مشق‎‌‎خون یک طلبه سرخورده

  علیرضا احمدی 

با پیروزی انقلاب اسلامی مردم ایران در 22بهمن 1357و برداشته‌‌شدن سایه استبداد از سر کشور، فضای سیاسی ایران مملو از گروه‎‌‎ها، احزاب و سازمان‎‌‎های مسلح و غیرمسلح بعضا نوپدیدی شد که اکنون قصد داشتند آزادانه فعالیت کنند و بر آینده کشور تأثیر بگذارند. در اکثر شهرهای ایران و به‎‌‎یژه تهران، خیابان‎‌‎ها شاهد حضور پرتعداد فعالان حزبی بود که با حرارت بسیار به تبلیغات چهره‎‌‎به‎‌‎چهره می‎‌‎پرداختند و قصد داشتند آرمان‎‌‎ها و ایدئولوژی‎‌‎های خلقی و غیرخلقی خود را به خورد مخاطبان هیجان‌زده‎‌‎شان بدهند. در و دیوار شهر پر‌شده بود از بیانیه، نشریه، اطلاعیه و پوسترهای حزبی که هرکدام با آب و تاب فراوان مردم را در جریان آرزوهای خود برای آینده ایران قرار می‎‌‎دادند.
اکنون اگرچه انقلاب به پیروزی رسیده بود، اما احزاب، سازمان‎‌‎ها و گروه‎‌‎های مسلح همچنان دست به اسلحه بودند و بیم از ساواکی‌‎‌ها و ضدانقلاب بهانه‎‌‎ای برای ادامه حرکت‎‌‎های مسلحانه عنوان می‎‌‎شد. در چنین فضای پرهیاهویی درگیری‎‌‎های مسلحانه از نخستین روزهای پیروزی انقلاب در شهرهای بزرگ کشور به‎‌‎راه افتاد و حتی به دفتر نخست‎‌‎وزیری دولت موقت در مدرسه رفاه حمله شد. در چهارگوشه ایران غائله‎‌‎های جدایی‎‌‎طلبی به‎‌‎راه افتاد؛ چریک‎‌‎های فدایی خلق در ترکمن‎‌‎صحرا و گنبدکاووس نخستین غائله را به‎‌‎پا کردند، عده‌ای به نام خلق‎‌‎عرب در خوزستان به فتنه‎‌‎انگیزی برخاستند و عده‎‌‎ای دیگر در کردستان علم خودمختاری برافراشتند.
در فروردین1358در چنین فضای ملتهبی که حتی آیت‎‌‎الله طالقانی اعلام کرد «شرایط از 28مرداد 1332بدتر است»، همه‎‌‎پرسی جمهوری‎‌‎اسلامی برگزار شد و 98.2درصد از رأی‎‌‎دهندگان به جمهوری اسلامی «آری» گفتند و به‎‌‎دنبال آن موج جدیدی از تحرکات مسلحانه گروه‎‌‎های مخالف از مجاهدین و فداییان گرفته تا گروهک‎‌‎های جدایی‎‌‎طلب آغاز شد، اما در این میان گروه نسبتا کوچکی به نام «فرقان» آغاز‎‌‎کننده موجی از ترور شخصیت‎‌‎های تأثیرگذار نظام بود. فرقانی‎‌‎ها که رهبری‎‌‎شان را طلبه‎‌‎ای به نام اکبر گودرزی برعهده داشت و نام‎‌‎شان را از سوره فرقان قرآن کریم به عاریت گرفته بودند، خود را جریانی می‎‌‎دانستند که «با بهره‎‌‎گیری‎‌‎ از برداشت‎‌‎های درست مؤمنان به خداوند، در طول تاریخ و به‎‌‎ویژه شهید شریعتی» شکل گرفته است؛ آنها که اسلام منهای روحانیت را تزی برگرفته از آرای علی شریعتی می‎‌‎دانستند، تصلب فکری خود را با تفاسیر رادیکال از آیه‎‌‎های قرآن‎‌‎کریم پیوند زدند و اسلحه را حکم میان خود و جمهوری اسلامی قرار دادند.
