پیک ترافیکی به 17ساعت رسید

محمود مولایی ـ خبر‌نگار

پیک ترافیک در شهر تهران نسبت به گذشته افزایش پیدا کرده است. ترافیک پایتخت که سال‌هاست یک معضل جدی در روند تردد وسایل نقلیه، تلف‌شدن وقت شهروندان، ایجاد آلودگی صدا و هوا به‌حساب می‌آید، اکنون به‌نظر می‌رسد وارد فاز جدیدی شده است. آمارهای مرکز کنترل ترافیک شهر تهران نشان می‌دهد  که پیک ترافیک در برخی مناطق بیشتر شده و اگر پیش‌تر، در منطقه یک و تنها در یک روز در محدوده اندرزگو، باهنر و حتی خیابان ولیعصر، 17ساعت پیک ترافیک را به‌خود دیده بود، حالا پیک ترافیک مناطق دیگر را در برگرفته است. با نزدیک‌شدن به پایان سال، حتی روزهای جمعه هم شهر تهران با ترافیک شدید روبه‌رو می‌شود؛ مانند ترافیک روز گذشته در برخی معابر بزرگ پایتخت. 
تعداد خودرو‌ها در تهران 6‌برابر ظرفیت خیابان‌های شهر است و در‌ ماه اسفند روزانه 20میلیون ساعت از عمر تهرانی‌ها در ترافیک تلف می‌شود. معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار تهران معتقد است  که نیمی از مردم تهران روزانه 150دقیقه در ترافیک به‌سرمی‌برند و این وقت مفید و مؤثری است که باید با روان‌سازی ترافیک، به مردم بازگردانده شود. روان‌سازی یا کاهش ترافیک شهری موضوعی است که سال‌هاست راهکاری برای آن اندیشیده می‌شود اما هنوز ترافیک شهر تهران به حداقل نرسیده است. برخی از اقدامات در سال‌های گذشته به‌طور موقت به کاهش ترافیک منجر شده‌اند اما با گذر زمان دوباره پیک ترافیک بازگشته است؛ مانند بزرگراه صدر که با ایجاد پل به‌نظر می‌رسید بسیاری از مشکلات ترافیک این محدوده برطرف شود اما با تغییر سبک زندگی شهروندان و تطبیق خود با شرایط این اتوبان، ترافیک همچنان یکی از معضلات بزرگراه صدر است. اقداماتی از این دست، موقت محسوب می‌شوند؛ درحالی‌که راهکار اساسی آن به‌نظر می‌رسد تغییر رویکرد شهروندان  در استفاده از حمل‌ونقل عمومی به جای خودروی شخصی است.

ایران در صدر بدترین وضعیت ترافیکی
شیوع کرونا، طرح منع تردد شبانه از ساعت 21 تا 3صبح را اجرایی کرد و بیشتر از ۳‌ماه است که این طرح در شهر تهران اعمال می‌شود. با وجود این، هم‌اکنون و در زمان اجرای طرح، معابر بزرگ شهر تهران گاهی تا ساعت 11شب شلوغ است و انوشیروان محسنی‌بندپی، استاندار تهران گرچه نسبت به رعایت‌نشدن پروتکل‌های بهداشتی واکنش نشان می‌دهد اما به ایجاد ترافیک در این ساعات هم اشاره دارد: «شهروندان باید در رعایت پروتکل‌ها دقت کنند. همکاری مردم در اجرای طرح منع تردد شبانه کمرنگ شده و باید تا بهتر‌شدن اوضاع تهران به لحاظ کرونا این همکاری ادامه یابد.» 
مؤسسه نامبئو که اطلاعات آن منبع خوبی برای مؤسسات و رسانه‌های مطرح دنیا مانند اکونومیست، نیویورک تایمز، رویترز و... است، وضعیت ترافیکی 58کشور را مورد بررسی قرار داده که براساس آن، ایران، بدترین وضعیت را از منظر ترافیکی دارد. کلانشهرهای ایران با مشکلات ترافیکی روبه‌رو هستند و سرآمد این شهرها، تهران است.  بخشی دیگر از آمارهای منتشر‌شده در این گزارش نشان می‌دهد که روسیه و مصر به‌ترتیب با میزان هدررفت 49.5دقیقه و 47.6دقیقه، در جایگاه‌های دوم و سوم این رده‌بندی قرار دارند. در انتهای این جدول، کشورهای اتریش، لیتوانی و اسلونی قرار دارند که به‌ترتیب با هدررفت 28.86، 28.6 و 27.1دقیقه از زمان مفید روزانه شهروندان، جزو پربازده‌ترین کشورها در حوزه حمل‌و‌نقل محسوب می‌شوند. شهر تهران نیز با متوسط 55.07دقیقه هدررفت زمان شهروندان در ترافیک‌های سنگین، جایگاه نهم را به‌خود اختصاص داده است.

20دقیقه معطلی برای هر سفر در ترافیک
گسترش شهرنشینی در ایران و به‌خصوص در تهران، یکی از دلایل ترافیک شهری محسوب می‌شود. جمعیت ثابت شهر تهران حدود 9میلیون نفر است که تعداد سفرهای روزانه را بالغ بر 18میلیون سفر رساند. 18میلیون سفر تنها در یک‌روز، با احتساب 20دقیقه معطلی به‌ازای هر سفر در ترافیک، روزانه 6میلیون ساعت وقت تهرانی‌ها در ترافیک تلف می‌شود. اگر این 6میلیون ساعت اتلاف وقت بر 9میلیون نفر جمعیت شهر تهران تقسیم شود، سهم هر تهرانی در شبانه‌روز 40دقیقه است. اگر ایام کاری سال را بدون احتساب روزهای جمعه و ایام تعطیل 300روز کاری درنظر بگیرید، در هر سال 12هزار دقیقه و به‌عبارتی 200ساعت وقت شهروندان در ترافیک تلف می‌شود.  آمارها برای شهروندان تهرانی نگران‌کننده است؛ اینکه چگونه وقت‌شان در ترافیک شهر تهران از دست می‌رود.

 مکث
52 دقیقه سفر شهری

سایت نامبئو براساس داده‌های دریافتی، مقالات معتبر درج شده در مطبوعات مطرح دنیا و با استفاده از تحلیل پرسشنامه‌های شهروندی نسبت به ارائه آمار در حوزه‌های کیفیت زندگی، آلودگی هوا، ترافیک، امنیت شهری، هزینه زندگی در شهرهای بزرگ و سطح سلامتی مردم کشورهای مختلف اقدام می‌کند. بنابراین واضح است که آمار این سایت به‌طور کامل قابل استناد نیست. با این حال، آمار نامبئو تاکنون نشان داده تا حدودی می‌تواند نمایی مناسب از وضعیت شهرهای مختلف را پیش‌روی کارشناسان و شهروندان بگذارد. در همین ارتباط، درباره وسایل مورد استفاده مردم از وسایل نقلیه گوناگون در شهر تهران اعلام کرده است که 54.5درصد ترددهای درون‌شهری با خودروهای شخصی صورت می‌گیرد.  طبق آمارهای منتشر شده میانگین مدت زمان سفر هر شهروند تهرانی در روز نیز 52دقیقه است.