گزارش
سه‌شنبه سیاه فلسطین
فلسطینی‌ها روز امضای توافق امارات و بحرین با رژیم صهیونیستی را «روز سیاه» نامیدند
سیاوش فلاح پور- خبرنگار
سرانجام نوبت به نمایش انتخاباتی رسید که دولت ترامپ ماه‌ها برای آن برنامه‌ریزی کرده بود؛ جشن توافق عادی‌سازی روابط میان امارات و بحرین با رژیم صهیونیستی در کاخ سفید. اگرچه حامیان ترامپ و نتانیاهو پیش از این اعلام کرده بودند که چنین توافقی با مشارکت کشورهای عربی بزرگ‌تر و مؤثرتری نظیر عربستان سعودی و یا حتی مراکش به امضا خواهد رسید، اما به‌نظر می‌رسد کمپین انتخاباتی ترامپ دست‌کم فعلا به همین اندازه بسنده کرده و تغییر مواضع بحرین و امارات نسبت به اسرائیل را دستاوردی مناسب برای رقابت‌های انتخاباتی خود می‌داند.
مراسم روز گذشته از ساعت 20:30 به وقت تهران با حضور دونالد ترامپ، بنیامین نتانیاهو، عبدالله بن‌زاید وزیر خارجه امارات، عبداللطیف الزیانی وزیر خارجه بحرین و همچنین برخی سفرای دیگر کشورهای عربی نظیر اردن در کاخ سفید آغاز شد. مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا و یکی از مهندسان این توافق، ساعاتی قبل از آغاز مراسم به شبکه فاکس‌نیوز گفت: این کشورهای عربی تهدید واقعی و بسیار خطرناک از جانب جمهوری اسلامی ایران را درک کرده و خواهان تعامل با اسرائیل برای ساختن اقتصاد، امنیت و آینده خود هستند. او در پاسخ به سؤالی درباره موضع عربستان سعودی نیز گفت: کشورهای عربی دیگری به این مسیر می‌پیوندند اما زمان روشنی برای تصمیم آنها اعلام نشده است، اگرچه امیدوارم خیلی زود باشد.
الزیانی، وزیر خارجه بحرین، دقایقی پس از ورود به واشنگتن، هدف از امضای این توافق را حمایت منافع اساسی بحرین، تقویت شراکت استراتژیک با آمریکا و مقابله با تهدیدهای ایران عنوان کرد. او در گفت و گو با شبکه سی‌ان‌ان مدعی شد: ایران راه تحمیل سیطره خود بر منطقه با استفاده از روش‌های مختلف را برگزیده است و ما باید هوشیارانه با این تهدید مقابله کنیم. از سوی دیگر، عبدالله بن‌زاید، وزیر خارجه امارات نیز با انتشار مقاله‌ای در روزنامه وال‌استریت‌ژورنال که به دو زبان عربی و عبری منتشر شده، از مخالفان توافق عادی‌سازی با اسرائیل انتقاد کرد. در این مقاله بدون اشاره مستقیم به کشورهای ایران و ترکیه، آمده است: منتقدان این توافق، محوری غیرعربی هستند که نسبت به امپراتوری‌های گمشده و هوس خلافت جدید بر منطقه احساس نوستالژی دارند.
در سوی دیگر این معادله اما فضای متفاوتی حاکم است؛ شهروندان خشمگین فلسطینی همزمان با اجتماع سران عربی و اسرائیلی در کاخ سفید، پرچم‌های امارات و بحرین را به آتش کشیده و اقدام این دو کشور عربی خلیج‌فارس را خیانت به جهان اسلامی و عربی توصیف کردند. جنبش‌های فتح و حماس نیز در اقدامی نادر با صدور بیانیه‌ای مشترک، این روز را «روز سیاه» نامیده و از تمام شهروندان فلسطین در کرانه غربی، غزه و اردوگاه‌های پناهجویان خواستند به اعتراضات مستمر خود علیه سیاست‌های امارات و بحرین ادامه دهند. علی القرا الداغی، دبیرکل اتحادیه علمای اسلامی در نشستی اینترنتی که به درخواست سازمان آزادیبخش فلسطین با حضور نمایندگان این اتحادیه در تمام کشورهای عربی و اسلامی برگزار شد، توافق امارات و بحرین با رژیم صهیونیستی را خیانت بزرگ نامید و گفت: کسانی که امروز به نیابت از جهان عرب به کاخ سفید رفته‌اند هرگز نماینده ملت‌های عربی و اسلامی نیستند. صائب عریقات، مدیر کمیته اجرایی تشکیلات خودگردان نیز در مصاحبه با شبکه الجزیره، اقدام امارات و بحرین را خنجری در کمر ملت فلسطین توصیف کرد و گفت: بدون‌شک این دو کشور و هر کشور عربی دیگری که وارد مسیر عادی‌سازی روابط شود، جایگاه خود نزد ملت‌های عرب و مسلمان را از دست خواهند داد.
