تب مجادله‌های انتخاباتی در فضای مجازی بالا رفت

علیرضا احمدی- خبر‌نگار

  درحالی‌که هنوز سه‌ روز تا پایان مهلت 5روز دوم شورای نگهبان برای بررسی صلاحیت کاندیداهای سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری و اعلام اسامی نهایی از سوی وزارت کشور فرصت باقی‌است، به‌نظر می‌رسد قطب‌بندی‌های انتخاباتی زودتر از آنچه تصور می‌شد، درحال شکل‌گیری است و کاندیداهایی که ردشدن خود از فیلتر شورای نگهبان را قطعی می‌بینند، فعالیت‌های تبلیغی‌شان را هم آغاز کرده‌اند؛ فعالیت‌هایی که در روزهای اخیر کم حاشیه درست نکرده و با وجود هشدارهای مسئولان برگزاری انتخابات مبنی بر خودداری کاندیداها از تبلیغات زودهنگام، از کلاب‌هاوس گرفته تا توییتر و تلگرام، در شبکه‌های اجتماعی ابعاد جدیدی یافته و توجهات بسیاری را به‌خود معطوف کرده‌است.
این روزها اما علی لاریجانی به پای ثابت مناظرات انتخاباتی تبدیل شده و آمادگی‌اش برای حضور در کارزار انتخاباتی را به رخ رقبا می‌کشد؛ از فیلم تبلیغاتی روز ثبت‌نام گرفته تا دعوت رقبا به مناظره، نشان می‌دهد رئیس مجلس دهم با توپ پر آمده تا شکست سال1384را جبران کند. همین چند روز قبل بود که لاریجانی برای نخستین بار در کلاب‌هاوس حضور یافت و ضمن گفت‌وگوی مفصل با مخاطبان، به بسیاری از سؤالات و ابهام‌ها پاسخ داد؛ از حوزه دیپلماسی و برجام گرفته تا تفاوت دیدگاه‌های خود با برادرانش، درباره بخش زیادی از مباحثی که گمان می‌رود در طول برگزاری انتخابات به‌عنوان ابرازی در دست رقبا خواهد بود، به گفت‌وگو پرداخت.
لاریجانی اما دراین گفت‌وگوی مفصل بحث جدیدی را در فضای سیاسی کشور گشود و با دعوت از ابراهیم رئیسی برای مناظره «در فضایی غیراز صداوسیما و درحضور سلایق مردم»، حاشیه‌های دامنه‌داری را پدید آورد که واکنش رقبا را به‌دنبال داشت. واکنش‌ها به‌حدی گسترده شد که اسحاق جهانگیری، که به‌نظر می‌رسد درنهایت به‌عنوان کاندیدای واحد جبهه اصلاحات ایران وارد کارزار انتخابات خواهد شد را هم به واکنش وا داشت. معاون اول رئیس‌جمهوری در توییتی ضمن واکنش تلویحی به دعوت انتخاباتی لاریجانی نوشت: «سیاست خارجی مهم است، اما کشورداری یک‌بعدی نیست.
آمادگی دارم با همه نامزدها در هر پلتفرمی و هر زمانی درباره مسائل مهم کشور - هم در سیاست خارجی و هم حوزه‌های سیاست داخلی و اقتصاد و فرهنگ و اجتماعی و محیط‌زیست - گفت‌وگو کنم.» اعلام آمادگی جهانگیری برای مناظره اما ازسوی عزت‌الله ضرغامی، رئیس اسبق صداوسیما، پاسخ گرفت و او در توییتی نوشت که از مناظره با جهانگیری در همه زمینه‌ها استقبال می‌کند. این درحالی بود که سخنگوی ستاد انتخاباتی اسحاق جهانگیری، برنامه‌ریزی برای مناظره وی با نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری را به بعد از اعلام نتایج بررسی صلاحیت‌ها موکول کرد.