گودرزی، رهبر فکری - عملیاتی فرقان، طلبه سرخورده‎‌‎ای بود که پیش از انقلاب به دلایل گوناگون از جمله جمود فکری‎‌‎اش، راهی به حوزه‎‌‎های علمیه نیافته بود و از طریق راه‎‌‎اندازی جلسات تفسیر قرآن‎‌‎کریم در مساجدی مانند مسجد شیخ‎‌‎هادی، مسجد خمسه قلهک، مسجد فاطمیه خزانه‎‌‎ و مسجد الهادی خیابان شوش‎‌‎ توانسته بود عده‎‌‎ای را جذب افکار خود کند و تا پیش از پیروزی انقلاب فعالیت‎‌‎های جسته‌و‌گریخته سیاسی داشت.
فرقانی‎‌‎ها که پیش از برگزاری رفراندوم جمهوری‎‌‎اسلامی مخالفت خود را با تندترین عبارات در نشریه‎‌‎شان منعکس کرده بودند، پس از آری بزرگ مردم به نظام جدید، آیه «فقاتلوا ائمه الکفر» را جواز ترور تفسیر کردند و دست به اسلحه بردند و برنامه حذف فیزیکی خود را از اردیبهشت 1358با ترور تیمسار محمدولی قرنی، رئیس ستاد مشترک ارتش در خانه‎‌‎اش در سومین روز این‎‌‎ماه آغاز کردند. عملیات بعدی گروه، ترور متفکر اسلامی، آیت‎‌‎الله مرتضی‎‌‎مطهری بود که در آخرین ساعات شب سه‎‌‎شنبه، 11اردیبهشت توسط تیم سه‎‌‎نفره «بصیری، نیکنام و وفا قاضی‎‌‎زاده» انجام شد و به شهادت این عضو شورای انقلاب انجامید. چند روز بعد در 4خرداد، اکبر هاشمی رفسنجانی، عضو دیگر شورای انقلاب در خانه‎‌‎اش هدف گلوله تیم ترور فرقانی‎‌‎ها قرار گرفت که به مجروحیت وی انجامید و ترور ناکام ماند. در چهارمین روز شهریور هم حسین مهدیان و مهدی عراقی از مدیران مؤسسه مطبوعاتی کیهان هدف تیم ترور فرقان قرار گرفتند که مهدیان جان سالم به‎‌‎در برد اما مهدی عراقی و پسرش حسام به شهادت رسیدند. گروه فرقان در 10آبان، آیت‎‌‎الله سیدمحمدعلی قاضی طباطبایی، امام‎‌‎جمعه تبریز و در 22آذر آیت‎‌‎الله محمد مفتح، امام جماعت مسجد قبا و رئیس دانشکده الهیات دانشگاه تهران و 3همراهش را نیز به شهادت رساندند.
فرقانی‎‌‎ها از سوم اردیبهشت 1358که ترورهای خود را آغاز کردند تا 18دی که اکبر گودرزی و تیم همراهش در خانه‎‌‎ای در خیابان جمالزاده پس از درگیری سنگین خیابانی دستگیر شدند، درمجموع حدود20ترور موفق و ناموفق انجام دادند که نام‎‌‎هایی ازجمله محمدتقی حاج‌طرخانی بازاری و از بنیانگذاران مسجد قبا (16تیر1358)، سید رضی شیرازی، روحانی (24تیر)، محمدجعفر کازرونی، رئیس کارخانه وطن(12مرداد)، احمد لاجوردی، رئیس شرکت صنعتی بهشهر (17مرداد) و هانس یوآخیم لایب، معاون شرکت داروسازی ایران مرک (22مهر) در این فهرست دیده می‎‌‎شود. البته باید ترور ناموفق آیت‎‌‎الله سیدعلی خامنه‎‌‎ای، امام‎‌‎جمعه تهران و نماینده مجلس شورای اسلامی در 6تیر1360در مسجد ابوذر که توسط «رهروان فرقان» از بازماندگان گروه فرقان را هم به این فهرست افزود. اعضای این گروه پس از برگزاری دادگاه به اعدام محکوم شدند. حکم اکبر گودرزی، رهبر فرقان که در بازجویی‎‌‎ها نقش آمریت خود را منکر می‎‌‎شد، در 3خرداد 1359اجرا شد.