وقتی تمام ظرفیت، کافی نیست

خدیجه نوروزی ـ روزنامه‌نگار


   با وجود اینکه بسیاری از مشاغل در شیوع کرونا تعطیل شدند و برخی دورکاری را تجربه کردند اما ناوگان حمل‌ونقل عمومی (مانند مترو، اتوبوس و تاکسی و...) هیچ زمان حتی در بدترین شرایط تعطیل نشد و رانندگان فداکارانه همچنان در خط مقدم ایستادند و به‌کار ادامه دادند. این ناوگان‌ها در مدت بحران کووید-19 تغییراتی را در ساعت‌های حرکت و توقف در ایستگاه‌ها و تغییر شیفت کاری کارکنان خود دادند؛ از نشانه‌گذاری‌های صندلی‌ها و ایستگاه‌های مترو و اتوبوس برای رعایت فاصله فیزیکی گرفته تا ملزم‌کردن تاکسیران‌ها به سوارکردن دو مسافر در صندلی عقب. در این مدت هر 3سازمان مترو، اتوبوسرانی و تاکسیرانی با وجود مشکلاتی که داشتند با تمام ظرفیت پا به میدان گذاشتند تا سلامت و امنیت عمومی مردم در این شرایط سخت تامین شود. روسای 2سازمان مترو و تاکسیرانی در گفت‌وگو با همشهری در مورد مشکلاتی که ناوگان حمل‌ونقل عمومی در هر یک از بخش‌ها با آن مواجه شد، می‌گویند؛ با وجود پیگیری‌های مکرر یک هفته‌ای همشهری با سازمان اتوبوسرانی، این سازمان در دادن پاسخ به ما درخصوص فعالیتش در دوران کرونا همکاری نکرد و محمود ترفع حاضر به گفت‌وگو نشد.


کمبود منابع مالی؛ پاشنه‌آشیل توسعه مترو
مهندس فرنوش نوبخت
مدیرعامل و رئیس هیأت‌مدیره شرکت بهره‌برداری متروی تهران و حومه


