انقراض حیات وحش در جهان

اسماعیل کهرم- بوم شناس

چیف دوامیش، رئیس قبایل سرخپوستان در آمریکا شاهد هجوم سفیدپوستان به سرزمین اجدادی سرخپوست‌ها بود و از رفتار آنها رنج می‌برد. او می‌دید که سفیدپوستان حرمت زمین را نمی‌فهمند. گاومیش‌ها را به غایت شکار می‌کنند و ارزش درخت را هم نمی‌دانند. وی به مبارزه با این رفتار پرداخت و در قرن 18میلادی منادی حفظ طبیعت و محیط‌زیست شد. از او گفته‌های زیادی به یادگار مانده‌است. اینکه جانور، درخت و انسان در نفس کشیدن سهیم هستند. هوا روح خود را با همه تقسیم می‌کند و با روح خود به موجودات جان می‌بخشد. اینکه انسان شبکه حیات را نمی‌سازد بلکه، خود یک رشته از تار حیات است و هرچه به تار حیات روا دارد به‌خود روا داشته است. اگر انسان همچنان به قلع ‌و قمع جانوران و گیاهان ادامه دهد، از تنهایی بزرگ رنج می‌برد و نابود می‌شود. پیشگویی این رئیس قرن هجدهم، اکنون به واقعیت پیوسته است. صندوق جهانی طبیعت (WWF) اخیرا «گزارش سیاره زندگی» را منتشر کرده است. این گزارش در یک مطالعه جامع، روند تنوع‌زیستی جهان و سلامت سیاره زمین را بررسی می‌کند. براساس این گزارش که بر مبنای شواهد دقیق و علمی تنظیم شده است، به‌طور متوسط 68درصد از جمعیت حیات‌وحش زمین بین سال‌های 1970تا 2016از بین رفته است. براساس این گزارش، هیچ نشانه‌ای از کاهش سرعت روند نابودی فاجعه‌بار مشاهده نمی‌شود و انسان با سرعت بی‌سابقه در حال تخریب و نابودی طبیعت است. درواقع همانطور که طی 50سال گذشته 68درصد جمعیت حیات‌وحش نابود شده است و گونه‌های جانوری همچنان با سرعت درحال نابودی هستند، همه‌گیری جهانی کووید- 19نیز یکی از دلایل و نشانه‌های تخریب اکوسیستم‌ها و قاچاق حیات‌وحش است. در ایران عزیزمان نیز ما هم سهم خود را در مورد تخریب محیط‌زیست به خوبی ایفا کرده‌ایم. سالانه 1تا 5/1درصد از جنگل‌هایمان را از دست می‌دهیم و به گفته ناسا، از نظر شکار بی‌رویه هم کم نگذاشته‌ایم. از نظر قاچاق حیات‌وحش نیز ما یکی از رکوردداران هستیم. چندی پیش محموله پرندگان شکاری در خطر انقراض قاچاق شامل 55 بهله شاهین و بالابان در بندر دیر کشف شد. قیمت یک بهله بحری یا بالابان زیر 6 ماه، حدودا 30هزار دلار است. این مبلغ را مقایسه کنید با حقوق یک محیط‌بان ایرانی! عرب‌های حاشیه خلیج‌فارس، عاشق این پرندگان شکاری هستند و تقریبا کلیه پرندگان شکاری کلکسیون پرتعداد آنها از ایران تامین می‌شود. نسل‌های بعد ما را به‌دلیل کوتاهی در انجام ماموریت حفاظت از محیط‌زیست نخواهند بخشید. اگر به همین روش زندگی کنیم قطعا به گفته چیف دوامیش، از تنهایی بزرگ خواهیم مرد.