مسکن در مسیر رونق

بیت‌الله ستاریان ـ کارشناس مسکن

کرونا در سال گذشته باعث تغییرات اقتصادی زیادی در سطح بین‌المللی شد. گرچه به‌رغم اینکه تقریبا تمام ارکان اقتصادی به سمت رکود پیش رفت ولی در حوزه مسکن شاهد رشد بودیم. در شهریور و آبان ماهانه بین 7تا 10درصد افزایش قیمت داشتیم و رشد کمی هم در معاملات اتفاق افتاد ولی از آنجا که کارگاه‌ها به‌علت کرونا تقریبا به حالت نیمه‌تعطیل درآمدند در بخش صدور پروانه‌ها رشد محسوسی را مشاهده نکردیم. در مجموع برخلاف سال‌های ماقبل99، 4عامل افزایش قیمت، افزایش ساخت و ساز(یعنی صدور پروانه‌ها)، افزایش معاملات و سرمایه‌گذاری همسو با هم حرکت نکردند و هر بخش متناسب با بخش‌های دیگر پیش‌نرفت. در سال 99 تولید هم از سال‌های پیشین کمتر شد و رونق و فروش هم به نسبت کاهش یافت. اما در سال 1400یک‌سری بردارهای مثبت وجود دارد که ما شاهد رونق مسکن باشیم.
 امسال در بخش اقتصاد بین‌المللی شاهد تغییر جهت سرمایه‌ها از غرب به سمت شرق خواهیم بود و بحث بودجه عمرانی موضوع قابل‌توجهی خواهد بود. در مجموع امسال شائبه‌هایی را در رشد مثبت اقتصادی شاهد خواهیم بود. البته بردارهای منفی هم مانند انتخابات وجود دارند که ممکن است تلاطم‌هایی ایجاد کنند.
 سیاست‌های ناپایدار ادامه‌دار دولت در بخش‌های مختلف اقتصادی نیز همچنان تأثیرات منفی دامنه‌دار خود را در بخش مسکن خواهد‌گذاشت. البته اگر بردارهای منفی و مثبت را در کفه ترازو بگذاریم بحث بردارهای مثبت بسیارقوی‌تر و سنگین‌تر است. قطعا امسال نیز مانند سال‌های گذشته نباید انتظار ثباتی در این حوزه داشته باشیم؛ چرا که مسکن از اساس و در 50سال گذشته از هیچ ثباتی برخوردار نبوده و تا برنامه کامل مدون 20ساله برای بخش مسکن نوشته نشود و سیاست‌های روشن و مشخصی را در این بخش نداشته باشیم حتما این بی‌ثباتی ادامه‌دار خواهد بود و سناریوهای تکراری که هر 4 یا 5 سال مکررا اجرا شده، اجرا خواهد شد. البته باید این نکته را متذکر شوم در حوزه مسکن هیچ بی‌ثباتی‌ای به‌ذاته وجود ندارد و بی‌ثباتی‌های موجود خارج از مسکن است که روی این بخش هم تأثیر می‌گذارد. بیشتر آن هم به بخش اقتصاد دولتی ما بازمی‌گردد و موجب می‌شود فشارهایی به بخش مسکن وارد و آن را دچار تلاطم کند. بخش دولتی در حال تولید بیش از حد نقدینگی است و سیاست‌های اقتصادی این بخش، بازار آزاد مسکن را تحت‌الشعاع قرار‌می‌دهد و موجب می‌شود سرمایه‌ها یکباره به حوزه مسکن تزریق شوند و آن را تبدیل به کالای سرمایه‌ای کنند، درحالی‌که در بازار مسکن به‌طور نرمال و طبیعی باید بازار عرضه و تقاضا همدیگر را متعادل کنند. اگر اقتصاد یکپارچه نشود تا سال‌های سال همواره حوزه مسکن دچار تلاطم خواهد بود. این موضوع در حالی است که با مطالعاتی که انجام شده با توجه به درآمد سرانه ملی ما 70سال طول می‌کشد تا یک نفر بتواند صاحب مسکن شود که این موضوع برای کشور ما یک فاجعه است. این در حالی است که در شهرها 70درصد و به‌صورت عام 48درصد سبد خانوار به مسکن تعلق می‌گیرد. می‌توان تصور کرد اگر مشکل مسکن حل شود و در سبد خانوار تبدیل به 10درصد شود تا چه اندازه مشکلاتی مانند فقر حل می‌شود و بسیاری از خانوارها به بالای خط فقر صعود می‌کنند و نارضایتی‌های عمومی و مسائل روانی ناشی از نداشتن مسکن هم در خانوارها حل می‌شود.