مترو رگ حیات تهران است

سیدمحمد فخار:

 مترو رگ حیات تهران است؛ این را به‌ویژه در ساعات صبح و عصر که ترددهای شهری به اوج خود می‌رسد، می‌توان ملاحظه کرد. طی سال‌‌های اخیر افتتاح‌‌هایی در خطوط مترو انجام شده اما مدیریت شهری جدید در نخستین اقدام متوجه شد افتتاح خط 7 بی‌توجه به اصول ایمنی بوده در حالی که  سلامت مردم، مهم‌تر از افتتاح‌های بی‌شمار است. از طرفی سال97 به‌عنوان آخرین قسمت از برنامه پنجساله دوم شهرداری تهران در شرایطی آغاز شده که تهران بیش از هر زمان دیگری به توسعه حمل‌ونقل عمومی نیاز دارد.

انجام 20میلیون سفر شهری روزانه در پایتخت موجب شده شهروندان برای تردد به‌خودروی شخصی و موتورسیکلت روی بیاورند و این یعنی دعوت عمومی به ترافیک و آلودگی هوا. در چنین شرایطی سرمایه‌گذاری در زمینه ساخت و تجهیز مترو می‌تواند علاوه بر ارتقای زیرساخت‌های شهری، از بار ترافیک و حجم گسترده آلودگی هوا بکاهد و همزمان سرعت، امنیت تردد و ارزانی یک سفر شهری را به شهروندان هدیه دهد. هر سال حدود 300هزار سفر شهری جدید به سفرهای تهران افزوده می‌شود و مترو راه ‌اول و آخر توسعه حمل‌ونقل شهری است. گفت‌وگوی همشهری با علی‌امام- مدیرعامل شرکت متروی تهران- را بخوانید تا از نقشه پیشرفت حمل‌ونقل ریلی پایتخت باخبر شوید. او خبرهای خوشی برای تهرانی‌ها دارد. امام در این مصاحبه از آخرین وضعیت کمک دولت و انتشار اوراق مشارکت برای خطوط در دست ساخت و تکمیل متروی تهران خبرداد و اینکه علاوه بر خطوط 6 و 7 قرار است 2خط دیگر نیز در تهران ساخته شود. همچنین به گفته وی تا نیمه سال98، تعداد خطوط بهره‌برداری متروی تهران به 7خط می‌رسد.

مدیرعامل شرکت متروی تهران، برنامه امسال برای پیشرفت در ساخت و تجهیز خطوط زیرزمینی شهر را تشریح کرد
برنامه دوم توسعه شهرداری تهران تاکید فراوانی بر توسعه کمی و کیفی مترو دارد و امسال، آخرین سال این برنامه است و از بهار 1398 باید برنامه سوم اجرایی شود. توسعه مترو در سال 97 چگونه خواهد بود؟‌

متروی تهران 2 خط نیمه‌تمام دارد که اولویت ما در سال جدید، تکمیل و راه‌اندازی این دو خط برای استفاده شهروندان است. خطوط 6 و 7 نواقصی داشتند که باید قبل از بهره‌برداری رفع شود.

در سال96 یکی از مسائل مهم در راه تکمیل و تجهیز مترو، کمبودهای ملی بود که برنامه‌ریزی برای رفع آنها در سال جاری انجام شد. در بخش اقتصادی برای تامین هزینه‌های مترو چه انجام خواهد شد؟

با تمهیدات و پیگیری‌هایی که در هفته‌های پایانی سال96 انجام گرفت ضمن استفاده از کمک‌های بانک شهر، مدیران شهری موضوع انتشار اوراق مشارکت را با حمایت مدیران ارشد شهر و شورا در دستور کار قرار دادند. ما در این راه، از ظرفیت قانون بودجه کشور برای جذب منابع بهره‌گرفتیم و توانستیم موافقت دستگاه‌های ذی‌ربط برای انتشار 2هزار میلیارد تومان اوراق مشارکت را بگیریم. در سال گذشته 700میلیارد تومان از این رقم محقق شد و ما مجدانه پیگیر هستیم تا 1300میلیارد تومان دیگر را نیز عملیاتی کنیم.

