سیاست خارجی
واکنش وزارت خارجه به جعل و تحریف روند مذاکرات وین
نزاع پرهیاهو با منافع ملی
سکوت وزارت خارجه در مقابل کارزار رسانه‌ای علیه مذاکره و دیپلماسی شکست؛ کارزاری که البته در 8 سال گذشته جریان داشته اما در میانه مذاکرات وین برای احیای برجام به اوج خود رسیده است. حالا وزارت خارجه در بیانیه‌ای نوشته که بانیان کارزار رسانه‌ای علیه دیپلماسی و صداوسیما با هزینه‌های میلیاردی از جیب ملت تحت فشار و نجیب ایران، «هر شب نمایندگان این مرز و بوم را هدف حمله‌های بی‌امان و ناجوانمردانه قرار داده» است. وزارت خارجه که پیش از این هم نسبت به «جریان‌سازی رسانه‌ای» با استناد به «منابع آگاه و مطلع» هشدار داده بود در این بیانیه تأکید کرده که شبکه انگلیسی‌زبان صداوسیما «با انتشار اخبار تحریف‌شده و مجعول درخصوص محتوای گفت‌وگوها به زبان انگلیسی مذاکره‌کنندگان را در برابر حریف تخریب کرده و به تلاش‌های دیپلماتیک لطمه می‌زند، که در بدعتی حیرت‌انگیز به جدل با مذاکره‌کنندگان جمهوری اسلامی ایران می‌پردازد.» در این بیانیه مجموعه این اقدامات فعالیت «اقلیتی کوچک ولی پرهیاهو» عنوان شده که در «یک بزنگاه تاریخی علیه خواست و منافع ملت قدم برمی‌دارند.»
رسیدن به اهداف جناحی با بودجه عمومی
در بیانیه وزارت خارجه مستند‌های صداوسیما علیه توافق هسته‌ای «نخ‌نما» و «سریالی» دانسته شده است. آخرین آنها نیز مستند «پایان بازی» است که روایتی به‌شدت توطئه‌گونه از توافق هسته‌ای دارد. پیش از این هم فصل دوم سریال گاندو از شبکه 3 پخش شد که طبق بیانیه وزارت خارجه «تیم مذاکره‌کننده را جمعی نفوذی و ساده‌لوح می‌خواند.» این سریال انتقاد دولتی‌ها را برانگیخت و رئیس‌جمهوری هم در آخرین اظهارنظر خود بدون نام بردن از آن گفت: «فیلم‌هایشان روی دستشان باد کرده و پخش می‌کنند. اینها همان تفکرات قدیم هستند و عیبی ندارد برای اینکه ماهیت خودشان را افشا می‌کنند.» اما بخش دیگر بیانیه وزارت خارجه درباره جدال آشکار صداوسیما با رئیس هیأت مذاکره‌کننده ایران در وین است. وزارت خارجه این اتفاق را «بدعتی حیرت‌انگیز» خوانده اقدام شبکه انگلیسی زبان صداوسیما را «تنها با اهداف کاملا سیاسی داخلی که در پخش انبوه خبر به زبان فارسی از سوی مدیرکلش برای ارباب جراید داخلی و درخواست انتشار وسیع کاملا هویداست» دانسته است.
نزاع نابرابر رسانه‌ای با وزارت خارجه
بیانیه وزارت خارجه در ادامه رویکرد جریان اخلالگر در روند مذاکرات را «برخلاف خط‌مشی مقام معظم رهبری و توصیه‌های همیشگی ایشان» عنوان کرده. در این بیانیه آمده که جریان مذکور «با رانت آشکار رسانه‌ای و ظاهرا به واسطه بغض و کینه‌ای نابجا، چنان از واقعیات دور شده است که هنگام وصف تاریخ پرافتخار 4 دهه‌ای جمهوری اسلامی در روابط خارجی به‌خودکم‌بینی ملی و تحقیرآمیزی دچار است که به واقع حیرت‌انگیز است و اما در مقابل، صهیونیست‌ها و آمریکایی‌ها را در قامت موجوداتی قدر قدرت با قدرت خارق‌العاده، زیرک و زبردست به تصویر می‌کشند که بارها و بارها از ابتدای انقلاب اسلامی، از نخستین روزهای جنگ و قطعنامه۵۹۸ گرفته تا توافقات منطقه‌ای و بین‌المللی و علی‌الخصوص توافقات هسته‌ای، از توافق سعدآباد تا برجام، به جمهوری اسلامی ایران رودست زده‌اند.» البته رانت رسانه‌ای که وزارت خارجه به آن اشاره کرده نه فقط درباره برجام بلکه درباره دیگر نقاط اختلاف تأثیرگذار مثل لوایح FATF نیز وجود داشت. تاجایی که مخالفان امکان برگزاری تجمع و پوشش رسانه‌ای از آن را داشتند اما موافقان با پیامک‌هایی حتی تهدید به قتل می‌شدند.
