مهدیا گل‌محمدی
امروز دوازدهم ماه ژوئن روز جهانی فلافل است. بله درست متوجه شده‌اید فلافل! ساندویچی که چه ببرید، چه بخورید روز جهانی دارد. اگر پیش خود می‌گویید مورچه چیست که کله‌پاچه‌اش چه باشد سخت در اشتباهید. در بیان اهمیت فلافل همین بس که یکی از موارد اختلاف فلسطینی‌ها و صهیونیست‌های ساکن سرزمین‌های اشغالی همین گلوله سرخ شده و تهیه شده از نخود پخته است. فلسطینی‌ها به قدری از ادعای صهیونیست‌ها درباره تصاحب این غذا به نام خود عصبانی هستند که برخی در دنیا خاستگاه اصلی فلافل را خاورمیانه ذکر می‌کنند و از نام بردن فلسطینی‌ها و صهیونیست‌ها به‌عنوان نخستین‌ها در پخت آن، سرباز می‌زنند. ساندویچ فلافل که در دو سه دهه گذشته در ایران هم تأثیر بسزایی در کنترل قیمت انواع ساندویچ‌ها داشته اگرچه در تاریخ مدرن آشپزی دنیا متعلق به لبنان قلمداد می‌شود اما پژوهشگر‌هایی که در دانشگاه کمبریج سوابق آن‌را تا چند صد سال پیش دنبال کرده‌اند می‌گویند این غذا نخستین‌بار در مصر طبخ می‌شده است.
اگر به مسلمانان و یهودی‌ها برنخورد باید بگوییم که براساس این پژوهش‌ها فلافل نخستین‌بار توسط قبطی‌ها (مسیحیان بومی کشور مصر که در سده های4 تا 8 میلادی ساکنان اصلی مصر به شمار می‌رفتند) طبخ شد. اما ماجرای چرایی تهیه و پخت آن هم در نوع خود جالب است و در منابع فارسی هنوز کسی به آن نپرداخته است. ماجرا از این قرار است که قبطی‌های مصر برای عید پاک (یکشنبه‌ای از‌ماه مارس یا آوریل) لب به گوشت نمی‌زنند و بنابراین دنبال غذایی بودند که در مواداولیه آن خبری از گوشت سفید و قرمز نباشد تا اینکه به فرمول فلافل رسیدند. پس از آن رقابت برای تهیه، طبخ و بومی‌سازی این ساندویچ ارزان‌قیمت آغاز شد و در تمام شهرهای خاورمیانه دست‌کم یک فلافل‌فروشی یافت می‌شود.
فلافل؛ نخود بازی قِبطی‌ها
در همینه زمینه :
تنور گرم
معرفی کتاب