1400 در 2021

نورا عباسی_روزنامه نگار

2020 اتفاقات مهمی را در خود جای داده بود و در میان تمام آن اتفاقات ریز و درشت، انتخابات آمریکا حجت را بر مهم‌ترین تحولات سیاسی تمام کرد. بسیاری نتیجه این انتخابات را به مسائل اقتصادی، ‌سیاسی، زیست‌محیطی و... جهان گره زدند و استمرار حضور ترامپ در کاخ سفید را به‌عنوان معضلی جهانی معرفی کردند، به‌عنوان مثال نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا به‌عنوان عامل اثرگذار بر قیمت نفت معرفی شد، چرا که ترامپ و بایدن سیاست‌های متفاوتی در رابطه با سوخت‌های فسیلی و تحریم‌های نفتی ایران درنظر داشتند و همین تفاوت دیدگاه موجب می‌شد تا دو مسیر متفاوت پیش روی قیمت نفت در بازارهای جهانی گشوده شود.
فارغ از مسائل اقتصادی، انتخابات آمریکا در حوزه سیاست نیز اثرات انکارناپذیری به جای گذاشت، چرا که سیاست خارجی دونالد ترامپ جمهوریخواه در برخی از موارد مسیری متفاوت از دیدگاه جو بایدن دموکرات را طی می‌کرد و اکنون نیز قول بایدن برای بازگشت به برجام به‌عنوان یکی از تصمیمات متفاوت رئیس‌جمهور جدید کاخ سفید شناخته می‌شود.
گذر از انتخابات آمریکا و ورود به سال2021، برگزاری یک انتخابات مهم و البته اثرگذار دیگر را گوشزد می‌کند، ‌انتخاباتی که در جغرافیای ایران اما با اثرگذاری منطقه‌ای و بین‌المللی همراه است. تجربه برگزاری انتخابات گذشته ایران، این نکته را عیان می‌کند که انتخابات رئیس‌جمهور از میان جناح سیاسی اصولگرا و اصلاح‌طلب مسیر متفاوتی را در عرصه سیاست خارجی دنبال خواهند کرد، بر همین اساس است که روزگاری دولتی با تکیه بر برجام به کشورهای دیگر دست دوستی می‌دهد و دولتی دیگر با سیاست خارجی متفاوت بر آتش تنش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی می‌دمد. در واقع شاید بتوان گفت که انتخابات ایران هر چند مانند انتخابات آمریکا در ابعاد وسیع جهانی اثر‌گذاری ندارد اما این کشور در جایگاه یکی از قدرت‌های خاورمیانه، نقش مهمی در تصمیم‌گیری‌ها منطقه و جهان ایفا می‌کند. برای بررسی این موضوع، نظر صباح زنگنه دیپلمات سابق و تحلیگر مسائل بین‌الملل، نصرت‌الله تاجیک سفیر اسبق ایران در اردن و کارشناس مسائل بین‌الملل و ناصر ایمانی تحلیل‌گر سیاسی اصولگرا، سه تن از کارشناسان سیاسی و بین‌المللی را جویا شده‌ایم. براساس گفته زنگنه «موقعیت ژئوپلیتیک ایران موجب شده است تا هرگونه تغییرات در این کشور با حساسیت خاص از جانب دیگر کشورها مورد توجه قرار بگیرد.» و همچنین نصرت‌الله تاجیک معتقد است: «نتیجه انتخابات ایران است که میزان اثرگذاری ما در عرصه بین‌المللی را مشخص می‌کند». ناصر ایمانی نیز با اشاره به معرفی ایران به‌عنوان «یکی از قدرت‌های بزرگ منطقه و تأثیرگذار در صحنه بین‌الملل»، نتیجه انتخابات آتی ایران را با تعیین تصمیمات کشورهای منطقه در حوزه سیاست خارجی ازجمله تحرکات رژیم صهیونیستی در منطقه گره زد.

