102 سال اسبابکشی
مهاجران آمریکایی، نخستین ایدهپردازان کسبوکار اسبابکشی بودند
حمل بار ایدهای بود که در ذات فرایند ایجاد راهها و جادهها نهفته شده بود. با ایجاد مسیرهای زمینی، دریایی و هوایی دسترسی به نقاط مختلف شهرها، کشورها و کلا جهان، جابهجایی از ایدهای ذهنی به حالت بالفعل درآمد و در نهایت منجر به توسعه تمدن و شهرنشینی شد. ابتدا ابداع چرخ منجر به ساخت جادههای هموارتر و حتی سنگفرش (2200سال پیش از میلاد) شد و سپس با آغاز انقلاب صنعتی در اروپا و ابداع خودرو با موتور احتراقی صنعت جابهجایی به فرصتی جدیتر و بالقوهتر بهعنوان کسبوکار تبدیل شد. صنعت اسبابکشی یا جابهجایی یا حمل بار اگرچه در طول قرنهای متوالی به شکلهای ابتدایی در مناطق جغرافیایی مختلف وجود داشته است، اما شکل مدرن آن در آمریکا متولد شده است. در دورانی که استعمارگران و جدیدالورودها برای افزایش جمعیت به مناطق غربی سفر میکردند.
مهاجران آمریکا، نخستین شرکتهای حمل بار در جهان
شاید بتوان گفت ایده نخستین شرکتهای جابهجایی و اسبابکشی جهان را مهاجرانی خلق کردهاند که برای جابهجایی و حمل اسباب و وسایلشان ترجیح میدادند از واگنهای چوبی چرخدار استفاده کنند. این مهاجران وسایل زندگی خود را بستهبندی میکردند و در واگنهای چوبی که عموما توسط اسب کشیده میشدند بار میزدند و آنها را به مناطقی که جمعیت چندانی در آن ساکن نبود منتقل میکردند. این افراد در قالب گروههایی حاوی 3تا 5واگن حرکت میکردند، به یکدیگر در بستهبندی و حمل بارها کمک میکردند و از یکدیگر در برابر حملات بومیان، بیماری و حیوانات وحشی محافظت میکردند.
اما نخستین شرکتهای حمل بار و جابهجایی در جهان که نزدیکترین شکل به شرکتهای امروزی باربری یا اسبابکشی را داشته، همزمان با صنعت راهآهن در جهان ایجاد شدند. در دهههای 40 تا 60میلادی (قرن نوزدهم) راهآهن به اصلیترین شکل حملونقل مسافر و بار تبدیل شد و شرکتهای حمل بار آغاز به ساخت انبارهایی بزرگ در ایستگاههای راهآهن کردند. با رسیدن قطار وسایل درون واگنها بار زده میشد و در ایستگاه مقصد شرکت باربری دیگری بار را تخلیه میکرد و به خانوادهها تحویل میداد. حملونقل غیرریلی اما در دوران جنگ جهانی اول رشد فراوانی پیدا کرد. زیرا در این دوران به بهانه تسهیل جابهجایی سلاح و ملزومات جنگی میان کشورها جادههای فراوانی ایجاد شد. یکی از نخستین بنیانگذاران حملونقل و اسبابکشی جادهای، وارد بیهاینر در همان دوران بود که ایده جابهجایی مقرون به صرفه وسایل زندگی خانوادهها با استفاده از موتورهای وندار یا وانتها را عملی کرد. هاینر در این سال شرکتی بهنام «امریکن ردبال» را تاسیس کرد و در آن وانتها یا ونهایی با تایرهای لاستیکی را برای حمل بار مورد استفاده قرار داد.عبارت «ونلاین» یا مسیر ون از همین دوران خلق شده است. این ایده در سال1919 به اجرا درآمد و بهشدت مورد استقبال قرار گرفت زیرا در این دوران دولت آمریکا در تلاش بود وابستگی اقتصادی خود به خطوط راهآهن را کاهش دهد.
