قم؛ از قرمز تیره تا آبی‌روشن
شهر قم چگونه از وضعیت پرخطر به کم‌خطر رسید؟
زهرا رستگارمقدم_روزنامه‌نگار
20دی‌ماه بود که استاندار قم اعلام کرد این شهر در وضعیت آبی کرونا قرار گرفته‌است. اعلام او بر اساس آمار اپلیکیشن ماسک بوده و خبر از رنگی می‌داد که بسیار امیدوارکننده نشان‌می‌داد. هرچند این رنگ نیز خود محدودیت‌هایی به همراه داشت. وضعیت آبی معمولا در هر شرایطی به‌عنوان وضعیت کم‌خطر شناخته می‌شود، هرچند تا سفید فاصله‌هایی دارد. در این وضعیت نیز ممنوعیت تردد شبانه خودروها همچنان وجود دارد و فعالیت‌های اقتصادی و فرهنگی، با رعایت دستورالعمل‌ها بازگشایی خواهد‌شد. البته همه اینها با این نگرانی همراه است که عادی‌انگاری باعث آسیب تازه و موج جدیدی از شیوع کرونا شود. اما چه شد که قم به‌عنوان شهری که نخستین نمونه‌های بیماری را در خود بروز داده و به‌عنوان شهر نزدیک تهران، آژیر خطر کشور را به صدا درآورد و از وضعیت قرمز تیره به آبی روشن رسید؟ چه کارهایی در این زمینه انجام شد؟ وضعیت این روزهای شهر چگونه است و کسب‌وکارها چگونه کار را از نو آغاز خواهند‌کرد؟
از نقطه آغاز ماجرا
قم نخستین شهری در ایران بود که وجود ویروس کرونا در آن تأیید‌شد. کیانوش جهانپور، رئیس مرکز روابط‌عمومی وزارت بهداشت اعلام کرد که نتایج آزمایش اولیه ۲ مورد مشکوک ابتلا به کرونا در قم مثبت گزارش شده، این در حالی بود که از همان ساعات تیم‌های مدیریت و کنترل بیماری‌های واگیر در شهر قم مستقر شد. خلاف شایعات اعلام شد که 2فرد مشکوک نیز از شهروندان قمی بودند. از همان ابتدا نیز بیمارستان کامکار قم به‌عنوان محل قرنطینه و مراجعه بیماران و موارد مشکوک به کرونا، و بیمارستان فرقانی محل قرنطینه بعدی ،در صورت نیاز، مشخص شد اما با گذشت چند‌ساعت از اعلام خبر اولیه کشف موارد مشکوک به کرونا در قم، رئیس دانشگاه علوم پزشکی قم با تأیید فوت دو نفر در قم بر اثر بیماری کرونا، از مردم خواست بهداشت فردی را بیشتر رعایت‌کنند. کم‌کم بیمارستان (نکویی - فرقانی) نیز پشتیبان بیمارستان کامکار شدند. اول اسفندماه نیز مدارس، دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی استان برای پیشگیری و بررسی بیشتر وضعیت کرونا در استان تعطیل شد. این رویه آنقدر سریع پیش رفت که قم وضعیت قرمز را در همان‌ماه تجربه کرد و چنانچه انتظار می‌رفت با وجود نزدیکی‌اش به تهران، این شهر را نیز از گزند مصون نگذاشت.