انتشار سند در پاسخ به مخالفان
وزارت خارجه همچنین در بیانیه خود به تحریف واقعیت در این جریان رسانه‌ای و مستند‌های آن اشاره کرده و نوشته: «به یاری خدا به‌زودی و پس از انتشار بخشی از اسناد غیرمحرمانه مذاکراتی برجام عیان خواهد شد که آنچه اکنون با نام برجام شناخته می‌شود، نه نوشته یک گروه مطالعاتی و نه حتی نوشته هیأت‌های غربی، بلکه تا حد قابل‌توجهی حاصل ابتکارات و متونی است که نمایندگان ایران در جلسات متعدد» ارائه دادند. اسنادی که وزارت خارجه وعده انتشار آن را داده است، نشان خواهد داد تا چه میزان برجام و چارچوب آن ماحصل ابتکار و قدرت تیم ایرانی است.» همچنین اعلام شده اسنادی که نشان می‌دهد مبانی فکر مسلط بر برجام از سال‌ها پیش از دولت یازدهم و سال84 مطرح بوده نیز منتشر خواهد شد. وزارت خارجه تأکید کرده: «هیهات از این همه بی‌تقوایی عزت‌سوز و در خوش‌بینانه‌ترین حالت، کم‌اطلاعی و ساده‌دلی بیش از حد این جریان که از پول بیت‌المال ارتزاق می‌کند و از رانت‌های وسیع رسانه‌ای برای انتشار دروغ‌های شاخدار خود در جهت رسیدن به گندم خیالی ری استفاده کرده، و از آبرو و عزت ملت بزرگ ایران خرج می‌کند.»
«هم‌نوایی» مخالفان داخلی دیپلماسی با مقامات رژیم اسرائیل در ضدیت با مذاکرات وین دیگر نکته‌ای است که وزارت خارجه به آن اشاره کرده . بر همین اساس در بیانیه وزارت خارجه آمده: «به‌نظر می‌رسد در سناریویی خوش‌بینانه دو سوءبرداشت عامل این حجم از مطالب علیه تیم مذاکره‌کننده باشد؛ اول اینکه برخی براین گمانند که موفقیت در احیای برجام و کاهش فشارهای تحریمی، دارای اهداف انتخاباتی است، درحالی‌که بارها این امر تأکید شده که رفع موانع تحریمی مردم بزرگ ایران وظیفه حیاتی هر شخصی است که مسئولیت دارد و بنابر فرموده مقام معظم رهبری نباید حتی یک ساعت به تأخیر بیفتد.» سناریوی دوم براساس این بیانیه نیز چنین است: «دوم اینکه برخی دیگر تصور می‌کنند که احیای برجام به‌معنای دوستی ایران و ایالات متحده است و این روایت ساده‌لوحانه را ترویج می‌کنند که برجام محملی برای بازگشت آمریکا به ایران است؛ حال آنکه متن برجام همانطور که همواره تأکید شده چیزی بیش از توافق برای حل یک تنش پرهزینه در پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها نیست و در بهترین حالت، مدیریت تخاصم در یک موضوع خاص است، و نه معاهده اخوت میان ایران و آمریکا.»
به‌نظر می‌رسد هجمه رسانه‌ای علیه دولت و وزارت خارجه در 2 ماه پایانی متوقف نشود. حتی به‌دلیل ظرفیت بالقوه محمدجواد ظریف برای کاندیداتوری ریاست‌جمهوری ممکن است حمله مخالفان رسانه‌ای او نیز شدت یابد.
مکث
همه آنچه باید از حاشیه‌های مذاکرات وین دانست
پیش از آغاز دور بعدی مذاکرات وین همچنان اخبار حاشیه‌ای آن ادامه دارد. خبرگزاری رویترز مدعی شده به گزارشی دست پیدا کرده که در آن، «رافائل گروسی»، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی «از تغییر روش غنی‌سازی ۶۰درصدی اورانیوم توسط ایران در تأسیسات نطنز خبر داده است.» براساس گزارش رویترز، گروسی «اعضای شورای حکام را در جریان تغییر روش غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران قرار داده است.» در مقابل اما کاظم غریب‌آبادی، نماینده ایران در سازمان‌های بین‌المللی در نشستی گفته «این تغییر روش، موضوع تازه‌ای نبوده و کاملا مرتبط با اقدامات و تصمیمات فنی است و در پرسشنامه اطلاعات طراحی که از سوی ایران به آژانس در هفته قبل ارائه شد نیز از قبل پیش‌بینی شده بود.» در همین حال همچنان استقبال اعضای برجام از ادامه مذاکرات نیز ادامه دارد و در آخرین اعلام موضع وزارت خارجه روسیه پیشرفت مذاکرات برای احیای برجام را «راضی‌کننده» دانسته است. در چنین شرایطی مرکز پژوهش‌های مجلس نیز در گزارشی شاخص‌ها و نحوه راستی‌آزمایی لغو تحریم‌ها در حوزه‌های مختلف را بررسی کرده است. این گزارش‌ها اغلب مورد ارجاع نمایندگان مجلس است که اغلب آنها از مخالفان سرسخت دولت و برجام هستند.
مذاکرات تهران-ریاض؛ هفته آینده
اخبار مذاکرات اما فقط به وین محدود نیست. «رویترز» مدعی شده که دور بعدی مذاکرات ایران و عربستان در ماه جاری میلادی برگزار می‌شود. پیش از این نیز روزنامه فایننشال‌تایمز لندن و الاخبار بیروت از نتیجه‌بخش بودن نشست اول تهران-ریاض و احتمال برگزاری نشست دوم خبر داده بودند.
