حمله به مواضع ویروس با روش‌های سنتی و نو
شهرهای جهان برای ضدکرونا‌سازی حمل‌ونقل عمومی خود چه کرده‌اند؟
سمیرا رحیمی ـ روزنامه‌نگار
محدودیت‌های رفت‌وآمد و قرنطینه در کشورهای مختلف جهان به‌تدریج و با عبور از نیمه‌سال2020 کم‌رنگ‌تر شد و زندگی شهرها کمابیش تکاپوی سابق خود را بازیافت. به این ترتیب چگونگی ایجاد فضایی امن و پایدار در سامانه حمل‌ونقل عمومی چه در کشورهایی که موفق به مهار همه‌گیری کرونا شده بودند و چه در کشورهایی که از ابتدا سیاست ساده‌انگاری همه‌گیری را در پیش گرفتند، به موضوعی مهم تبدیل شد زیرا هرچه که باشد، ویروس همچنان میان جوامع در چرخش است و همین موضوع بسیاری از مسافران شهری را از سوارشدن به اتوبوس‌ها و مترو باز می‌دارد. این درحالی است که برای بازگشت وضعیت سامانه‌های حمل و نقل عمومی به روند عادی، باید جمعیت مسافران به تعداد پیش از کرونا بازگردد. براساس نظرسنجی‌ای که در‌ماه می سال 2020توسط مجمع جهانی اقتصاد از مسافران درون‌شهری 9کشور مختلف انجام گرفت، بیش از 52درصد از افراد اعلام کردند حین استفاده از حمل‌ونقل عمومی به‌ویژه مترو و اتوبوس احساس ناامنی و ناراحتی دارند و 41درصد از آنها اعلام کردند کمتر از همیشه از این وسایل استفاده می‌کنند. براساس همین نظرسنجی، اقداماتی مانند اجرای مقررات بهداشتی قابل رویت، اجباری‌شدن استفاده از ماسک و حفظ فاصله اجتماعی می‌تواند به افزایش اعتماد مسافران کمک کند. 52درصد از افراد از اجباری‌شدن استفاده از ماسک در وسایل حمل‌ونقل عمومی استقبال کردند، 59درصد از آنها خواستار گندزدایی مداوم واگن‌ها و اتوبوس‌ها بودند، 49درصد از نشانه‌گذاری ایمنی به‌منظور حفظ فاصله اجتماعی حمایت کردند و 45درصد خواستار ایجاد محدودیت در ظرفیت وسایل نقلیه بودند.
همزمان با کاهش محدودیت‌های رفت‌وآمد در شهرهای مختلف جهان، بعضی از شهرها به مرور اجرای سیاست‌هایی به‌منظور بهبود ایمنی سامانه حمل‌ونقل عمومی خود را آغاز کردند که بیشتر این اقدامات شبیه به‌هم و در راستای پاکسازی محیط، کاهش تجمع و ایجاد فاصله‌گذاری بوده است.
برای مثال در شهر نیویورک، مقامات حمل‌ونقل شهری از کارفرماهای بزرگ شهر درخواست کردند تا برای آغاز به‌کار کارمندان خود زمانی شناور را درنظر بگیرند تا از ایجاد ترافیک و تجمع در ایستگاه‌های اتوبوس و مترو جلوگیری شود. در مناطقی خاص از شهر پاریس، دسترسی به حمل‌ونقل عمومی در ساعات شلوغی مسدود شد تا تنها افرادی که باید در آن ساعت‌ها سر کار خود حاضر باشند به مترو و اتوبوس دسترسی داشته باشند. به همین منظور کارفرماها باید معرفی‌نامه‌ای برای کارمندان خود فراهم می‌کردند تا بتوانند از وسایل حمل‌ونقل عمومی در این ساعت‌ها استفاده کنند.
از دیگر اقداماتی که تعدادی از شرکت‌های حمل‌ونقل عمومی در شهرهای مختلف به‌منظور کاهش احتمال آلودگی مسافران به کووید-19انجام داده‌اند، استفاده از سامانه‌های پرداخت غیرلمسی بوده است. شبکه‌های حمل‌ونقل عمومی در لندن، شیکاگو و نیویورک پیش از آغاز همه‌گیری، استفاده از این سیستم‌ها را آغاز کردند. به این شکل مسافران کافی است کارت بانکی یا گوشی‌های هوشمند خود را بالای یک دستگاه الکترونیکی نگه‌دارند و از ورودی ایستگاه عبور کنند. در پکن از تکنیکی دیگر برای کاهش تماس فیزیکی با دستگاه‌های پرداخت استفاده شده است و ایستگاه‌ها برای دریافت کرایه سفرهای درون‌شهری سیستم‌های تشخیص چهره نصب کرده‌اند.