 گلایه جهانگیری از تخریب‌های رسانه ملی
دعوت به مناظره اسحاق جهانگیری حاشیه‌های دیگری را هم به‌دنبال داشت؛ پس از اینکه اخبار 20:30 شبکه دوم سیما، با تحریف دعوت اسحاق جهانگیری گفت که این داوطلب انتخابات ریاست‌جمهوری آماده گفت‌وگو و مناظره با افراد برای دفاع از عملکرد دولت است و از مناظره وی با یکی از داوطلبان در یکی از پلتفرم‌های صداوسیما خبرداد، جهانگیری در توییتی با هشتگ «دروغ ممنوع» نوشت: «صداوسیما طبق روال گذشته تحریف و تخریب را ادامه می‌دهد. دفاع از عملکرد دولت را رئیس‌جمهور و وزرا انجام می‌دهند. من می‌خواهم از عواملی بگویم که مسبب بحران‌های امروز ایران هستند و از برنامه‌هایی که برای مقابله با آنها دارم. به قصد افق‌گشایی آمده‌ام.»

مناظره توییتری لاریجانی - جلیلی
اینها درحالی بود که دعوت انتخاباتی لاریجانی در اردوگاه اصولگرایان بازتاب‌های وسیع‌تری یافت و پاسخ‌های تندتری دریافت کرد؛ تا جایی که سعید جلیلی  در توییتی نوشت: «کشور با نمایش اداره نمی‌شود. اینکه دو جمله ساخته شود و همه با آن سرگرم شوند؛ مصداق کار نمایشی است. اخیرا گفتند اقتصاد کشور، پادگان و دادگاه نیست. درست یا غلط، شما کارنامه کار خودتان را ارائه دهید؛ ۱۲سال رئیس مجلس بودید.» توییت جلیلی اما ازسوی لاریجانی بی‌پاسخ نماند و او نوشت: «احتراما باید عرض کنم مهم‌ترین دستاوردمان این بود که با اجماع ملی اجازه ندادیم اقلیت بی‌منطقی، ایران را با تندروی به لبه پرتگاه ببرد. شما سرنوشت مردم را به شوخی گرفتید که به‌عنوان یار کمکی آمدید تا ضعف‌های کاندیدای اصلی را بپوشانید؛ البته اگر مواضع خطرناک شما را گردن بگیرند.»  البته در میدان منازعه لاریجانی با بخشی از اصولگرایان و به‌ویژه طیف نزدیک به جبهه پایداری، جلیلی تنها نیست و برخی رسانه‌های اصولگرا در روزهای اخیر حجم گسترده‌ای از مطالب انتقادی علیه رئیس سابق مجلس منتشر کرده‌اند که به‌نظر می‌رسد هرچه به روزهای برگزاری انتخابات نزدیک‌تر می‌شویم، بر شدت آنها افزوده خواهد شد؛ موضوعی که واکنش حامیان لاریجانی را هم به‌همراه داشت. منصور حقیقت‌پور، نماینده ادوار مجلس و از چهره‌های نزدیک به لاریجانی در گفت‌وگو با اعتمادآنلاین، هجمه‌های رسانه‌ای اخیر به رئیس مجلس دهم را که از روز ثبت‌نام وی آغاز شده‌است، موضوعی عادی و قابل‌ پیش‌بینی می‌داند و معتقد است : «این جماعت سال‌هاست که لاریجانی را می‌زنند و این داستان برای امروز نبوده و نیست.» این فعال سیاسی اصولگرا زاویه موجود میان زاکانی و لاریجانی را نیز موضوع تازه‌ای نمی‌داند و بر این اعتقاد است که از همان دوران کمیسیون برجام و بررسی توافق هسته‌ای در مجلس، سیل تخریب‌ها ازسوی این افراد نسبت به لاریجانی آغاز شده‌ و این روزها شدت گرفته است.

