خودکشی «رضا» زیر ذره‌بین بحران‌

کودکی که ۷سال پیش در برنامه‌ ماه‌عسل نشست روبه‌روی احسان علیخانی و گفت: «آرزویی ندارم چون وقت نکردم به آن فکر کنم...» 2روز پیش به زندگی‌اش پایان داد. حالا خودکشی «رضا فیوجی» در ۱۸سالگی جامعه را در شوک عمیقی فروبرده و سیل واکنش کاربران در فضای مجازی و رسانه‌ها همچنان جاری است. کاربران شبکه‌های اجتماعی به شدت به این موضوع واکنش نشان دادند. بازتاب‌ها چندجانبه است؛ عده‌ای می‌نویسند احسان علیخانی و برنامه‌اش به بحران رضا دامن زده است، برخی فقر را نشانه گرفته‌اند و تعدادی هم فرصت را غنیمت شمرده و موج‌سواری سیاسی می‌کنند.
رضا فیوجی در کودکی زمانی در خیابان کار می‌کرد. برخی نهادهای مدنی مانند جمعیت امام علی(ع)، آن دسته از افرادی را که معتقدند رضای ۱۸ساله از شدت فقر خودکشی کرده را مورد خطاب قرار داده‌اند. این جمعیت با انتشار متنی در فضای مجازی اعلام کرد: «رضا مورد حمایت این جمعیت بوده و با فقر دسته و پنجه نرم نمی‌کرد. این نهاد مردمی دلیل اصلی خودکشی جوان ۱۸ساله را کنار نیامدن با گذشته خود دانسته است.» احسان علیخانی نیز به‌عنوان کسی که رضا فیوجی، کودک کار را در برنامه تلویزیونی خود به مردم کشور معرفی کرد ساکت ننشست و با انتشار مطلب و تصاویری در اینستاگرام خود در مورد رضا نوشت: «درد اینجاست که «درد» را نمی‌توان به کسی حالی کرد.»
مجری برنامه تلویزیونی‌ ماه‌عسل که حالا از تهیه‌کنندگان سیما نیز محسوب می‌شود، شاید سعی کرده با کلمات بازی کند و طوری بنویسد که به دیگران القا شود در این‌باره چیزهایی می‌داند که به زبان آوردنشان به صواب و مصلحت نیست. او از مرگ مادر رضا نوشته و آن را بحران رضا دانسته تا آنجا که به‌خاطر آن 2بار دست به‌خودکشی زده بود؛ البته ازدواج زودهنگام او و از همه مهم‌تر محله جدیدی که رضا و خانواده‌اش را نپذیرفتند و به دلایلی علیخانی باز مصلحت می‌بیند از گفتنش خودداری کند هم بخشی از ماجراست. علیخانی گفته این اتفاقات همراه ناگفته‌هایی که نمی‌خواهد در موردش حرفی بزند، دلیل خودکشی رضاست.
مجری‌ ماه‌عسل تصاویری از رضا در زمین فوتبال و سالن تئاتر ضمیمه صحبت‌هایش کرده تا بگوید رضا به اندازه کافی بعد از آن برنامه خوشبخت و امیدوار بوده است. علیخانی سعی کرده به مخاطبش بفهماند رضای ۱۸ساله دیگر آن کودک کار بی‌آرزو نبوده است. اما آیا این جمله در ذهن مردم حک نشده و بسیاری از آنها فیوجی را با آن به‌خاطر نمی‌آورند؟ البته هنوز هیچ مرجع انتظامی و قضایی درباره پرونده خودکشی رضا فیوجی واکنشی نداشته‌ و جزئیات این ماجرا در ابهام است، اما بازتاب‌های اجتماعی انتشار این خبر همچنان ادامه دارد؛ این درحالی است که متأسفانه رضا نخستین و آخرین نوجوانی نیست که به زندگی خود پایان می‌دهد، اما در میان اخبار خودکشی چرا مرگ رضا فیوجی با بازتاب گسترده اجتماعی روبه‌روست. سیدحسن موسوی‌چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران در گفت‌وگو با همشهری چند عامل را به‌عنوان دلایل اصلی بازتاب‌های اجتماعی گسترده در فضای مجازی و رسانه‌ها در رابطه با این خبر مورد بررسی قرار می‌دهد. موسوی‌چلک با بیان اینکه طبق آمار رسمی سازمان پزشکی‌قانونی در سال۹۸ میزان خودکشی افراد زیر ۱۸سال در ایران نسبت به سال۹۷ با کاهش روبه‌رو بوده می‌گوید: «خودکشی در هر جامعه‌ای حساسیت ایجاد می‌کند؛ به‌ویژه خودکشی در سنین پایین. اخبار در این‌باره در هر کشوری سرعت انتشار و بازنشر سرسام‌آوری پیدا می‌کند، اما در مورد رضا فیوجی ابعاد بازتاب‌های اجتماعی بسیار گسترده‌تر و فارغ از پیش‌بینی‌های معمول شده است. یکی از دلایلی که توجه افکارعمومی را به این ماجرا معطوف ساخته همان جمله معروفی است که وی در کودکی در برنامه تلویزیونی عنوان کرد؛ اینکه هیچ آرزویی ندارد.» «خودکشی یک کودک کار بی‌آرزو» تیتر و عنوان بامسمایی است که رسانه‌ها و فضای مجازی به آن می‌پردازند و به عطش مخاطبان تشنه به این خبر، دامن می‌زنند. به گفته رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران، خودکشی در هر جامعه و سن و سالی فاجعه است، اما اگر در زمان بحران‌ها رخ دهد،  اخبار آن بیش از حد معمول بازنشر داده می‌شود و به‌خودکشی دامن می‌زند: «بازنشر اخبار خودکشی در بحران‌ها ظهور و بروز بیشتری پیدا می‌کند. بیشتر افراد جامعه خودکشی را ناشی از فقر می‌دانند و نتیجه تنگدستی. در دوره و زمانه‌ای که بحران کرونا از یک‌سو مردم را محاصره کرده و از سوی دیگر اقتصاد ناخوش، حساسیت‌ها نسبت به اخبار خودکشی بیشتر شده است.»