ضرورت آسیب‌شناسی دقیق ازدواج جوانان

اعظم کریمی ـ مدیرکل برنامه‌ریزی و توسعه اجتماعی جوانان وزارت ورزش

در چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در افق ١٤٠٤ هجری‌شمسی، برخورداری ایران اسلامی از نهاد مستحکم خانواده به دور از فقر، فساد و تبعیض جزو آرمان‌های این سند ذکر شده است. اینکه این موضوع چه مقدار تحقق یافته و به چه میزان از آرمان ذکرشده فاصله داریم و دلایل این فاصله با مطلوب چیست، خود مجالی دیگر می‌طلبد ولی نباید فراموش کرد بحث ازدواج و خانواده موضوع جامع‌الابعادی است که بستگی فراوانی با دیگر حوزه‌های اجتماعی و اقتصادی دارد. اما به هر روی وضعیت موجود نشان می‌دهد که به دلایل متعدد تاکنون نتوانستیم به نحو مؤثری در این حوزه گام برداریم. به آمار ازدواج و طلاق کل کشور نگاه کنید:        



آمارها نشان می‌دهد که در طول سال‌های گذشته، غیر از امسال (و آن هم به‌دلیل بیماری کرونا و حذف تجملات و تشریفات نوظهور و دیگر مراسم دست و پاگیر)، همه‌ساله با کاهش ازدواج و افزایش سن ازدواج مواجه بودیم. البته پرواضح است بخشی از این کاهش آمار به‌دلیل آثار برخی تصمیمات در گذشته مانند سیاست کنترل و کاهش موالید بوده که تبعات آن درحال‌حاضر با کاهش جمعیت جوان و بالطبع کاهش تعداد ازدواج و موالید همراه شده است. اما به جرأت می‌توان ادعا کرد که نقش عوامل فرهنگی و تغییرات اجتماعی در این زمینه بیشتر است. متأسفانه عوامل مختلف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی موجب کاهش گرایش جوانان به ازدواج، بالارفتن سن ازدواج و کم‌شدن شانس ازدواج به‌ویژه در دختران شده است. از سوی دیگر، افزایش آمار طلاق‌های قانونی، کاهش سن پایداری زندگی‌های مشترک و آسیب‌هایی که پس از طلاق گریبانگیر جوانان است و افزایش طلاق‌های عاطفی، نگرانی‌ها را دوچندان کرده است. شواهد تجربی مؤید نفوذ ارزش‌های غربی در ساختار و روابط زناشویی جوامع در حال توسعه است. فرایند نوسازی، جوامع سنتی در حال‌ گذار را با چالش‌های پردامنه‌ای در زمینه ازدواج مواجه کرده است.
اینکه از این پس چه باید کرد، شاید مهم‌تر از این باشد که قبلاً چه رخ داده است. از این رو باید با چشم‌اندازی رو به آینده، با آسیب‌شناسی وضع موجود، از گذشته درس گرفته و پیش به آینده قدم‌هایی را در این خصوص برداشت. معاونت جوانان وزارت ورزش و جوانان علاوه بر اقدامات لازم در حوزه هماهنگی دستگاه‌ها، اقدامات گسترده‌ای با توجه به حوزه اختیارات و اعتبارات قانونی ازجمله ماده102 قانون برنامه توسعه ششم مبنی بر آموزش‌های پیش از ازدواج و قانون تشکیل وزارت ورزش و جوانان در حوزه‌های مختلف ازجمله آموزش مهارت‌های پیش، حین و پس از ازدواج و گسترش کمی و کیفی مراکز مشاوره تخصصی ازدواج و خانواده جوانان با هدف کمک به افزایش ازدواج‌های آگاهانه و آموزش و اطلاع‌رسانی به جوانان درخصوص مهارت‌های زندگی و سبک زندگی از طریق حمایت از تولیدات رسانه‌ای سازمان‌های مردم‌نهاد و رایزنی و هماهنگی و ارائه پیشنهادهای مؤثر به دستگاه‌های تقنینی و اجرایی درخصوص جمعیت و فرزندآوری انجام داده است، اما باید درنظر گرفت حل مشکلات ازدواج جوانان به‌دلیل گستردگی مطالبات و حیطه‌های دربرگیری، قطعاً از عهده، توان و اختیارات یک وزارتخانه خارج است و بنابراین همکاری منسجم و تمام‌قد تمامی دستگاه‌ها و نهادهای دولتی مربوطه و دیگر نهادهای حاکمیتی را طلب می‌کند. حل مشکل ازدواج جوانان همبستگی فراوانی با حیطه‌هایی چون اشتغال و مسکن تا مواردی چون اصلاح فرهنگ عمومی در حوزه ازدواج و خانواده و فرزندآوری و... دارد.
امید می‌رود با تلاش‌های صورت‌گرفته در افق ١٤٠٠ شاهد آغاز تغییرات مثبت در حوزه ازدواج و خانواده با تکیه بر رویکرد فرهنگسازی باشیم.