کرونا و تنهایی

بیژن یاور- مدرس دانشگاه و صاحب‌نظر در حوزه مدیریت بحران

 وزیر تنهایی (lonelinessminister) یا (minister of loneliness)، اصطلاحی است که دیرزمانی نیست که از آن استفاده می‌شود. تقریبا یکی دو سالی است که در ادبیات امروز جهان این واژه وارد شده و برای نخستین‌بار در انگلستان و پس از آن در ژاپن در نظر گرفته شده و کانادا نیز در این خصوص بررسی‌هایی را در دست اقدام دارد. اما وزیر تنهایی چیست؟ در ژانویه سال2018 میلادی، زمان نخست‌وزیری ترزا می، نخست‌وزیر انگلیس، پیشنهادی برای تشکیل وزارتخانه‌ای برای برنامه‌ریزی درخصوص تنهایی افراد، با این هدف که این نقش و مسئولیت جدید از برجای ماندن «کاهش تنهایی» به‌عنوان یک اولویت پایدار، مانا و اساسی پارلمانی حصول اطمینان خواهد کرد، دریافت نمود. این موقعیت و پست، اغلب در رسانه‌ها تحت عنوان «وزیر تنهایی» مورد استفاده قرار می‌گیرد. هرچند که یک وزارتخانه نیست اما به اغماض می‌توان گفت که این موقعیت در اصل مدل توسعه یافته «وزارت ورزش و جامعه مدنی» بود. برنامه‌ریزی به‌گونه‌ای صورت پذیرفته است که افرادی که تنها هستند در فرایند درمانی توسط پزشکان خط مقدم به مبادی ذیربط معرفی شوند.
بحران هویت انسان امروزی که تحت‌تأثیر عوامل مختلف و استرس‌های مختلف جوامع امروزی خصوصا جوامع کلانشهرها هستند، فرزندآوری کمتر، شبکه‌های مجازی، فضاهای مجازی، تمایل به نگهداری حیوانات خاص، فردگرایی، پیشرفت‌های پزشکی و افزایش طول عمر و به تبع آن افزایش امید به زندگی و افراد با کهولت سن و تنها ماندن آنها به دلایل مختلف و نیازهای خاص عاطفی و مراقبت فیزیکی، افزایش تعداد افرادی که به دلایل مختلف به تنهایی زندگی می‌کنند، افزایش مجردها و بسیاری از موارد دیگر و جدیدترین آن تأثیرات نشأت گرفته از بیماری ناشی از ویروس کرونا که تاحدود زیادی باعث کاهش تعاملات اجتماعی و افسردگی‌های ناشی از تنهایی، سبب شده تا برخی از کشورها نسبت به تنهایی افراد، تصمیمی جدی اتخاذ کنند که درخصوص مورد آخر می‌توان به کشور ژاپن اشاره کرد؛ به‌گونه‌ای که بسیاری از افراد به‌دلیل پیامدهای مخرب ناشی از همه‌گیری، احساس تنهایی بیشتری کرده تا بدان حد که در این کشور تعداد خودکشی‌ها را افزایش داده و برای همین منظور دولت این کشور یک وزارتخانه برای (مبارزه با) تنهایی به کابینه اضافه کرد و در کانادا نیز این سؤال مطرح شده است که آیا راهی برای کمک کردن به افرادی که تنها هستند وجود دارد!
افزایش تعداد مجردها، فرزندآوری کمتر، افزایش تعداد افراد کهنسال و البته تأثیرات مختلف بیماری ناشی از ویروس کرونا، افراد مختلف را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار داده است. هرچند در کشور ما این مورد به‌شدت کشورهایی که دارای وزیر تنهایی هستند، نیست اما آمارها پیام‌هایی را برای ما دارد که گویای این است که جمعیت کشور ما در حال حرکت به سمت پیر شدن است و این هشداری جدی و کرونا نیز مزید بر علت است! 
جدا از ضرورت یا عدم‌ضرورت انتخاب و برگزیدن یک «وزیر تنهایی»، قطعا تمرکز و مطالعه تأثیراتی که بیماری ناشی از ویروس کرونا از جنبه‌های مختلف ازجمله اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سلامت روان، پزشکی و بسیاری از ابعاد دیگر بر زندگی مردم گذاشته است، دارای اهمیت و جایگاه ویژه‌ای بوده و بسیار جدی است. غفلت نکنیم! قبل از دیر شدن اقدام کنیم! متفاوت بیندیشیم!