برنامه حفاظت، ویژه کودکان جهان

سبا ثروتی ـ روزنامه‌نگار

همه‌گیری‌ها تبعیض سرشان نمی‌شود. برخلاف انسان‌ها، ویروس‌ها میان قربانیانش آنهایی که مورد هجوم قرار می‌گیرند و آنهایی که جان به‌در می‌برند، هیچ فرقی نمی‌گذارد. کووید-19اما متفاوت از دیگر همه‌‌گیری‌ها عمل کرده است، به‌ویژه زمانی که صحبت از سن و سال باشد. این بیماری خصومت ویژه‌ای با بزرگسالان از خود نشان داده است. از این‌رو است که افراد 65سال به بالا در گروه پرخطری قرار گرفته‌اند که در معرض خطر مرگ قرار دارند و آنهایی که 18ساله و کمتر هستند گویی از نوعی مرخصی ویژه همه‌گیری برخوردارند. اگرچه بخش کوچکی از جوانان و نوجوانان به موارد حاد بیماری مبتلا شده‌اند، بیشتر آنها بیماری را با علائمی خفیف یا بدون علائم پشت سر گذاشته‌اند.
اما اگر کووید-19از جسم کودکان چشم‌پوشی کرده باشد، دلیل نمی‌شود که از روان آنها هم دست کشیده باشد. هیچ‌کس در برابر اضطراب و عوارض روانی ناشی از همه‌گیری و قرنطینه در امان نیست. اما در این شرایط، کودکان در معرض خطر بیشتری قرار دارند. برای کودکان که از ابتدای زندگی با جهانی خارج از کنترل مواجه شده‌اند، مواجهه با نابود شدن روزمرگی و همه آنچه به همان جهان بی‌قاعده نوعی نظم و ترتیب می‌بخشید، تکان‌دهنده است. ترس ناشی از ابتلای خود، پدر و مادر یا دوستان به بیماری، کنده شدن ناگهانی از زندگی روزمره، مدرسه، اردوهای تابستانی، اجبار به خانه‌نشینی و دوری از دوستان و همسن‌و‌سالان همگی منجر به انزوای بیشتر کودکان می‌شود. این وضعیت برای کودکانی که معمولا دیدگاهی مثبت به دنیا و زندگی دارند، ترسناک‌تر می‌شود زیرا حس می‌کنند زندگی بیشتر از حد تحمل آنها از کنترل خارج شده است. 
در این شرایط و در دورانی که نه امکان حضور در برنامه‌های گروهی وجود دارد و نه در بیشتر کشورها امکان حضور در مدرسه در میان هم‌سالان، علاوه بر کیفیت آموزش مجازی که باید توسط دولت‌ها پشتیبانی شود، خانواده‌ها هم نقشی بسیار حساس و کلیدی به‌عهده دارند. در واقع نقش خانواده و عوامل خانوادگی در دوران طولانی قرنطینه و انزوای اجتماعی در سلامت روان کودکان و نوجوانان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. از این‌رو در مرحله اول والدین باید به حفظ سلامت روان خود بیندیشند تا از توانایی پشتیبانی روانی از کودکان خود برخوردار باشند. ایجاد روابط صمیمانه خانوادگی و مثبت‌اندیشی والدین برای کاهش اضطراب کودکان کاملا کلیدی و حیاتی است. سازمان‌های زیادی در کشورهای مختلف منابع آموزشی و سرگرمی رایگان و متنوعی را برای کمک به والدین در اختیار آنها قرار داده‌اند. برای مثال مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها در آمریکا انواع کارت‌پستال‌ها، آویزهای در، کتابچه‌های راهنما و انواع بازی‌های فکری قابل پرینت را برای استفاده رایگان گروه‌های سنی مختلف روی وب‌سایت خود قرار داده است. همچنین توصیه‌هایی مفید برای چگونگی گفت‌وگوی درست با کودکان و نوجوانان در گروه‌های سنی مختلف درباره همه‌گیری به‌منظور کاهش استرس و جلوگیری از افسردگی، توصیه‌هایی به‌منظور ممانعت از ایجاد عادات بد غذایی یا بدخوابی، تغییر در سطح فعالیت روزانه، استفاده از مواد‌مخدر یا دیگر رفتارهای پرخطر در این سایت ارائه شده‌اند. ارائه ایده‌هایی برای ساخت انواع کاردستی‌های مرتبط با همه‌گیری در خانه، مانند ساخت ماسک یا صابون و ارائه تصاویری با محتوای اطلاع‌رسانی و آموزشی درباره کرونا برای اشتراک‌گذاری آنها در شبکه‌های اجتماعی توسط کودکان از دیگر اقدامات این مرکز بوده است.
مدیریت پخش اخبار در خانه به‌منظور کاهش میزان استرس کودکانی که در معرض اخبار ناخوشایند قرار می‌گیرند، ایجاد برنامه روزانه منظم و جدید برای خواب، تغذیه، درس و اوقات فراغت به‌منظور سازگار شدن کودکان با وضعیت جدید، حفظ ارتباط منظم کودک با گروه دوستان از طریق ارتباطات مجازی، حفظ تعادل زمان آنلاین و آفلاین بودن کودکان، ایجاد فضایی ایمن برای بیرون بردن کودکان به‌منظور انجام فعالیت‌های فیزیکی، گفتن حقیقت به کودکان درباره وضعیت همه‌گیری و صحبت کردن با آنها درباره ابعاد مختلف این موضوع متناسب با سن و سال آنها، سرگرم نگه‌داشتن کودکان در خانه و بالابردن مهارت‌های آنها و ایجاد احساس مفید بودن به واسطه دادن مسئولیت‌های کوچک به آنها در خانه از دیگر اقداماتی است که نهادهای بهداشتی و دولتی در کشورهای مختلف برای محافظت از سلامت روان کودکان به خانواده‌ها توصیه می‌کنند.