قربانیان تضاد و سهل‌انگاری

حمیدرضا بوجاریان- خبرنگار

 کرونا در کشور جست و خیز می‌کند و آماده است تا از هر غفلتی برای به دام انداختن طعمه‌های جدیدش استفاده کند؛ غفلت‌هایی که برخی آن را ناشی از سیاست‌ها و تصمیم‌های یک بام و دو هوای مسئولان می‌دانند و برخی دیگر ناشی از خستگی مردم و پایان تاب‌آوری آنها برای محدود شدن. با این حال، کرونا هنوز قربانی می‌گیرد و آمار روزانه اعلام شده از سوی وزارت بهداشت درباره تعداد جان‌باختگان در مرز میان سه رقمی شدن یا دو رقمی ماندن گیر کرده است. آمار شناسایی مبتلایان جدید هم این روند را طی می‌کند. روندی که به‌گفته رئیس‌جمهور به‌نظر نمی‌رسد به این زودی رنگ آرامش به‌خود ببیند. حسن روحانی دیروز در جلسه ستاد مقابله با کرونا، گفت: در گزارشی که دکتر رئیسی (سخنگوی ستاد مقابله با کرونا) دادند در بسیاری از استان‌ها روند کاهشی بود اما در برخی از استان‌ها روند کاهشی متوقف شده و مختصری شاهد افزایش تعداد بیمار هستیم. این می‌تواند برای ما نگران‌کننده باشد. ما نباید به خاطر کاهشی شدن آمار اهمال، عادی‌نگری و عادی‌سازی‌ در رفتارهای خانوادگی و اجتماعی‌مان مدنظر قرار بگیرد زیرا می‌تواند برای کشور خطرناک باشد. رئیس‌جمهور تأکید کرد: این ویروس جدید جهش‌یافته به نام ویروس انگلیسی که اخیرا در آفریقای جنوبی هم مشاهده شده برای ما بسیار نگران‌کننده است. کرونا ابتدا در چین و ووهان بود و به اینجا رسید. اگر مراقبت نکنیم ممکن است این ویروس جهش یافته ما را مبتلا کند. مخصوصا اینکه امروز آمار نگران‌کننده‌ای داریم که نشان می‌دهد متأسفانه در برخی استان‌ها موارد ابتلا به کرونای جوان‌ها و نوجوان‌ها را هم شاهد هستیم. قبلا ابتلاها بیشتر در افراد مسن بود اما الان در افراد سن پایین هم مواردی مشاهده شده که می‌تواند در آینده برای ما مشکل‌آفرین باشد.   رئیس‌جمهور درشرایطی نگرانی خود را درباره افزایش آمار ابتلای جوانان و حتی نوجوانان به ویروس کرونا ابراز می‌کند که عضو شورای مشورتی علمی و رئیس کمیته کشوری اپیدمیولوژی کرونا در پاسخ به این سؤال همشهری درباره اینکه چرا هرم سنی تعداد مبتلایان به ویروس کرونا رو به کاهش است، می‌گوید که دلیل این موضوع را نه در جهش ویروس بلکه باید در رفتارهای مردم جست‌وجو کرد. تغییراتی که در کاهش سن افراد مبتلا به ویروس مشاهده می‌کنیم، تغییرات معناداری نیست که براساس آن بتوان گفت ویروس با جهشی که داشته است جوان‌ترها و افراد میانسال را بیشتر از قبل هدف گرفته است. حمید سوری، با اشاره به اینکه کاهش سن مبتلایان در برخی استان‌ها در حال رخ دادن است و این کاهش سن در تمام نقاط کشور گزارش نشده است، ادامه می‌دهد: بیش از اینکه نگران تغییرات بیولوژیک ویروس و قدرت سرایت‌پذیری آن باشیم، نگران رفتارهای مردم هستیم که این رفتارها منجر به افزایش انتشار و انتقال ویروس در جامعه شده است. این اپیدمیولوژیست ادامه می‌دهد: رفتارها نشان می‌دهد جوان‌ترها پایبندی کمتری به رعایت پروتکل‌ها و دستورالعمل‌های بهداشتی دارند. از سوی دیگر، با افزایش سفرهای خانوادگی و قرار گرفتن افراد بدون ماسک در کنار هم سبب شده است انتشار ویروس افزایش یابد و جوان‌ترها بیشتر از قبل با بیماری درگیر شوند.

