فناوری
اما و اگرهای مذاکره با پلتفرم‌های فیلترنشده
دبیر شورای‌عالی فضای مجازی از صدور مجوز مذاکره با برخی پلتفرم‌های فیلترنشده خبر داده و مسئول مذاکرات را وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات اعلام کرده است
عمادالدین قاسمی پناه- خبر‌نگار
دبیر شورای‌عالی فضای مجازی در ششمین همایش فضای مجازی پاک که به‌صورت آنلاین برگزار شد، اعلام کرد که برای مذاکره با گوگل، اینستاگرام و واتساپ مجوز لازم صادر شده است. ابوالحسن فیروزآبادی اگرچه به‌طور مستقیم اعلام نکرد که این مجوز از سوی چه نهادی واگذار شده، اما با توجه به اینکه در صحبت‌های خود گفته است که «به دوستان مجوز داده‌ایم»، به‌نظر می‌رسد که این مجوز از سوی همین شورا که ریاست آن را رئیس‌جمهور به‌عهده دارد، صادر شده و مسئول این مذاکرات هم وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات معرفی شده است. نکته‌ای که در این میان قابل‌توجه کارشناسان قرار گرفته این است که به‌احتمال زیاد مذاکرات در مورد موضوعات مورد توافق بیشتر کشورها و این پلتفرم‌ها، مانند تروریسم، پورنوگرافی و انحصار تجاری نیست. با این حال، به‌نظر می‌رسد صحبت از مذاکره نشان از تعدیل در رویکرد سیاستگذاران نسبت به پلتفرم‌ها دارد؛ چنان‌که پیش از این هم رئیس مرکز ملی فضای مجازی فیلترینگ را «ابزار اعمال قدرت سخت» دانسته و از ناکارآمدی آن سخن گفته بود.
مذاکرات سخت
فیروزآبادی در این همایش عنوان کرده که «قبول داریم شرایط کشور ما خاص است و نباید این مذاکره را به سهولت ترکیه، پاکستان و اندونزی بدانیم، اما چنانچه با موضع قدرت وارد شویم و مواضع‌مان منفعلانه نباشد، نتایج امیدبخشی را شاهد خواهیم بود.»
پوریا آسترکی، تحلیلگر شبکه‌های اجتماعی در گفت‌وگو با همشهری در این مورد می‌گوید: «درباره آن دسته از قوانینی که در کشورها وضع شده و جزو قوانین این شبکه‌ها هم هست، مانند مقابله با محتوای پورنوگرافی، تروریسم، خشونت و کودک‌آزاری، مذاکره به‌راحتی پیش می‌رود و توافق حاصل می‌شود.» به‌گفته او،«در مورد مباحث حریم خصوصی هم گاهی این شبکه‌ها به آن تمکین و گاهی هم دولت‌ها آنها را با جریمه‌های سنگین محکوم می‌کنند. مثل مواردی که در اروپا و استرالیا شاهد بوده‌ایم. بنابراین تا حد زیادی در این موارد می‌توان با شبکه‌های اجتماعی تعامل کرد.»
مانع مذاکرات
این کارشناس فضای مجازی بر این باور است که «مشکل زمانی به‌وجود می‌آید که ما بخواهیم در هر مسئله سیاسی و حاکمیتی با همان نگاهی که روزنامه‌ها را کنترل می‌کنیم، به‌عنوان مثال توییتر را هم کنترل کنیم که عملی نخواهد بود.»
آسترکی می‌گوید: «تصور من این است که در مورد تلگرام هم بخشی از مسئله، همین موضوع بود که درنهایت به راه‌حل فیلترینگ رسیدیم.»
او با اشاره به موضوعات قابل مذاکره ادامه می‌دهد: «اگر ما عنوان کنیم که در حوزه رقابت‌های تجاری نمی‌خواهیم اجازه دهیم که انحصار برای گوگل یا مایکروسافت ایجاد شود، این موضوع قابل مذاکره است. به‌عنوان مثال، در ترکیه ما شاهد کشمکش گوگل یا سایر غول‌های فناوری با دولت در مورد انحصار تجاری هستیم. به همین ترتیب، بیشتر کشورهای اروپایی عمدتا در حوزه حریم خصوصی و انحصار در بازار تبلیغات با آمازون یا فیسبوک درگیری دارند، اما نکته اینجاست که اختلاف اصلی ما با توییتر یا تلگرام حذف محتوای پورنوگرافی یا انحصار تجاری نیست. ما مسائل دیگری را برای خود محفوظ می‌دانیم که این مسائل ممکن است در خارج از کشور تعریف شده نباشد.»
نبود سیاست واحد در کشور
آسترکی با اشاره به مذاکرات پیشین می‌گوید: «کشور ما تاکنون با بیشتر این پلتفرم‌ها و شبکه‌های اجتماعی مذاکراتی داشته است و نتایج آن هم گاهی مشخص و رسانه‌ای شده، مانند تلگرام که بحث انتقال سی‌دی‌ان‌های آن مطرح بود.»
به‌گفته این کارشناس فضای مجازی «یکی از مشکلات ما این است که در کشور در قبال اینترنت، سیاست واحدی وجود ندارد و اگر هم توافقی صورت بگیرد، امید چندانی به اینکه بخش‌های مختلف در کشور به آن توافق پایبند باشند، وجود ندارد. بنابراین اول باید تکلیف این موضوع در کشور روشن شود که آیا ما برای محدودیت تلاش می‌کنیم یا برای استفاده از این فضا.»
