واسازی و خلق دوباره

مهرداد طبرسی- روزنامه‌نگار

نمی‌توان از هنر نگارگری در روزگار معاصر سخن گفت و به نسبت آن با زمانه توجه نکرد. چه رد پای تحولات هنر امروز را در نگارگری می‌توان به‌روشنی به چشم دید؛ به‌ویژه در آثار حسین بهزاد، نگارگر بزرگ معاصر که نگارگری ایرانی را دوباره احیا کرد و بسیاری از پیرایه‌ها را از آن زدود و کوشش کرد آثاری خلق کند که نه‌تنها از زیبایی‌های نگارگری برخوردار باشند، بلکه به چشم تماشاگران امروز نیز خوش‌تر بنشینند.
رویکرد کمینه‌گرایانه حسین بهزاد را در سال‌های بعد و نسل‌های‌ تازه در کسانی که به نگارگری روی آورده‌اند نیز می‌توان دنبال کرد، مثل فرح اصولی که رویکردی کمینه‌گرایانه به نگارگری دارد و رد پای هنرهای دیگری مثل گرافیک نیز در آثار او به چشم می‌خورد.
از منظر بررسی سیر تحول تاریخی نگارگری در روزگار معاصر، آثار حبیب مرادی را می‌توان ذیل رویکردهای تازه به نگارگری قرار داد. آنچه او در نمایشگاه تازه خود به نام «هویت» ارائه کرده، نشان می‌دهد که نگارگری را می‌شناسد و در خلق جزئیات نگارگری ایرانی به مهارت و کمال رسیده است، اما وقتی با رویکردی متفاوت به سراغ نگارگری می‌رود و همه هنرها ، ابزارها و روش‌های تازه از گرافیک و نقاشی تا کولاژ را برای خلق اثر به خدمت می‌گیرد، نتیجه کارهای او محصول متفاوتی می‌شود که قدری از نگارگری فاصله می‌گیرد.
شخصیت‌های نگارگری ایرانی در نقاشی‌های او جزئی از اثر محسوب می‌شوند و او آنها را در خدمت کلیتی که می‌خواهد خلق کند، درمی‌آورد و شخصیت و هویت تازه‌ای به ایشان می‌بخشد. چه آنجا که بازیگوشانه آنها را با طرح‌ها و نقش‌های گرافیکی تلفیق می‌کند، چه وقتی که اجزای یک شخصیت مینیاتوری را تکه‌تکه می‌کند و هر کدام را در جایی از اثر قرار می‌دهد، چه زمانی که هر کدام از این تکه‌ها را جداگانه در یک اثر مستقل ارائه می‌کند.
بخشی از جادوی نگارگری ایرانی در جزئیاتی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند، مثل ترکیب رنگ‌ها و نوع طراحی لباس‌ها. پس تفکیک آنها از یک کل و ارائه جداگانه هر کدام در یک قاب سبب می‌شود که بیشتر به چشم بیایند و ارزش‌های به چشم نیامده‌شان دوباره کشف شود. خالی بودن پس‌زمینه آثار نیز به بیشتر به چشم آمدن کمک می‌کند.
در حقیقت نقاشی‌های او نوعی محاکات با نگارگری ایرانی است؛ نوعی واسازی جزئیات و کوشش برای سر هم کردن دوباره آنها در یک اثر تازه که هویت تازه‌ای به آنها می‌بخشد. حبیب محمدی می‌تواند آغازگر راه تازه‌ای در نگارگری معاصر باشد.