تلاش برای خروج از بحران
اما قم که به‌عنوان نخستین شهرهای درگیر با کرونا شناخته می‌شد، به سرعت دستورالعمل‌ها را در شهر اجرایی کرد؛ ضدعفونی خیابان‌ها، تعطیلی حرم مطهر، تعطیلی بسیاری از مراسم مذهبی، دعوت مردم به قرنطینه و بسیاری از تبلیغات دیگر که به مردم آموزش می‌داد چطور با بهداشت فردی با این ویروس مقابله کنند اما همانطور که این استان کوچک راه را پیش از همه آغاز کرده بود، در مبارزه با این ویروس نیز پیشتاز شد. چنان‌که در هفته آخر آذرماه به وضعیت نارنجی، در نخستین هفته دی‌ماه به زرد و در اواخر این‌ماه رنگ آبی را تجربه کرد. در همین‌ماه بیمارستان کامکار پس از ماه‌ها از بیماران کرونایی خالی شد و ادامه روند به بیمارستان امیرالمومنین که با 230تخت در آبان‌ماه افتتاح شده بود، سپرده‌شد. در این مدت 900تست پرمید (سریع) برای تشخیص بیماری انجام شده بود، هیچ گزارشی درباره ویروس جهش‌یافته انگلیسی در قم شنیده نمی‌شد و مراکز نه‌گانه جامع سلامت نیز شروع به تست‌گیری از مردم کردند. کانال تلگرامی وبدا نیز که اخبار سلامت در قم را پوشش می‌داد، با بیش از هزار عضو همه ابعاد کار مسئولان و وضعیت بیماری در استان را اطلاع‌رسانی کرد. شاید بتوان گفت تبلیغات گسترده برای فرهنگسازی میان مردم مهم‌ترین دستاورد قم در کنترل این ویروس باشد؛ تبلیغاتی که برگزاری هر نوع مراسمی را در این شهر مختل می‌کرد و باعث شده بود بیماری سیر نزولی خود را تجربه کند.
فرهنگسازی برای رسیدن به رنگی ملایم
محمدرضا قدیری، رئیس دانشگاه علوم پزشکی قم اعلام کرد که این استان دی‌ماه وضعیتی را تجربه کرد که بسیار امیدوارکننده بود. قم در دی‌ماه هر هفته به‌طور میانگین صفر تا یک مورد فوتی را گزارش کرد و در میزان بستری رتبه30 را در کشور به دست آورد که نشان از کمترین میزان بستری در میان دیگر استان‌ها، به استثنای سیستان‌و‌بلوچستان که کمترین میزان بستری را دارد، قرار گرفته‌است. همین باعث شد استان، رنگ آبی را در وضعیت کرونا تجربه کند. همین امر باعث شد استاندار قم درباره بازگشایی مدارس برای پایه‌های اول و دوم ابتدایی با رعایت پروتکل‌ها صحبت کند: تا زمانی که دستورالعمل‌های جدید ابلاغ نشود موضوع اجرایی و عملیاتی محدودیت‌ها مشمول شرایط قبلی است. از سویی ممنوعیت‌های رفت‌وآمد برقرار است. قرار شد مدارس به شکل غیراجباری بازگشایی شوند. همچنین استاندار قم اعلام کردکه اولویت‌ها برای دریافت واکسن مشخص شده است؛ افراد دچار بیماری زمینه‌ای، کادر درمان و... .
قم از ابتدای دی‌ماه بسیاری از روزها را بدون فوتی و 2روز را با 3فوتی پشت سر گذاشته و تعداد بستری‌های استان از ابتدای‌ماه از 154نفر به 100نفر کاهش داشته‌است. با این حال تأکید بر فرهنگسازی و ادامه دادن روند تبلیغات، و همچنین تأکید بر دوری از عادی‌سازی کاری است که قم با شدت بیشتری آن را پیگیری می‌کند. برگزاری نمازجمعه با رعایت دستورهای بهداشتی، بازگشایی همه مشاغل با تأکید بر استفاده از ماسک و بهداشت فردی گام‌های نوتر این استان است. همچنین با وجود وضعیت آبی، قم نگران پیک تازه‌ای از بیماری است که در فصل سرما، خصوصا در بهمن‌ماه ممکن است استان را غافلگیر کند.
قم که به‌عنوان نخستین شهرهای درگیر با کرونا شناخته می‌شد، به سرعت دستورالعمل‌ها را در شهر اجرایی کرد؛ ضدعفونی خیابان‌ها، تعطیلی حرم مطهر، تعطیلی بسیاری از مراسم مذهبی، دعوت مردم به قرنطینه و بسیاری از تبلیغات دیگر که به مردم آموزش می‌داد چطور با بهداشت فردی با این ویروس مقابله کنند اما همانطور که این استان کوچک راه را پیش از همه آغاز کرده بود، در مبارزه با این ویروس نیز پیشتاز شد
