آتشبازی آسمان در شبهای پاییز
اگر به آسمان شب علاقه دارید این شبها نباید رصد آسمان را برای دیدن یکی از بزرگترین بارشهاش شهابی هر سال از دست بدهید
زهرا خلجی- خبرنگار
بهترین نمایش از بارش شهابی جوزایی (Geminid) از اواخر یکشنبهشب در آسمان آغاز شده و تا امشب به بهترین و تماشاییترین حالت خود میرسد. این زمانبندی بدان معناست که اروپا و شمال آفریقا از شرق تا مرکز روسیه و چین در بهترین وضعیت برای رسیدن به اوج بارش قرار دارند. در این رویداد دیدنی ممکن است در هر ساعت بیش از 120شهاب قابل رویت باشد. بهصورت معمول این بارش شهابی در ۲۷ آذر به پایان خود میرسد. بارش شهابی جوزایی یکی از بزرگترین بارشهای شهابی سالانه است که کانون بارش آن درصورت فلکی جوزا بهنظر میرسد. این بارش شهابی، از زمانی که بشر آن را شناخته همیشه جز چند بارش شهابی بزرگ سال بوده و معمولاً بزرگترین بارش شهابی سال میشود و به همین دلیل هواداران زیادی دارد امّا گاهی جای خود را به بارشهای شهابی دیگری چون برساوشی و ربعی میدهد. دیدن این اتفاق هیجانانگیز نجومی، شرایط ایدهآلی لازم دارد: میزان آلودگی نوری کم و نداشتن آلودگی هوا.
در مناطق روستایی که نور کم است و چراغهای زیادی روشن نیست، ستارههای کم نور و شهاب سنگهای زیادی مشاهده خواهد شد. اما در مناطق شهری یا حومه که نور زیاد است بهطور قطع شهاب سنگهای کمتری دیده خواهد شد. حتی درختان یا ساختمانهای بلند نیز دید شما را برای این رویداد کور خواهند کرد. بنابراین برای داشتن چشماندازی مناسب، تا جایی که میتوانید از آلودگی نوری شهری دور شوید و سعی کنید به مکانی با نمای باز از آسمان شب بروید. معمولا این امکان میتواند در پشتبام خانهها راحتتر فراهم شود.
بارش شهابی برساوشی در تابستان نیز رخ میدهد اما اکنون در فصل پاییز و آستانه زمستان نمایش بزرگ بارش شهابی جوزایی به اوج خود میرسد. برای دیدن این بارش شهابی ساعت را میتوانید برای حدود ۲ بامداد تنظیم کنید. در نام این بارش شهابی از صورت فلکی جوزا گرفته شده است که کانون بارش است. صورت فلکی جوزا یا دوپیکر (Gemini) از ابتدای شب و حدود ساعت۱۹ از شرق آسمان طلوع میکند و در حدود ساعت ۲بامداد به وقت محلی در بالاترین حد خود قرار میگیرد. اما برای دیدن بیشترین شهاب نباید بهخود کانون بارش نگاه کرد بلکه اطراف کانون بارش میتواند پذیرای شهابهای بیشتر باشد. بنابراین باوجود سرمای شدید هوا در اواخرشب، فضای باز حیاط یا پشتبام و یا طبیعت، بهترین مکان برای دیدن تعداد زیادی شهاب خواهد بود. به قول «دیانا هانیکاینن» سردبیر اسکای اند تلسکوپ اوج این بارش شهابی ارزش تحمل سرما را دارد. چراکه بارش جوزایی بهترین نمایش خود را در تمام طول سال ارائه میدهد.
به خاطر داشته باشید که اگر بخواهید یک ساعت سرتان را برای دیدن این بارش تماشایی بالا بگیرید، قطعا فردای آن روز با گردن درد شدید مواجه خواهید شد، بنابراین بهترین گزینه استفاده از یک صندلی انعطافپذیر است که به شما اجازه میدهد تقریبا روی آن بهطور نیمخیز آسمان را رصد کنید.
منشأ بارش شهابی جوزایی
بارشهای شهابی بهدلیل حرکت زمین در فضا اتفاق میافتد و قدمتی صدها و هزار ساله دارد. زمانی که زمین همزمان با حرکت خود به دور خورشید از بین ابرهای میانسیارهای میگذرد، بارش شهابی رخ میدهد.
اولین حکایت لئونیدها به سال902 قبل از میلاد بازمیگردد. اما نخستین بارش شهابی جوزایی از سال ۱۸۶۲ میلادی تعریف شده است که نتیحه گذر از بقایای دنبالهدار سنگی «فیتون۳۲۰۰» است. از آن سال به بعد این رویداد بهطور سالانه رخ میدهد و هر سال تعداد شهاب سنگها نیز افزایش مییابد.
مطالعه روی بارشهای گذشته نشان میدهد که این بارش شامل تعداد زیادی از شهاب سنگهای آرام و روشن و همچنین گلولههای آتشین است که البته شهابهای کم نور و اشیایی با نور متوسط را هم شامل میشود.