تحریم‌ها ایذایی است

سید بهاالدین حسینی‌هاشمی- تحلیلگربانکی

تحریم بانک‌های ایرانی از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا هرچند ممکن است یک اثر ایذایی بر تجارت محدود کالاهای مورد نیاز ایران داشته باشد، اما وضع این تحریم‌ها در مدت باقیمانده تا انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا بیشتر رویکرد تبلیغاتی و سیاسی دارد و دارای مصرف داخلی است؛ چرا‌که تیم دونالد ترامپ تلاش می‌کند با اعمال و اعلام این تحریم‌ها نشان دهد که سیاست فشار حداکثری خود علیه ایران را ادامه خواهد داد و از موضع خود عقب‌نشینی نمی‌کند.
واقعیت این است که بانک‌های تحریم‌شده تا پیش از این در دادوستد کالاهای اساسی، نهاده‌های دامی و کشاورزی و البته کالاهای دارویی و تجهیزات پزشکی تا اندازه‌ زیادی آزادی عمل داشتند، به بانک‌های بزرگ ایران که آنها هم تحت تحریم هستند، به‌عنوان رابط یا کمک دوم تا حد ممکن کمک می‌کردند و از طریق کارگزاران بانکی و واسطه‌های خود مسیر تجارت با برخی کشورها ازجمله امارات متحده‌عربی، چین و ترکیه را هموار می‌کردند و الان با تحریم‌های جدید، حلقه محاصره مالی و بانکی کشور تنگ‌تر خواهد شد.
از سوی دیگر، ایران به‌ویژه در نقل و انتقال ارز به داخل کشور و پرداخت‌های مطالبات فروشندگان و شرکای خارجی‌اش دچار مشکل خواهد شد. افزون بر اینها ریسک کشوری ایران افزایش می‌یابد که نتیجه آن بالا‌رفتن نرخ نقل‌و‌انتقال ارز و پرداخت‌های ارزی و افزایش قیمت تمام‌شده کالاهای وارداتی به کشور خواهد‌بود.
البته این تحریم‌ها در کوتاه‌مدت اثر ملموسی ندارد؛ چرا‌که بازار تجارت و سیاست فصل مشترک چندانی ندارد و سیاست را دولت‌ها تعیین می‌کنند و تجارت را ملت‌ها و شرکت‌ها و از این جهت پیش‌بینی می‌شود که وضع تحریم‌های جدید علیه بانک‌های ایرانی، طرف‌های تجاری با ایران را متضرر سازد. در کوتاه‌مدت راه عبور از این تحریم‌ها، هموار‌کردن مسیر تجارت از طریق برخی بانک‌ها و ص رافی‌ها و تقویت مبادلات پایاپای از کانال معاهدات پولی دو یا چندجانبه است. هرچند در تجارت جهانی این کانال‌ها چندان مرسوم و متداول نیست، اما همواره کشورها راهی برای تجارت با همدیگر پیدا می‌کنند.
برآورد می‌شود که تا 3‌ماه آینده اثر این تحریم‌ها با تأخیر نمایان شود و دولت آمریکا تلاش می‌کند در ماه‌های آینده مسیرهای تجاری با کشورمان را محدود و مسدود سازد اما اعلام و اعمال این تحریم‌ها به‌دلیل در پیش بودن انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا بیشتر مصرف داخلی و تبلیغاتی و البته اثر ایذایی برای ایران خواهد داشت و تیم تبلیغاتی ترامپ تلاش می‌کند از این تحریم‌ها به‌عنوان یک برگ برنده جهت نشان‌دادن سیاست شکست‌خورده فشار حداکثری علیه ایران
استفاده ببرد.
پیش‌بینی می‌شود اگر دونالد ترامپ برنده انتخابات شود، این حلقه فشار‌ها را تشدید کند اما اگر جو بایدن، رقیب دمکرات او راهی کاخ سفید شود، احتمال کاهش فشارها و برگشت آمریکا به برجام تقویت خواهد شد. با این حال، بازگشت آمریکا در دوران ریاست‌جمهوری احتمالی بایدن به برجام با شروطی همراه خواهد شد چرا‌که ممکن است دمکرات‌ها روی مسائلی چون برنامه موشکی و حقوق بشر ایران سختگیری بیشتری از خود نشان دهند، اما به هر حال، وضعیت بهتر از دوران ریاست‌جمهوری دوباره دونالد ترامپ خواهد بود.
از سوی دیگر، تحریم‌ شبکه بانکی روی بازار ارز ایران اثر منفی خواهد گذاشت چرا‌که هم روی منابع ارزی و هم نقل و انتقال آن فشار وارد خواهد کرد و نرخ نقل و انتقال ارز را افزایش می‌دهد و در این زمینه صیانت از منابع ارزی و دقت در هزینه‌کردن آن یک ضرورت خواهد بود.