بی‌قیدها‌ی یک کارآگاه

جلال شجاع- روزنامه نگار

اگر رمان «خداحافظی طولانی» اثر ریموند چندلر را که اتفاقا در ایران ترجمه شده بخوانید و بعد بنشینید به تماشای فیلم آلتمن بعید نیست که شما هم مثل طرفداران چندلر که از اقتباس آلتمن دل خوشی نداشتند، به خشم بیایید. آلتمن خداحافظی طولانی را مثل کارهای تجربه‌گرایی که از آکروباسی دوربین واهمه‌ای ندارند ساخت و تقریبا تمام کارهایی را که انتظار نمی‌رود در یک فیلم نئونوآر شاهد باشیم انجام داد، اما در نهایت یکی از بهترین فیلم‌های کارنامه خود را ساخت. شخصیت اصلی فیلم کارآگاه مشهور فیلیپ مارلو است که وارد قضیه‌ای پیچیده می‌شود و باید تبحر و خبرگی خود را نشان دهد. اما این کارآگاه گویی بیش از هر چیز از اینکه لج تماشاگر را با آن بی‌قیدی و کلبی ‌مسلکی‌اش درآورد لذت می‌برد تا اینکه به حل پرونده‌ای که زیر دستش دارد بپردازد. مارلو جدی نیست و جهان و امورش را جدی نمی‌گیرد. خب، طبیعی است که انتظار مخاطب از یک کارآگاه در درجه اول این است که خودش را تمام و کمال وقف پرونده‌اش کند تا فرشته عدالت از او راضی شود؛ اما مارلو بیش از هر چیز به راضی کردن خودش اهمیت می‌دهد و این برای کسانی که ارزش از خود راضی ‌بودن را درک می‌کنند، فرصت کمیابی برای لذت بردن از یک فیلم است.

شناسنامه
نام فیلم: خداحافظی طولانی
کارگردان: رابرت آلتمن
سال: 1973