مسیر متفاوت جریان‌های سیاسی 


صباح زنگنه_دیپلمات سابق و تحلیگر مسائل بین‌الملل
بدون شک انتخابات ریاست‌جمهوری ایران از جایگاه مهمی در میان جریان‌های سیاسی داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی برخوردار است. حضور جریان‌های سیاسی موجود تحت عناوین اصولگرا، ‌اصلاح‌طلب و اعتدالی در انتخابات ایران می‌تواند حساسیت‌های جهانی را به‌دنبال داشته باشد، چرا که هر یک از این جریان‌های سیاسی مسیر متفاوتی را در عرصه سیاست داخلی و خارجی دنبال می‌کنند.
برخی جریان‌های سیاسی اعتقاد دارند که باید نگاه مسئولان کشور تمام و کمال به داخل باشد و ارتباطات بین‌المللی مشکلی را حل نمی‌کند و در مقابل یک جریان دیگر سیاسی معتقد است که ارتباط با دنیا باید در اولویت‌های سیاستگذاری قرار بگیرد و در مسائل سیاسی، ‌اقتصادی و... به این نکته توجه می‌کنند.
حقیقت امر این است که ایران در منطقه‌ای قرار دارد که مسائل امنیتی همواره از جایگاه مهمی برخوردار هستند. نباید فراموش کرد که سیاست‌های رژیم اسرائیل به‌عنوان یک رژیم اشغالگر و توسعه‌طلب بر سیاست‌های منطقه و البته ایران اثرگذار است و به همین دلیل این رژیم به‌عنوان یک عامل اثرگذار بر منطقه شناخته می‌شود و تلاش می‌کند تا در مسائل امنیتی، ‌نظامی و اقتصادی دست بالا را داشته باشد. از سوی دیگر ترکیه نیز با تفکر احیای عثمانی‌گری به‌عنوان عامل اثرگذار منطقه شناخته می‌شود، این کشور نیز تلاش می‌کند تا در مناطق پیرامونی ایران حضور داشته باشد و بر همین اساس نمی‌توان این کشور و تحرکاتش را نادیده گرفت.
هدف از طرح چنین جزئیاتی این است که ما از اهمیت جایگاه ایران در منطقه و جامعه جهانی مطلع شویم، چرا که هر سخن و حرکت مسئولان ایران موجب تغییرات جدی در مسیر سیاست‌های منطقه‌ای می‌شود.
موقعیت ژئوپلیتیک ایران موجب شده است تا هرگونه تغییرات در این کشور با حساسیت خاص از جانب دیگر کشورها مورد توجه قرار بگیرد، بر این اساس باید قبول کرد که انتخابات ایران همواره با حساسیت‌های جهانی همراه بوده است و انتخابات آتی نیز از این امر مستثنا نیست. در واقع علاوه بر موقعیت جغرافیایی ایران، نقش مدیریت این صحنه سیاسی برای دنیا مهم و تعیین‌کننده است.