روزانه 140قطار وارد خط می‌شوند و اگر به‌طور میانگین هر قطار را 7واگن حساب کنید، نزدیک به 1000واگن در خط‌ها وجود دارد که نظارت بر تمامی آنها و نوع واکنش مردم سخت است. با توجه به شیوع کرونا با به‌کار‌گیری تمامی امکانات، سرفاصله حرکت قطارها را در خط 2به 3دقیقه رسانده‌ایم، متأسفانه در خط 5با انبوه مسافر مواجه هستیم و این خط باعث فشار به سرفاصله قطارها می‌شود که باید بتوانیم آن را مدیریت کنیم. در خط 2سرفاصله را به 3دقیقه رساندیم و در خط یک و 4هم سرفاصله‌ها به 5.3دقیقه می‌رسد. بقیه خطوط مثل خط3، سرفاصله‌ها به 6دقیقه رسیده است تا ان‌شاءالله بتوانیم با ورود واگن‌های جدید سرفاصله‌ها را کمتر هم بکنیم. بدون شک مهم‌ترین پاشنه‌آشیل مترو که در زمان بحران کرونا بیش از هر چیزی به چشم می‌آید، منابع مالی است که موجب شده تا توسعه مترو به نقطه ایده‌آل و مدنظر نرسد. کرونا در تمام مدت حضورش نشان داده که چقدر توسعه ناوگان مترو می‌تواند در امنیت سلامت مسافران نقش بسزایی ایفا کند و توسعه خطوط و کاهش سرفاصله حرکت قطارها، نقش مهمی در کاهش این اپیدمی دارد.
هم‌اکنون تامین منابع مالی شرکت بهره‌برداری مترو به‌سختی انجام می‌پذیرد، این در حالی است که تامین منابع مالی ما از طریق شهرداری صورت می‌گیرد و بخش عمده‌ای از هزینه‌های جاری را از این طریق تامین می‌کنیم. از طرفی در بحث تجاری و فروش بلیت با مشکلات جدی مواجه هستیم و متأسفانه نتوانستیم از بودجه‌ای که برای کرونا تخصیص داده شد و به‌صورت وام هم بود، استفاده کنیم. این در حالی است که تلاش‌های فراوانی برای استفاده از این وام صورت گرفته که هنوز محقق‌نشده است. پرداخت مطالبات پیمانکاران که گستره زیادی هم دارند به‌سختی صورت می‌گیرد. امیدواریم که با عبور از کرونا این شرایط سخت را پشت‌سر بگذاریم و بتوانیم محلی برای کسب درآمد بیشتر پیدا کنیم.
تمام تلاش ما بر این است که با صرفه‌جویی، هزینه‌ها را کاهش دهیم اما متأسفانه ارقام بدهی آنقدر درشت است که با صرفه‌جویی هم نمی‌توان پاسخگوی آن بود؛ چرا که ما درآمد واقعی خودمان را نداریم. درآمد واقعی ما برگرفته از فروش بلیت است که هم‌اکنون با کمبود مسافر مواجه هستیم و از طرفی ناچاریم به‌خاطر حفظ سلامتی مردم و رعایت فاصله اجتماعی، سرفصل حرکت قطارها را مدیریت کنیم که این منجر به استهلاک می‌شود. برای تامین منابع مالی، باید قیمت بلیت را واقعی‌تر کنیم تا بتوانیم سرپا بایستیم. فروش بلیت در ایام کرونا تقریبا نصف شده است، به‌طوری که اول مهر امسال نسبت به مهر پارسال تقریبا 50درصد کاهش داشتیم. حتی بعد از بازگشایی مدارس نسبت به تابستان 10درصد افزایش پیدا کرد. درحالی‌که ما از ستاد ملی مقابله با کرونا کمکی دریافت نکرده‌ایم، در حال رایزنی با معاونت وزارت راه و شهرسازی هستیم تا بتوانیم منابع مالی دیگری جذب کنیم. هم‌اکنون مترو با توجه به تحریم‌ها نیز با محدودیت‌هایی روبه‌رو شده است. در رابطه با کمک دولت و مصوبات قانونی هم تا به حال عایدی‌ای نداشته‌ایم.

نیازمند حمایت دولت و خودروسازان برای ثبت رکورد نوسازی تاکسی‌ها
علیرضا قنادان
مدیرعامل سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی تهران


