چهره روز
افشای دیرهنگام یک فاجعه
کمتر کسی در بین سیاستمداران، ازجمله نمایندگان ادوار مجلس و دولتمردان سابق و فعلی، در کشور پیدا می‌شود که نسبت به صداقت «مرد بودجه ایران» تردید داشته باشد. کسی که سال1354 به سازمان برنامه و بودجه رفت و در طول سال‌های متمادی صادقانه کار کرد و مراقب بود تا عدد و رقم‌ها ناگهان جابه‌جا نشود، زیرا دستکاری در بودجه، خیانت در بیت‌المال است. صحبت از محمد کردبچه، با چهره‌ای آراسته است که اکنون در مقام مشاور سازمان برنامه و بودجه، فاش می‌گوید: در جریان اجرای بودجه‌ریزی، مبتنی بر عملکرد، با تغییراتی که در سازمان برنامه و بودجه، در دولت نهم ایجاد شد، از او می‌خواستند که ردیف‌های متفرقه را بدون نام و نشان باقی بگذارد تا آنطور که دلشان می‌خواهد، منابع مالی را خرج کنند.
کردبچه، تاریخ شفاهی و زنده بودجه‌ریزی، در ایران پس از انقلاب است. اگر قرار باشد که راز دلارها و ریال‌های اتلاف‌شده در طول سال‌های گذشته روشن شود و مسیر انحراف‌های احتمالی بسته شود، کردبچه می‌تواند شاهد زنده‌ای باشد از آنچه بر سر اسناد دخل و خرج کشور آمده است. شاهد زنده اتفاقات نظام بودجه‌ریزی ایران پس از انقلاب، می‌گوید: در دولت نهم تمام موافقتنامه‌ها، فرم‌ها و دستورالعمل‌ها را دور ریختند؛ کاری که با 3 اصل شفافیت، پاسخگویی و قانونمندی مغایر بود. سازمان برنامه و بودجه در دولت محمود احمدی‌نژاد منحل شد. به‌گفته محمد کردبچه، هدف از انحلال سازمان برنامه این بود که بودجه به دلخواه هزینه شود. این گفته او خود بیانگر اوج یک فاجعه است: رئیس وقت سازمان برنامه و بودجه به شخص من می‌گفت؛ «آقای کردبچه، برای پول‌هایی که در ردیف‌های متفرقه قرار می‌گیرد، اسمی قرار نده که مشخص نشود این پول‌ها برای کجاست تا طوری که دلم می‌خواهد آن را خرج کنم، چون برای سفرهای ریاست‌جمهوری به اعتبار نیاز داریم.»
حالا که نامزدهای ریاست‌جمهوری از لزوم انقلاب و اصلاح در نظام بودجه‌ریزی سخن می‌گویند، کاش این سخن محمد کردبچه را بشنوند که می‌گوید به لحاظ طبقه‌بندی اقتصادی، از اعتبارات هزینه‌ای، بیش از ۶۰ درصد آن را پرداخت جبران خدمت کارکنان و رفاه اجتماعی و مستمری تشکیل می‌دهد و به لحاظ طبقه‌بندی عملیاتی ۸۹درصد آن به چهار فصل دفاعی، آموزش، سلامت و رفاه اجتماعی مربوط است که امکان صرفه‌جویی در آنها بسیار محدود است. جالب‌تر اینکه مشاور سازمان برنامه و بودجه فاش کرده؛ سازمان بازرسی کل کشور، زیرنظر قوه قضاییه، هنوز نظام بودجه‌ریزی عملیاتی را مستقر نکرده و حتی رئیس این سازمان در نامه‌ای خواسته تا نظام بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد اجرایی نشود.
گفته‌های کردبچه را می‌توان به‌معنای آیینه‌ای دانست در برابر مسئولان و مدعیان شفافیت در بودجه، از قدیم گفته‌اند آیینه شکستن خطاست.