اعمال دیرهنگام محدودیت‌ها
با اینکه بسیاری بر این باورند که ممنوعیت ترددهای بین‌شهری باید با جدیت بیشتری همراه شود، رئیس مرکز اطلاعات و کنترل ترافیک راهور ناجا می‌گوید تردد در جاده‌های شمالی در روزهای پنجشنبه و جمعه گذشته نسبت به 2هفته قبل از آن حدود ۱۸ درصد و نسبت به هفته قبل ۱۵ درصد کاهش داشته است. احمد شیرانی می‌گوید: طرح محدودیت تردد در راستای جلوگیری از گسترش ویروس کرونا همچنان ادامه دارد. در این طرح خروج پلاک‌های بومی در شهرهای گروه قرمز و نارنجی و ورود پلاک‌های غیربومی به این شهرها ممنوع است. رئیس مرکز اطلاعات و کنترل ترافیک راهور ناجا  دلیل تأخیر در اجرای محدودیت‌های تردد را گردن مسئول ستاد ملی مقابله با کرونا می‌اندازد و می‌گوید: پلیس مسئول اجرای مصوباتی است که از سوی ستاد کرونا به این نهاد اعلام می‌شود. در این حال، عضو شورای مشورتی علمی و رئیس کمیته کشوری اپیدمیولوژی کرونا، با تأکید بر اینکه لغو زودهنگام محدودیت سفرهای برون‌شهری یا اجرای دیرهنگام برخی محدودیت‌ها به افزایش تعداد مبتلایان به ویروس کمک شایانی خواهد کرد، می‌گوید: یکی از مسائلی که کمتر در کشور به آن توجه شد محدود کردن جدی سفرهاست. اینکه به چه دلیل سفرها آزاد می‌شود و حجم انبوهی از جوان‌ها و خانواده‌ها راهی جاده‌های کشور برای انجام سفر می‌شوند معلوم نیست. ازسوی دیگر، مشکل جدی دیگری که داریم این است که برخی محدودیت‌ها هنگامی اعمال می‌شوند که اثرگذاری لازم برای جلوگیری از آغاز سفر را ندارند. سوری با اشاره به تعطیلی یکشنبه گذشته و هشدار کارشناسان درباره آغاز موج سهمگینی از سفرهای برون شهری از روزهای میانی هفته ماقبل آن از اجرای دیرهنگام تصمیم به اجرای محدودیت سفر در کشور انتقاد می‌کند و ادامه می‌دهد: مشخص نیست منطق مسئولان تصمیم‌گیرنده درباره اعمال محدودیت سفرها چیست. همه می‌دانستند با تعطیلی روز یکشنبه، سفرهای مردم از روز سه‌شنبه هفته قبل از آن آغاز می‌شود اما تصمیم به محدودیت سفر از پنجشنبه ابلاغ شد که قطعا تأثیر مورد انتظار برای کاهش بار ترافیک در جاده‌های کشور را نداشت.

راهی غیراز پیشگیری نداریم
سوری با بیان اینکه با وجود امیدواری‌های زیاد برای اثرگذاری واکسن در روند بهبود بیماری، مؤثرترین رویکرد مقابله با کرونا همچنان پیشگیری و اجرای دستورالعمل‌های بهداشتی است به همشهری می‌گوید طرح شهید سلیمانی تنها گزینه‌ای است که می‌توان با اجرای دقیق آن از انتشار بیشتر ویروس جلوگیری کرد: اینکه گفته می‌شود ویروس انگلیسی وارد کشور شده است تأیید شده اما فراوانی و محدودیت آن بسیار کم است   نمی‌توان گفت ویروس انگلیسی در کشور شایع شده است. این اپیدمیولوژیست تأکید می‌کند: این درست است که قدرت مرگ‌آفرینی ویروس انگلیسی 40درصد بیشتر از آن چیزی است که تصور می‌شد اما آنچه در انگلستان رخ داده به این معنا نیست که ویروس انگلیسی در ایران منجر به افزایش مرگ افراد خصوصا جوان‌ترها شود. این اپیدمیولوژیست تأکید می‌کند نباید تصور کنیم وضعیت در حال عادی شدن است چرا که این تصور می‌تواند منجر به افزایش مبتلایان جوان و حتی کم سن و سال به بیماری شود. جوان‌ترها باید مراقبت بیشتری از خود در مقابل ویروس داشته باشند. این مراقبت را نباید دست‌کم گرفت چرا که دراین صورت ممکن است شاهد افزایش تعداد ابتلای افراد جوان به ویروس باشیم.

 باید الگوهای پیشگیری اصلاح شود
عضو شورای مشورتی علمی و رئیس کمیته کشوری اپیدمیولوژی کرونا، با اشاره به اینکه الگوهای ما برای پیشگیری از شیوع ویروس از قبل تعریف شده است و این الگوها اکنون نیازمند بازبینی و اصلاح است، می‌گوید: باید فرایندهای شناسایی مبتلایان به ویروس و اقدامات پیشگیرانه در سطوح کلان و ملی پیشگیری از ویروس اصلاح و بازنگری شود. از این رو، باید از فناوری‌های نوین بیشتر از قبل در رهگیری افراد مبتلا استفاده شود. سوری با بیان اینکه برخی افراد به هیچ عنوان راضی به اجرای قرنطینه و محدودیت‌های بهداشتی نیستند بر استفاده بیشتر از قوه قهریه برای برخورد با متخلفان تأکید می‌کند و می‌گوید: اگر نگران وضعیت ابتلای جوانان به‌عنوان گروهی که بیشترین تماس را با اقشار مختلف جامعه دارند هستیم باید سفرها و تجمعات کنترل شود. اگر شدت بیماری بالاتر برود، نسخه‌ای جز شدت دادن به محدودیت‌ها و اجرای سیاست‌های سختگیرانه و بهره‌گیری از قوه قهریه برای اعمال آن نخواهیم داشت.