فصل نوین ترانه

  حسین عصاران   
سال1349 موسم گل‌دادن «ترانه»در فصل نوین‌اش است؛ پس از شکل‌گیری استودیو «طنین» - به‌عنوان نخستین استودیوی خصوصی مستقل از رادیو -در اواسط دهه 40، خیلی زود آنجا به محل هم‌نشینی صاحبان سلیقه‌های متفاوت در عرصه «موسیقی» و «کلام» ترانه تبدیل شد؛ پرویز اتابکی، تورج نگهبان، بابک افشار، اسفندیار منفردزاده، واروژان، شهیار قنبری و در مراتب بعدی پرویز مقصدی، ایرج جنتی‌عطایی و آندرانیک. جدا از ضرورت در نظر گرفتن فضای متأثر از جریانات هنری دهه 60میلادی در ایران آن روزگار، در نگاهی اولیه و مقدماتی، خود این هم‌نشینی را هم می‌توان زمینه‌ساز تجربه‌ورزی‌های متفاوت و نو در ترانه فارسی دانست. کارهای پیشین پرویز مقصدی و پرویز وکیلی در کنار ترانه‌هایی چون«سوگند»، «ستاره‌ای ستاره»، «گل سرخ»و«قصه وفا»، در نهایت درسال 1349و با ترانه‌های مهمی چون«جمعه»، «رضا موتوری»، «قصه دو ماهی» و...، مطلع جریانی شد که اینک به نام «فصل نوین ترانه» از آن یاد می‌شود. فصلی که یکی ازخوش‌نمودترین نمونه‌ها، در عرصه نوگرایی هنر معاصر است و از این نظر ظرفیت تحلیل، واکاوی، پژوهش و انجام مطالعات فرهنگی متنوع را در خود پنهان دارد. افزون بر این، خاستگاه بیشتر ترانه‌های متفاوت نیم‌قرن بعد از این دوره را هم می‌توان در همان بینش و جهان هنری و فکری آن مقطع خاص از تاریخ «ترانه» ردگیری کرد.

پیشنهاد: مطالعه کتاب «واروژان»؛ به کوشش حسین عصاران، ناشر: «نگاه»، ۱۳۹۴