تاکسیرانی در طول دوره کرونا تمام تلاش خود را انجام داده تا امنیت نسبی مسافران در سفرهای درون‌شهری برقرار شود و نگرانی‌ها کاهش یابد. از زمانی که در پیک دوم کرونا، زدن‌ماسک برای رانندگان الزامی شد، سازمان تاکسیرانی برخورد انضباطی خود را اعمال کرد. گزارش‌های میدانی وزارت بهداشت هم نشان می‌دهد که رعایت فاصله‌گذاری‌های اجتماعی و پروتکل‌های بهداشتی در تاکسی حتی از اتوبوس و مترو هم پیشی گرفته است. اما در تمام این مدت شاید مشکلاتی که گریبانگیر تاکسیرانان شده کمتر به چشم آمده و مورد بی‌توجهی قرار گرفته است. در دوره کرونا، ظرفیت حمل‌ونقلی در بخش تاکسیرانی بین 50تا 60درصد به نسبت روزهای مشابه سال گذشته کاهش یافته و این موضوع به‌شدت به درآمد و توان معیشتی رانندگان آسیب زده است؛ رانندگانی که امکان رفتن به شغل‌های دیگر به لحاظ شرایط سنی برایشان سخت است و نه راه پیش دارند و نه پس. در شرایط موجود هم ماندن در این شغل به‌دلیل گرانی‌های سرسام‌آور و کاهش درآمد برای‌شان به‌صرفه نیست. خروج برخی تاکسیرانان از سیستم و واگذاری پلاک‌شان به نفرات تازه‌وارد، مؤید این مطلب است؛ اگرچه کاهشی در ناوگان رخ نداده اما جابه‌جایی و واگذاری مانند سال‌های قبل حتی بیشتر، شده است. علاوه بر کاهش درآمدها در مدت کرونا، هزینه‌های مازادی نیز مانند خرید ماسک، دستکش و محلول‌های ضدعفونی‌کننده جدا از گرانی‌های لوازم یدکی بر تاکسیرانان متحمل شده که خارج از توان‌شان بوده است. از سویی دولت هم در دوره کرونا مطلقا هیچ نوع تسهیلاتی به سازمان تاکسیرانی برای حمایت از تاکسیران‌ها نداده است و سازمان تاکسیرانی و شهرداری تهران به‌صورت خودجوش اقدام به انجام کارهایی مانند توزیع ماسک، محلول‌های ضدعفونی و کاورهای جداکننده و محافظ کرده‌اند که هم‌اکنون هم در حال انجام است. در تهران حدود 80هزار تاکسی زرد‌رنگ با پلاک دوگانه‌سوز فعالیت دارند که سن 40هزار تاکسی تهران بالای 10سال است. مسئله‌ای که در این مدت مشکل‌ساز بود متوقف‌شدن شماره‌گذاری خودروی تاکسی به‌دلیل محدودیت‌های خودروساز در حدود 5‌ماه از سال بود که فرایند نوسازی را متوقف کرده بود. البته از اواخر مردادماه که شماره‌گذاری مجددا شروع شد توانستیم نوسازی 2هزار تاکسی را تاکنون انجام دهیم؛ هرچند هدفگذاری امسال ما نوسازی 15هزار تاکسی در تهران است. برای این نوسازی‌ها هم در حال تلاش برای فراهم‌سازی‌ تسهیلات هستیم که برای افزایش آن نیازمند حمایت دولت هستیم. توافقاتی هم با شرکت خودروساز (ایران‌خودرو) داشتیم تا استاندارد آلایندگی‌های خودروهای تاکسی را به یورو5 ارتقا دهند. تاکنون ثبت‌نام بیش از 15هزار نفر را در سامانه نوسازی ناوگان تاکسیرانی انجام داده‌ایم که در تاریخ تاکسیرانی یک رکورد محسوب می‌شود. اما نکته این است که برای ثبت رکورد نوسازی باید برای این میزان درخواست، خودرو تولید و شماره‌گذاری شود که این موضوع نیازمند افزایش تولید شرکت خودروساز است.

عمل‌نکردن دولت به تعهدات
یکی از اساسی‌ترین مشکلاتی که بارها از سوی مسئولان شرکت اتوبوسرانی مطرح شده، کمبود منابع مالی برای نوسازی و تامین هزینه‌هاست که در دوران کرونا شرایط را برای فعالیت ناوگان اتوبوسرانی سخت‌تر کرده است. آنچه در گفته‌های مسئولان این سازمان در گفت‌وگو با رسانه‌ها مشهود است این است که عمل‌نکردن دولت به تعهدات خود در قبال ناوگان حمل‌ونقل عمومی پایتخت، کار سازمان را سخت‌تر کرده و اگر سهم یک‌سومی دولت از مبلغ تمام‌شده کرایه‌ها به این سازمان پرداخت نشود و دولت به مدیریت شهری کمک نکند، مطمئناً آینده روشنی در انتظار این ناوگان نخواهد بود. به گزارش روابط عمومی شرکت واحد اتوبوسرانی و پس از پیوستن 100 اتوبوس در روزهای گذشته قرار است تا 5 ماه آینده و پایان سال، 250دستگاه اتوبوس و مینی‌بوس خریداری شده  و به ناوگان اضافه شود. با تامین اعتبار از سوی سازمان برنامه و بودجه، بازسازی حدود 2000دستگاه اتوبوس درون‌شهری هم در دستور کار قرار خواهد گرفت که باید منتظر ماند و دید تامین اعتبارها صورت خواهد پذیرفت یا خیر.