تبلیغات زودهنگام
حاشیه‌های انتخاباتی این روزها اما فقط به منازعات کاندیداها در شبکه‌های اجتماعی محدود نشد و با وجود اینکه هنوز از انتشار فهرست تأیید صلاحیت‌شدگان شورای نگهبان خبری نیست، به‌نظر می‌رسد برخی کاندیداها برنامه‌های تبلیغاتی خود را کلید زده‌اند و در برنامه‌هایی که غالبا رویکرد انتخاباتی دارد، شرکت می‌کنند. چند روز قبل سفر انتخاباتی محمود احمدی‌نژاد به شهر آستانه اشرفیه با حضور تعدادی از مردم سروصدای بسیاری به پا کرد و واکنش‌های بسیاری را درپی داشت. برخی دیگر از کاندیداهای احتمالی نیز با حضور در برنامه‌های مختلف از گفت‌وگوهای مجازی گرفته تا بازدیدهای میدانی، مشغول ارائه برنامه‌های خود و راهکارهای مطلوب‌شان برای برون‌رفت از مشکلات کنونی گریبانگیر کشور هستند. برهمین اساس هم بود که در روزهای اخیر علی نادری، مدیرکل روابط‌عمومی قوه قضاییه در حساب توییتر خود از حضور ظهر جمعه رئیسی در نمایشگاه اینوتکس ۲۰۲۱ در پارک فناوری پردیس خبرداد و با انتشار فیلمی از این بازدید، نوشت: «آقای رئیسی سال‌هاست که در میان مردم است.»

واکنش شورای نگهبان
بالا گرفتن تب گفت‌وگوهای انتخاباتی مجازی با حضور کاندیداهای احتمالی سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری و همچنین اجرای برخی برنامه‌های تبلیغاتی ازسوی برخی کاندیداها و حامیان‌شان واکنش و هشدار سخنگوی شورای نگهبان را به‌همراه داشت. عباسعلی کدخدایی در گفت‌وگو با صداوسیما با بیان اینکه تبلیغات انتخابات بعد از اعلام نتیجه صلاحیت‌ها آغاز می‌شود، تأکید کرد که براساس قانون کاندیداها قبل از آن، به هیچ‌وجه حق تبلیغات ندارند.
وی با بیان اینکه شورای نگهبان در مهلت ۵ روز دوم بررسی صلاحیت داوطلبان انتخابات ریاست‌جمهوری به‌سر می‌برد و دقت زیادی برای بررسی مستندات پرونده‌ها لازم است، عنوان کرد: به همین دلیل ناچار شدیم از مهلت ۵ روز دوم هم استفاده کنیم و امیدواریم تا پایان وقت قانونی بتوانیم اسامی کسانی را که صلاحیت‌شان احراز شده است، به وزارت کشور ارسال کنیم.
کدخدایی درباره اینکه برخی از داوطلبان، تبلیغات انتخاباتی خود را به‌ویژه در فضای‌ مجازی آغاز کرده‌اند در گفت‌وگو با شبکه خبر اظهارکرد: این نکته را به مسئولان اجرایی تذکر داده‌ایم. اکنون با دو مشکل مواجهیم؛ یکی اینکه برخی افرادی که ثبت‌نام کرده‌اند در مناطق مختلف اقدام به سخنرانی می‌کنند که براساس قانون خلاف است و موضوع مهم‌تر اینکه برخی هم با عناوین مختلف در فضای‌مجازی حضور دارند که این حضور نیز مغایر قوانین است.
سخنگوی شورای‌نگهبان همچنین در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه قرار نیست با این اقدامات غیرقانونی برخورد شود، اضافه‌کرد: چون مسئولیت برعهده حوزه اجراست، این مسئولان هستند که باید به ما گزارش رسمی اعلام کنند تا بتوانیم بررسی کنیم تا درصورت لزوم تذکر داده یا در بررسی‌ها این وضعیت درنظر گرفته شود.