این 2هزار میلیارد تومان اوراق مشارکت قرار است برای کدام بخش از نواقص مترو هزینه شود؟ 
این اوراق قرار است منبع مالی باشد تا با تکیه بر آن بتوانیم در مسیر تکمیل خطوط 6 و 7 و رفاه بیشتر شهروندان با ظرفیت مالی بهتری قدم برداریم. البته ما برای رفع نواقص خطوط یک تا 4 نیز اقدام خواهیم کرد تا با تامین منابع از سوی شهرداری و دولت، به‌تدریج کار را پیش ببریم.

آیا پرونده مترو با رفع نواقص، تکمیل و افتتاح خطوط  6 و 7 بسته می‌شود؟

خیر، در بحث ساخت خطوط جدید مترو امیدواریم با انجام مطالعات فاز یک خطوط 8 و 9 ساخت این دو خط را نیز به مرحله اجرا برسانیم و با تامین سرمایه‌گذار مناسب، پیمانکار را انتخاب کنیم. ضمن اینکه درنظر داریم یکی از خطوط قطار سبک‌شهری را هم در نیمه‌دوم سال کلید بزنیم و به مرحله یافتن سرمایه‌گذار برسیم.

گزینه اصلی نخستین خط قطار سبک یا LRT تهران، همان خیابان جمهوری است؟

این خیابان یکی از گزینه‌هاست. هم‌اکنون مشاور ایرانی- فرانسوی مشغول بازنگری طرح جامع حمل‌ونقل ریلی تهران است، ما منتظر نظرش می‌مانیم اما یکی از مطرح‌ترین گزینه‌‌ها برای نخستین قطار سبک شهری همان خیابان جمهوری است.

البته متمرکزشدن روی ساخت خطوط جدید متروی تهران، یک نیاز حیاتی محسوب می‌شود اما ظرفیت همین متروی موجود با افزایش تعداد واگن و کاهش سرفاصله می‌تواند افزایش چشمگیری داشته باشد. برنامه سال97 در این بخش چه خواهد بود؟

برای کاهش سرفاصله باید 2 اتفاق مهم بیفتد؛ اول در خطوط 3 و 4 پارکینگ و پایانه‌ای نداریم و یکی از موانع کاهش سرفاصله در این دو خط، همین موضوع است. پس پیگیر تکمیل این دو خط با ساخت پایانه هستیم. در کنار این اقدام، برای توسعه ظرفیت ناوگان تهران، مناقصه بین‌المللی خرید و ساخت 630 واگن مترو از طرف وزارت کشور در انتهای سال گذشته تعیین تکلیف شد. برنده این مناقصه کنسرسیوم شرکت واگن‌سازی‌ تهران و شرکت‌های چینی است. امیدواریم ظرف یک‌ماه پیش‌رو قراردادش مبادله شود. ضمنا 420 دستگاه واگن دیگر را نیز وزارت کشور طبق تکلیف قانونی باید برای تهران تامین کند که درخواست داده‌ایم با فوریت در هیأت دولت تصویب شود و همزمان با 630 دستگاه مذکور تجهیز و برای استفاده آماده شود. همچنین 2فاینانس از خطوط 6 و 7 هم داریم که باید برای تامین ناوگان دیگر استفاده شود و حدود 750 واگن مربوط به این بخش است. البته این برای سال‌های آینده خواهد بود که فاینانس آن عملیاتی شود. این اتفاقات می‌تواند توسعه واگن‌ها را جدی کند.

واگن‌های مترو پس از خریداری، باید با توجه به ظرفیت کارخانه واگن‌سازی تهران برای خطوط داخلی تجهیز شوند و این به طول می‌انجامد. برنامه تجهیز واگنی مترو در سال97 چگونه خواهد بود؟ 

براساس قراردادی که در سال97 با شرکت واگن‌سازی داریم، 3 رام قطار یعنی 21 واگن تا خرداد تحویل خواهد شد. 10 رام یا 70 واگن نیز تا آذر امسال توسط واگن‌‌سازی‌ تحویل ناوگان حمل‌ونقل می‌شود. بدین‌ترتیب91 واگن تا آذر 97، قطعا وارد مدار خواهند شد. به علاوه تعمیر و اورهال واگن‌ها هم به شکل مستمر در حال انجام است.