مدیریت ویژه برای بحران‌های 2021

 نصرت‌الله تاجیک_سفیر اسبق ایران در اردن و کارشناس مسائل بین‌الملل
سال 2021، سال آسانی نخواهد بود و در ابعاد مختلف بین‌المللی و داخلی اتفاقاتی رخ خواهد داد که مدیریت این سال را با سختی‌های جدیدی همراه خواهد کرد، بهتر است بگوییم که این سال نیازمند مدیریت ویژه است. سردمداران باید بهترین مدل مدیریتی خود را رونمایی کنند تا کمترین آسیب را ببینند.
اگر ترامپ همچنان در جایگاه ریاست‌جمهوری آمریکا باقی می‌ماند، بدون شک تأثیر منفی این حضور در سطح بین‌المللی و منطقه‌ای و حتی مسائل داخلی ایران شدت می‌گرفت. هم‌اکنون هر چند قدرت از ترامپ گرفته و بایدن جایگزین او شده است اما باید قبول کنیم که تمام اتفاقات به بایدن و دمکرات‌ها مرتبط نیست و این سیاست‌های اتخاذی از جانب کشورهاست که نتیجه نهایی را رقم می‌زند.
در موضوع انتخابات ایران نیز باید گفت که با تغییر دولت ممکن است که سیاست خارجی ما چندان تغییری نکند، چرا که سیاست خارجی یک بحث حاکمیتی در ایران است اما واقعیت امر به ما می‌گوید که دولت‌ها در اجرای سیاست خارجی نقش دارند. همانطور که دولت یازدهم و دوازدهم، پیگیر اصول راهبردها و سیاست‌های حاکمیتی بود اما در اجرا تا حدودی دست دولت‌ باز بود.
از نظر بنده با این روندی که هم‌اکنون مشاهده می‌کنیم اگر انتخاباتی بی‌رمق مانند انتخابات مجلس یازدهم با مشارکت حداقلی-که نشان از کاهش انسجام ملی دارد- داشته باشیم، باید گفت که در سیاست خارجی نیز دچار مشکل خواهیم شد و به‌عبارت دیگر قدرت کافی برای تعیین اهداف و اثرگذاری نخواهیم داشت. در درجه اول مهم شور انتخابات و میزان حضور مردم است. اگر انتخابات آتی مانند انتخابات ریاست‌جمهوری یازدهم و دوازدهم با حضور اکثریت برگزار شود، کشور راحت‌تر از گردنه‌ها عبور می‌کند و در تعامل با دنیا صحنه جدید و پرقدرتی رقم می‌خورد. به عقیده بنده اگر در چنین فضای انتخاباتی‌ای، رقابت حداقلی رقم بخورد و دولت با تکیه از نیروهای جناح محافظه‌کار تشکیل شود، این دولت با روند بین‌المللی همگن نخواهد بود و به‌احتمال زیاد ما سیاست خارجی موفقی نخواهیم داشت. بنابراین نتیجه انتخابات ایران است که میزان اثرگذاری ما در عرصه بین‌المللی را مشخص می‌کند.

اولین انتخابات پس از تحولات برجام

 ناصر ایمانی_تحلیل‌گر سیاسی اصولگرا
 انتخابات آتی ایران، همانقدر که در عرصه داخلی برای ما از اهمیت برخوردار است در عرصه بین‌المللی نیز مسئولان کشورهای مختلف دست به تحلیل انتخابات ایران می‌زنند و آن را مدنظر دارند. در واقع انتخابات و تحولات سیاسی در ایران همواره مورد توجه است، این اتفاق جدیدی نیست چرا که سیاست‌های ایران در تعیین مسیر سیاست‌های منطقه‌ای نقش مهمی را ایفا می‌کند.
واقعیت این است که ایران یکی از قدرت‌های بزرگ منطقه و تأثیرگذار در صحنه بین‌الملل است. انتخابات آتی از این منظر که به‌عنوان نخستین انتخابات پس از تحولات برجام برگزار می‌شود از اهمیت بیشتری برخوردار است. ما شاهد بودیم که هر چند این موافقتنامه از سوی ایران و 5+1 امضا شد اما در گذر زمان آمریکا از این موافقتنامه خارج شد و اکنون رئیس‌جمهوری جدید روی کار آمده که مدعی عملکرد متفاوت است.
همانطور که بسیاری نتیجه انتخابات آمریکا را به برجام گره می‌زدند، هم‌اکنون همه منتظر هستند تا بدانند چه‌کسی در انتخابات پیش رو در ایران روی کار می‌آید و نحوه تصمیم‌گیری‌اش در رابطه با برجام چگونه خواهد بود. از سوی دیگر مسائل متعدد منطقه‌ای مانند جنگ عربستان با یمن، ‌تحرکات رژیم صهیونیستی در منطقه و... ازجمله مسائلی هستند که متأثر از انتخابات آتی و سیاست‌های ایران در قبال کشورهای منطقه خواهند بود، بر همین اساس باید گفت که انتخابات ایران در سال‌جاری میلادی اثرات منطقه‌ای و بین‌المللی مهمی به‌دنبال خواهد داشت.