بند خطرناک توافق درباره مسجدالاقصی
اگرچه هنوز محتوای توافق امارات و بحرین با رژیم صهیونیستی به‌طور کامل منتشر نشده، اما برخی منابع خبری از روز گذشته نسبت به‌وجود یک بند خطرناک در این توافق ابراز نگرانی کرده‌اند. به گزارش شبکه الجزیره و به نقل از منابع آگاه، یکی از بند‌های این توافق وضعیت کنونی مدیریت مسجدالاقصی را تغییر داده و اختیارات مسلمانان را به مسجد‌القبلی (با گنبد خاکستری رنگ) محدود می‌کند. این در حالی است که براساس توافق صورت‌گرفته در سال1967، حق برگزاری نماز و مناسک دینی در داخل محیط مسجدالاقصی صرفا در اختیار مسلمانان بوده و پیروان سایر ادیان تنها قادر به بازدید از این بنای دینی- تاریخی هستند. اما براساس این گزارش، بند مذکور هر نقطه دیگری از مسجدالاقصی، به استثنای مسجد‌القبلی را میراث تاریخی بر‌شمرده و اجازه برگزاری مناسک دینی برای تمام ادیان، ازجمله یهودیان را در آن صادر کرده است. خالد زبارقه، وکیل تولیت اسلامی مسجدالاقصی در این‌باره به الجزیره گفت: چنین بندی درصورت صحت به‌معنای آغاز سیطره تدریجی صهیونیست‌ها بر مسجدالاقصی و بحران‌هایی بی‌سابقه در منطقه خواهد بود.
مواضع قاطع قطر و کویت
درحالی‌که به‌نظر می‌رسد سلطنت عمان نیز به‌زودی وارد جمع دوستان عربی اسرائیل شود، مقامات عالی‌رتبه قطر و کویت بر حمایت از حقوق ملت فلسطین تا تحقق شروط طرح «صلح عربی» تأکید کردند. لولوه الخاطر، روز گذشته و ساعاتی قبل از آغاز جشن کاخ سفید به بلومبرگ گفت: قطر تا پیش از حل مسئله فلسطین و به رسمیت شناختن حقوق مردم این کشور، با همسایگان عرب خود در خلیج‌فارس برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل همراه نخواهد شد. از سوی دیگر، خالد سلیمان الجار‌الله، معاون وزیر خارجه کویت نیز به روزنامه القبس گفت: کویت آخرین کشور عربی خواهد بود که با اسرائیل عادی‌سازی می‌کند. مسئله فلسطین، مسئله اصلی جهان عرب است و تا زمانی که راه‌حل مطلوب شهروندان فلسطینی اجرا نشود، به حمایت خود از این مسئله ادامه خواهیم داد.
چرا ولیعهد ابوظبی در جشن توافق حاضر نشد؟
درحالی‌که گفته می‌شد جشن رونمایی از توافق عادی‌سازی روابط عربی- اسرائیلی با حضور محمد بن‌زاید و بنیامین نتانیاهو خواهد بود، اما هیأت اماراتی، روز گذشته به ریاست شیخ عبدالله بن‌زاید، برادر ولیعهد و وزیر خارجه این کشور وارد واشنگتن شد؛ امری که تعجب رسانه‌های عربی و انگلیسی را به‌دنبال داشت. به گفته بروس واین، معاون وزیر سابق دادگستری آمریکا، نگرانی از دستگیری توسط اف‌بی‌آی، علت اصلی خودداری بن‌زاید از حضور در جشن کاخ سفید بوده است. واین در مصاحبه با رویترز در این‌باره می‌گوید: نام ولیعهد امارات در چند پرونده حساس، ازجمله دخالت در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، ارتباط با جورج نادر و همچنین جنایت جنگی و شکنجه مطرح است و احتمال بازداشت او در آمریکا و فرانسه وجود دارد. بن‌زاید آخرین بار در ماه می2017 برای ملاقات با ترامپ، سفری کوتاه به آمریکا داشت.
بانک دوبی؛ نخستین ایستگاه عادی‌سازی
در نخستین ارتباط بانکی میان امارات و رژیم صهیونیستی، روز گذشته بانک ملی دوبی (Emirates NBD) تفاهمنامه همکاری را با بانک هبوعلیم اسرائیل به امضا رساند. براساس بیانیه بانک ملی دوبی، این تفاهمنامه که با حضور هشام عبدالله القاسم، نایب‌رئیس شورای مدیریت بانک دوبی و دوو کاتلر، رئیس اجرایی بانک هبوعلیم به امضا رسیده، نقطه آغاز روابط اقتصادی رسمی میان امارات و اسرائیل به شمار می‌رود. هدف از امضای این تفاهمنامه مشترک، تسهیل مبادلات تجاری میان شرکت‌ها و تجار اماراتی و اسرائیلی عنوان شده است. بانک ملی دوبی، بزرگ‌ترین بانک امارت به شمار آمده و گفته می‌شود پس از آن، بانک اول ابوظبی، بزرگ‌ترین بانک کشور امارات نیز وارد تعامل با شبکه بانکی رژیم صهیونیستی خواهد شد.
