رقابت پاچهخاران
پاورچین؛ رنسانس سریالهای کمدی
محمدمسعود احدی
یکی از کهنترین خردهفرهنگهای ایرانیان، چاپلوسی و تملق است؛ خردهفرهنگی که کارکرد بالای آن باعث رواج روزافزونش شد و در بسیاری موارد، ارادتسالاری را جایگزین شایستهسالاری کرد. اشعار سعدی و مولوی، از نمونههای برتر ادبی در مذمت این ناهنجاری اجتماعی هستند. در ادبیات نمایشی هم میتوان آثاری از بیژن مفید را در این رده بهحساب آورد. در قاب تصویر هم تلاشهای جسته و گریختهای در نقد این معضل فرهنگی انجام گرفته، اما حد اعلای آن را میتوان در مجموعه تلویزیونی «پاورچین» مشاهده کرد: نمایش شخصیتهایی که تمامی ارزشها و هنجارهایشان بر تملق و چاپلوسی بنا شده است. فرهاد برره اهل روستایی خیالی به نام برره است؛ روستایی که ساکنان چربزبان و متملقی دارد. او که در شرکتی ساختمانی شاغل است، توانسته با بهرهگیری از همین خصلتها، نظر مساعد رئیسش را جلب کند و به مدارج بالای شغلی برسد. فرهاد که در خانه پدرزنش سکونت دارد، خواهر و یکی از اقوام دور خود - به نام داوود - را هم به خانهشان میآورد. تلاش بررهایها برای کسب منفعت بیشتر، گاهی به دشمنی و گاهی اتحاد آنها میانجامد و ماجراهایی کمیک را رقم میزند.پاورچین، رنسانسی در سریالهای کمدی بود که بر بسیاری از آثار پس از خود تأثیر شگرفی گذاشت. از دیگر تأثیرات این مجموعه، واردکردن واژههایی جدید در ادبیات گفتاری بود که از آن میان میتوان به «پاچهخاری» اشاره کرد که در قسمتهای اولیه سریال به خوردن پاچه شلوار و در ادامه به خاراندن آن اطلاق شد که هر دو کنایهای از تملق بیحدوحصر بودند. همکاری زوج مهران مدیری (کارگردان) و پیمان قاسمخانی (نویسنده) از همین مجموعه کلید خورد و در آثار موفق دیگری مانند «نقطهچین» و «شبهای برره» ادامه یافت؛ سرآغازی مترقی که در ادامه به ورطه تکرار افتاد و در سراشیبی قرارگرفت. مهران مدیری، جواد رضویان، سحر زکریا، سیامک انصاری و محمدرضا هدایتی از بازیگران اصلی پاورچین به شمار میروند.