گزارش
پاییز امسال آلوده‌تر از پاییز پارسال بود؟
پروانه بندپی-روزنامه‌نگار
بعضی از وقایع و اتفاقات هستند که انگار در روزها و فصل‌هایی خاص از سال قرار است برای ما اتفاق بیفتد و با آنها کنار بیاییم. یکی از این اتفاقات، همین آلودگی هوای بیشتر در 2 فصل پاییز و زمستان است؛ چیزی که با شروع نیمه دوم سال، دیگر منتظر آن هستیم و برای‌مان چیز عجیبی نیست و باید یک جورهایی با آن زندگی کنیم. هرقدر هم که آمار و ارقام داده می‌شود که این آلودگی چه مضراتی و چقدر دارد به اقتصاد ما صدمه می‌زند و... باز هم اتفاق خاصی نمی‌افتد. حالا که پاییز در حال تمام شدن است، زمستان سرد را هم پیش رو داریم که هوای سرد باعث می‌شود تا جابه‌جایی هوای آلوده‌ای که در سطح زمین است، به سختی عملی شود و حتی گاه اتفاق نیفتد.
طی سال‌های اخیر آلودگی هوای تهران تا حدی تشدید شده که برخی روزها کوه‌های واقع در شمال این شهر دیگر قابل مشاهده نیستند. شهروندان ساکن تهران معتقدند که آلودگی هوا در جنوب و شمال شهر تهران دیگر تفاوتی ندارد و تمام مناطق پایتخت در لایه‌ای از آلودگی فرو رفته است.
اما رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوای دانشگاه تهران و عضو هیأت علمی پژوهشکده محیط زیست در این رابطه به همشهری آنلاین توضیح می‌دهد: واقعیت این است که آلودگی هوا در جنوب و شمال شهر تهران فرق می‌کند. ما بیشترین میزان غلظت آلاینده‌ها یا همان ذرات معلق را در مناطقی مثل منطقه ۲۱ در ناحیه شادآباد، منطقه ۱۷، ۱۸ و ۱۹ و همچنین حدود شهر ری داریم. یعنی میانگین غلظتی که در جنوب غرب و جنوب تهران وجود دارد، نسبت به مناطق یک و ۲ بیش از دو برابر است.
دکتر محمدصادق حسنوند اظهار می‌کند: میانگین غلظت ذراتی که در مناطق جنوبی و جنوب غرب تهران وجود دارد، چیزی حدود ۴۵ تا ۵۰ میکروگرم است، درحالی‌که در شمال تهران حدود ۲۰ تا ۲۵ میکروگرم است. یعنی تقریبا دو برابر. متأسفانه این مناطق هم از نظر اقتصادی تحت فشارند و هم از نظر میزان آلودگی هوا و ما به این می‌گوییم« نابرابری مواجهه».
عضو هیأت علمی پژوهشکده محیط زیست درباره مقایسه آلودگی هوای شهر تهران در پاییز امسال با پاییز سال گذشته می‌گوید: برای قضاوت درست درباره مقایسه آلودگی هوای پاییز امسال و پارسال باید صبر کنیم تا ماه آذر تمام شود. در حال حاضر با داده‌های 3-4 روز گذشته، واقعیت این است که آلودگی پاییز امسال مشابه سال گذشته است و حتی حدود ۶ تا ۷ درصد هم در برخی مناطق و برخی ایستگاه‌ها بالاتر از پارسال است. اما باز تأکید می‌کنم که قضاوت صحیح را زمانی می‌شود ارائه داد که آذرماه به پایان برسد.
به‌گفته دکتر حسنوند، پاییز امسال تا به اینجا به لحاظ تعداد روزهای آلوده تقریبا معادل سال گذشته بوده است و البته که پارسال، سال وحشتناکی از نظر آلودگی هوا بود، به‌طوری که فقط در سال ۱۴۰۱ نسبت به ۱۴۰۰ حدود ۲۷ درصد افزایش غلظت آلاینده‌ها را داشتیم که عدد بسیار بزرگی است، یعنی میزان غلظت PM2.5 که مهم‌ترین آلاینده شهر تهران است، در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰ حدود ۲۷ درصد افزایش پیدا کرد.
رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوای دانشگاه تهران می‌گوید: امسال هم با این روندی که داریم پیش می‌رویم پیش‌بینی می‌شود که آلودگی هوا در مقایسه با سال ۱۴۰۱ بدتر هم شود. چرا که براساس داده‌های 4-3 روز قبل، در ۶۰ تا ۷۰ درصد ایستگاه‌ها تاکنون ۶ تا ۷ درصد افزایش غلظت داشته‌ایم، اما اگر روزهای باقیمانده را هم محاسبه کنیم و در داده‌ها بیاوریم قطعا نتیجه افزایش ۱۰ درصدی غلظت آلاینده‌ها را نشان خواهد داد. این پژوهشگر درباره آمار مرگ‌ومیرهای ناشی از آلودگی هوا در کشور و پایتخت می‌گوید: طبق آخرین آماری که در مرکز تحقیقات آلودگی هوای دانشگاه تهران برآورد کردیم، ۱۲ درصد از کل مرگ‌ها در ایران منتسب به آلودگی هوا است. سالانه حدود ۴۵ هزار نفر در کشور به دلایل منتسب به آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند و حدود 7 هزار تا 9 هزار مورد از این مرگ‌ومیرها مربوط به ساکنان تهران است. عضو هیأت علمی پژوهشکده محیط زیست همچنین درباره میزان خسارت آلودگی هوا برای اقتصاد کشور می‌گوید: آلودگی هوا سالانه حدود ۲۰ میلیارد دلار به اقتصاد کشور و حدود ۲.۵ میلیارد دلار به اقتصاد پایتخت خسارت می‌زند، یعنی حدود ۴ تا ۵ درصد GDP یا تولید سرانه ناخالص داخلی و این عدد خیلی بزرگ است!