با اضافه‌ شدن واگن‌های جدیدی که ذکر کردید و واگن‌هایی که دولت به متروی تهران تزریق خواهد کرد، چه تغییری در تعداد سفرهای روزانه پدید می‌آید؟

البته عدد دقیق بستگی دارد که واگن در چه خطی با چند ایستگاه و با چه سرفاصله‌ای استفاده شود اما با 1360 واگنی که امروز در حال خدمت‌رسانی به شهروندان تهرانی است، روزانه 2میلیون سفر صورت می‌گیرد. اگر واگن‌های جدید که حدود 1800دستگاه است، به خطوط تهران اضافه شود، می‌توان تا 4سال آینده 5/2تا 3میلیون نفر دیگر به ظرفیت مترو اضافه کرد. بدین‌ترتیب ظرفیت جابه‌جایی خطوط مترو تا سال 1400به 5/4 تا 5میلیون سفر روزانه خواهد رسید.

با توجه به بودجه‌ای که قرار است اختصاصا به خطوط 6 و 7 برسد، آیا در سال‌ جاری افتتاحی در این‌ زمینه خواهیم داشت و این خطوط در مدار قرار خواهند گرفت؟

حتما. درباره خط7 همان‌گونه که وعده داده بودیم، تا خرداد فاز نخستش را به طول 20کیلومتر وارد مدار بهره‌برداری می‌کنیم و فاز نخست خط 6 را هم تا شهریور‌ماه وارد مدار می‌کنیم. هر دو خط تا آخر سال فازهای دیگری نیز برای بهره‌برداری دارند. البته کل خط 7، 27کیلومتر است و اگر منابع مالی تأمین شود، کل این خط تا پایان سال به بهره‌برداری می‌رسد. خط 6هم 32کیلومتر است که آن هم می‌تواند امسال پیشرفت قابل توجهی داشته باشد. خطوط 6 و 7 برای تکمیل نیازمند 5هزار میلیارد تومان هستند و در اختیار داشتن چنین رقمی برای سال مالی جاری کمی دور از ذهن به‌نظر می‌رسد اما این دو خط در نیمه نخست سال98 تحویل مردم خواهد شد.

در ابتدای مصاحبه از خطوط 8 و 9گفتید این خطوط در کدام مسیرها قرار است احداث شوند؟

در طرح جامع حمل‌ونقل ریلی تهران مصوب 1386، مسیرهایی تعیین شده بود؛ قرار بود خط 8 از میدان پونک به رسالت برود و بعد تا میدان بسیج به سمت جنوب ادامه یابد و خط 9هم قرار بود از میدان بسیج به آزادگان و بعد به سمت پونک برود. در نهایت مجموع 2خط، یک رینگ ریلی دور تهران می‌کشید اما در بازنگری‌ای که هنوز در جریان است شاید مسیر خطوط تغییر کند. پس باید مطالعاتش تکمیل شود تا بتوان مسیر آن را تعیین کرد.




مکث:
اگر 2میلیارد دلار برسد...

29بهمن 1396 مجلس در بررسی قانون بودجه کشوری سال97، مصوبه‌ای برای کمک مستقیم به مترو داشت که در آن تاکید می‌کرد: «در سال97، 2میلیارد دلار از تسهیلات خارجی برای ساخت و بهره‌برداری از خطوط مترو و طرح‌های کاهش آلودگی هوا اختصاص می‌یابد.» اما اگر این رقم به متروی تهران تزریق شود چه اتفاقی می‌افتد؟ در سال‌های اخیر که بودجه توسعه مترو همواره چالش اصلی مسئولان شهری و کشوری بوده، رسیدن 2میلیارد دلار کمک، می‌‌تواند رخداد بزرگی در راه پیشرفت حمل ونقل شهری باشد. برای ساخت صفر تا صد یک خط متروی 30کیلومتری در تهران، بر مبنای قیمت سال‌جاری، حدود 6هزار میلیارد تومان(3/1میلیارد دلار) بودجه نیاز است. در عین حال به‌علت اتمام حفاری خطوط 6 و 7 با این بودجه می‌شود بخش زیادی از این دو خط را راه‌اندازی و تجهیز کرد. از سویی مدیرعامل شرکت متروی تهران سال گذشته به همشهری خبر داده بود که پرونده خطوط 3و 6و 7 و واگن‌های مترو با 32هزار میلیارد تومان بسته می‌شود که درصورت رسیدن این 2میلیارد دلار(4/8هزار میلیارد تومان) ظرف یک‌سال گام مهمی در این مسیر برداشته می‌شود و بسیاری از نواقص موجود رفع خواهد شد.