پس از آن در سال1933 فردی بهنام جیم رایدر شرکتی به نام رایدر را با داشتن یک وانت تاسیس کرد و 7سال بعد توانست تعداد وانتهایش را به 15 افزایش دهد. رایدر در سال1949 بیش از 500وانت باربری در اختیار داشت که افراد با اجاره آنها میتوانستند جابهجایی یا اسبابکشی راحتتری داشته باشند. از همان دوران، مشابه هر نوع کسبوکار دیگری در جهان، صنعت حمل بار و جابهجایی به صنعتی ارزشمند و رو به رشد تبدیل شد. ارزش این صنعت در آمریکا اکنون بیش از 22میلیارد دلار است و در هر گوشهای از جهان امروز صدها شرکت فعال در این صنعت شکل گرفتهاند و به خدماترسانی و درآمدزایی مشغولند. ورود اپلیکیشنها به صنایع مختلف، رونق بیشتری به بازار کار حمل بار بخشیده است و سرعت و دقت کار را افزایش داده است. در جهان اپلیکیشنهای u-haul، Dolly و Lugg ازجمله مشهورترین اپلیکیشنهای اسبابکشی و باربری هستند.
خدمات اسبابکشی و حمل بار در ایران
قدمت این صنعت در ایران چندان زیاد نیست. اگرچه ساخت جادههای خاکی از دوران قاجار آغاز شده است و پس از آن روند استفاده از وانتها و کامیونها برای باربری در کشور روزبهروز سرعت گرفته است، اما تاسیس شرکتهای حمل بار درون شهری یا بین شهری یا اسبابکشی در ایران نهایتا زیر 80سال قدمت دارند. قدمت سبک جدید اسبابکشی، یعنی استفاده از انواع اپلیکیشن برای برنامهریزی، انتخاب نوع خودرو، تعداد نیروهای کمکی و پرداخت مبالغ مورد نیاز هم نهایتا به 4یا 5 سال میرسد. از اینرو میتوان این صنعت را در ایران کاملا نوپا نامید. اینطور بهنظر میآید که شرکتهای حمل بار در ایران و پایتخت کشور از دهه 60به بعد رونق بیشتری پیدا کردهاند و تعداد آنها افزایش پیدا کرده است. اما یکی از شرکتهای حمل بار که در زمینه اسبابکشی هم فعالیت دارد، ادعا دارد فعالیت خود را در این حوزه از سال1326 آغاز کرده است. در بخش معرفی، این سایت مدعی است در حوزه حمل بار بیش از 74سال سابقه دارد، یکی از قدیمیترین شرکتهای حمل بار در تهران و ایران است و علاوه بر ایران در بیش از 150کشور جهان هم فعالیت دارد.
نگاهی به شرح حال شرکتهای باربری موجود در ایران و تهران نشان از آن دارد که توجه به آموزش کارگران و رانندگان، استفاده از ملزومات کافی برای بستهبندی و حمل ایمن وسایل زندگی و بار و انجام بستهبندی وسایل پیش از اسبابکشی از خدماتی است که شرکتهای باربری و اسبابکشی برای جذب بیشتر مشتری بر سر آن با یکدیگر رقابت دارند، یا دستکم باید رقابت داشته باشند.
اپلیکیشنهای ویژه شرکتهای اسبابکشی یا اپلیکیشنهای هوشمندی که مانند پل میان شرکتهای حمل بار مشتریان ارتباط برقرار میکنند در ایران بسیار نوپا هستند و هنوز راه زیادی تا رسیدن به جایگاه اپلیکیشنهای جهانی مانند U-Haul را دارند. U-Haul بهویژه در آمریکا به چنان شهرتی رسیده است که نام آن جایگزین عبارت اسبابکشی یا جابهجایی بار شده است.
اپلیکیشنهای باربری یا اسبابکشی در ایران در نهایت از 5سال پیش فعالیت خود را آغاز کردهاند و تا تکامل یافتن راهی طولانی در پیش دارند، اگرچه میزان محبوبیت و اعتمادی که کاربران به این اپلیکیشنها دارند را میتوان از روی تعداد نصبهای فعال این اپلیکیشنها تشخیص داد. برای مثال درحال حاضر یک اپلیکیشن ایرانی در زمینه حمل ونقل در پلیاستور بیش از 50هزار نصب دارد و پس از آن اپلیکیشنهای دیگر هریک با بیش از 10هزار نصب در رتبههای بعدی قرار گرفتهاند.