند. پارلمان هم‌اکنون 132کرسی دارد و حزب یا ائتلاف پیروز مأمور تشکیل دولت خواهد شد. نیکول پاشینیان که پس از شکست در جنگ قره‌باغ و امضای توافق صلح با باکو تحت شدیدترین انتقادات قرار داشته، قصد دارد با پیروزی قاطع در انتخابات، قدرت خود را در کشور تثبیت کند و راه را بر ادامه فشارهای سیاسی علیه خود ببندد. در سمت مقابل، 3ائتلاف مخالف دولت، قصد دارند از فرصت پیش‌آمده بعد از جنگ استفاده کرده و پاشینیان را که در سال2018 در جریان یک انقلاب مخملی به قدرت رسید، به زیر بکشند. در واقع، انتخابات اخیر فرصتی تازه برای بازگشت به قدرت گروه‌هایی است که در جریان انقلاب2018 از حاکمیت کنار گذاشته شدند. 
3رئیس‌جمهور پیشین ارمنستان یعنی لوون ترپتروسیان، روبرت کوچاریان و سرژ سرکیسیان، رهبری 3ائتلاف مخالف پاشینیان 46ساله را به‌عهده دارند. روبرت کوچاریان، ۶۶ساله، که بین سال‌های ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۸ رئیس‌جمهور ارمنستان بوده، خود را به‌عنوان رقیب اصلی پاشینیان مطرح کرده است. ائتلاف تحت رهبری او طبق نظرسنجی‌ها 24درصد آرا را در اختیار دارد. این در حالی است که میزان هواداران پاشینیان به 23درصد رسیده است. طبق نظرسنجی‌ها، پاشینیان تا 5‌ماه قبل حدود 33درصد آرا را در اختیار داشت.

قره‌باغ؛ مسئله اصلی
برای ارمنی‌ها شکست در جنگ قره‌باغ به یک مسئله ملی تبدیل شده است. از همان روزی که نیکول پاشینیان با میانجیگری ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، رودرروی الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان نشست و امضایش را پای توافق صلح گذاشت، خیابان‌ها علیه او شوریدند. معترضان به ساختمان‌های دولتی و پارلمان حمله و برای ساعاتی حتی پارلمان را اشغال کردند.
در چارچوب این توافقنامه صلح، نیروهای ارمنستان 7منطقه متعلق به آذربایجان را تخلیه و کنترل آنها را پس از 3دهه به نیروهای آذربایجانی واگذار کردند. طبق این توافقنامه همچنین یک کریدور 5کیلومتری بین خاک ارمنستان و منطقه قره‌باغ باز شده است تا ارتباط میان 2طرف برقرار شود. مالکیت و حاکمیت این کرویدور که به نام کریدور لاچین شناخته می‌شود، در اختیار آذربایجان خواهد بود اما کنترل امنیتی آن در دست نیروهای روسیه است. همزمان براساس بند9 توافقنامه صلح، یک کریدور به طول 40کیلومتر در امتداد مرزهای ایران با عبور از خاک ارمنستان، جمهوری آذربایجان را به نخجوان متصل می‌کند. 
نخجوان منطقه‌ای است خودمختار، خارج از سرزمین اصلی جمهوری آذربایجان اما متعلق به این کشور. نیروهای روسیه نیز طی 5سال به‌عنوان نیروهای حافظ صلح در منطقه حضور خواهند داشت. در جریان مبارزات انتخاباتی اخیر، مناقشه با جمهوری آذربایجان، بازسازی ارتش، تعیین تکلیف مرزهای ارمنستان و جمهوری آذربایجان، آزادی اسرای ارمنی در جمهوری آذربایجان و بازگشت سرزمین‌های واگذارشده به آذربایجان به ارمنستان مسائل اصلی و محور تقابل میان ائتلاف‌ها بوده است. روبرت کوچاریان وعده داد سرزمین‌های ازدست‌رفته را پس‌بگیرد و مرزهای منطقه قره‌باغ را دست‌کم به دوران شوروی سابق بازگرداند. این وعده در ارمنستان بسیار سروصدا کرده اما بسیاری می‌دانند که این گفته در حد وعده باقی خواهد ماند و عملی نیست.