قادر جبارزاده/کارشناس ارشد مدیریت شهری
اهمیت تابآوری در برنامهریزیهای شهری
تابآوری این روزها به دغدغه مهمی برای شهرها تبدیل شده است.
بهطوری که توجه و پرداختن به آن در شهرهای خصوصاً حادثهخیز حائز اهمیت است. در این میان، شهرداری نقشی کلیدی در جامعه بازی میکند و مسئولیت نگهداری و توسعه زیرساختها را برعهده دارد و خدمات اساسی و ضروری را برای جامعه فراهم میکند. توانایی شهرداریها نقش اساسی در تداوم عملکرد در زمان مواجهه با بحرانها و تأثیر قابل توجهی بر مدت زمان رفع بحرانها دارد و در صورت تداوم تابآوری شهرداریها در برابر چالشها و بحرانها جوامع هم توان مقاومت در مقابل بحرانها را خواهند داشت.
برای همین تابآوری شهرداریها در برابر چالشها و بحرانها امری حیاتی است و این تابآوری باعث تضمین بقای جامعه خواهد شد. این مسأله بیشتر از آن جهت اهمیت دارد که به یاد بیاوریم امروزه افزایش پیچیدگی سیستمهای اقتصادی، اجتماعی و تکنولوژی باعث شده بحرانها، عدم قطعیت و ریسک، بخش جداییناپذیر در مدیریت سازمانهای امروزی باشد و یکی از مهمترین موضوعات در حوزه برنامهریزی و طراحی شهری به جهت مدیریت بحران و خطرپذیری، کاهش ریسک و آسیبها، افزایش ایمنی وکیفیت زندگی است.
در واقع شهرها بهعنوان بستر وقوع حوادث، اهمیت زیادی دارند. از این رو، شناخت فضاهای شهری و طراحی مناسب آن راهی است به سوی برآوردن نیازهای گوناگون شهروندان در سه بعد پیگیری، مقابله و اقدامات حین و پس از بحران. به علاوه فعالیت سازمانها در محیط فعلی باید به گونهای باشد که کسب نتایج اقتصادی، محیطی و اجتماعی با حفظ طول عمر کارایی سازمان همراه باشد و شهرداری هم از این قانون مستثنی نیست.
مفهوم تابآوری در تحقیقات مدیریتی بهعنوان یک پاسخ و راهکار عملیاتی موجب کاهش خطر، بقا وطول عمر سازمانها میشود. به بیان دیگر، تابآوری شهری به مجموعه اقداماتی گفته میشود که سیستم، جامعه، فرد و خانواده و غیره بتوانند چالشها و تنشهای حاصله بر سیستم را مهار و مدیریت کنند و ضمن جلوگیری از ضرر و زیان حداکثری آن را به حداقل ممکن کاهش دهند. در این فرایند ترمیم و بازسازی آنچه که تحت تأثیر قرار گرفته الزامی است.