در حوزه گندزدایی از کابین‌ها و واگن‌های وسایل حمل‌ونقل شهری، شهرهای مختلف جهان از تکنیک‌های مختلفی استفاده می‌کنند. برای مثال در شهر پراگ، مقامات شهری برای مقابله با همه‌گیری کووید-19از فناوری نانو برای گندزدایی استفاده کردند. کارمندان شرکت‌های حمل‌ونقل شهری به‌صورت آزمایشی درون چندین تراموا و اتوبوس را با دو نوع خاص از نانوپلیمرها گندزدایی کردند تا بهترین ماده برای انجام بهتر این کار انتخاب شود. به گفته مقامات شهر پراگ، گندزداهای معمولی تنها برای زمانی محدود اثرگذاری دارند اما نانوپلیمرها می‌توانند تا 21روز تأثیرگذاری داشته باشند. متروی مسکو هم برای مهار همه‌گیری و افزایش ایمنی مسافران مقررات گندزدایی سختگیرانه‌تری را به اجرا گذاشت. براساس گزارش وب‌سایت رسمی شهرداری مسکو، درها، دستگیره‌ها، دستگاه‌های بلیت‌خوان و بالابرها در تمامی 269ایستگاه متروی مسکو به‌صورت مداوم ضدعفونی می‌شوند. علاوه بر این، بیش از 6هزار واگن مترو با استفاده از مواد گندزدا و نور فرابنفش دائما پاکسازی می‌شوند. 3700صندوقدار متروی مسکو موظف به استفاده از دستکش و ضدعفونی‌کننده دست شده‌اند و روزانه علائم حیاتی آنها ازجمله دمای بدن کنترل می‌شود.
مقامات شهری به‌منظور کاهش احتمال آلودگی و ابتلای مسافران، در تمامی ایستگاه‌های مترو و قطار والنسیای اسپانیا دستگاه‌های ضدعفونی‌کننده دست نصب کرده‌اند. اما این اقدامات در ایستگاه‌های مادرید صورت نگرفته‌است و در شهر بارسلونا فقط در ایستگاه‌های بسیار شلوغ دستگاه‌های ضدعفونی‌کننده دست تعبیه شده است. علاوه بر این اقدامات، استفاده از ماسک در کل سامانه حمل‌ونقل عمومی اسپانیا اجباری است. مقامات متروی مادرید وعده داده‌اند باوجود کاهش 40درصدی مسافران متروی این شهر، تعداد دفعات تردد قطارها در خطوط متروی این شهر در ساعات شلوغی 20درصد افزایش پیدا می‌کند تا از تراکم جمعیت در ایستگاه‌ها و داخل واگن‌ها خودداری شود. در همین راستا، در ایستگاه‌های متروی مادرید و والنسیا سیستمی نصب شده است تا با پرشدن گنجایش سکوی انتظار، از ورود مسافران جدید به ایستگاه جلوگیری شود.
متروی پاریس، به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین و وسیع‌ترین خطوط مترو در جهان، با نزدیک‌ترشدن به پایان محدودیت‌های تردد، بلافاصله این موضوع که قشر وسیعی از شهروندان پاریسی برای تردد چاره‌ای جز استفاده از مترو را ندارند درنظر گرفت و اقدامات به‌موقعی انجام داد تا مسافران برای استفاده از مترو احساس امنیت داشته باشند. اجباری‌شدن استفاده از ماسک، توزیع ماسک در ایستگاه‌های بزرگ و شلوغ‌تر، توزیع ضدعفونی‌کننده دست در تمامی ایستگاه‌های مترو، شست‌وشو و گندزدایی مداوم کامل واگن‌های مترو، نشانه‌گذاری روی سکو‌های انتظار و صندلی‌های داخل واگن‌ها به‌منظور رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی ازجمله این اقدامات است.
در نیویورک به گفته مقامات حمل‌ونقل این کلانشهر، تمامی واگن‌های قطار، مترو، اتوبوس‌ها و دستگاه‌های خرید بلیت هر 72ساعت یک‌بار با استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده قوی گندزدایی می‌شوند؛ این یعنی 472 ایستگاه مترو، 4هزار و 373 اتوبوس و 6هزار و 418واگن قطار و مترو. در متروی شهرهای لس‌آنجلس، شیکاگو، بوستون و سیاتل هم گروهی به نام گروه ویژه کرونا شکل گرفته است که مسئولیت آنها هماهنگ‌سازی مقامات مترو با مقامات بهداشت است و همچنین این نیروهای ویژه باید به‌صورت روزانه اتوبوس‌ها و قطارها را شست‌وشو و گندزدایی کنند.
