حناچی: حادثه‌پلاسکو نقطه عطف آتش‌نشانی شد

محمد سرابی_خبر‌نگار

«آمادگی آتش‌نشانی پیش و بعد از پلاسکو قابل مقایسه با هم نیست. تجهیزات نوین آتش‌نشانی پیش از افزایش قیمت ارز و قبل از اعمال بعضی تحریم‌های صنعتی، سفارش داده شده بود. اگر اکنون می‌خواستیم این تجهیزات را خریداری کنیم نه‌تنها به‌علت قیمت دلار قادر به تامین آنها نبودیم بلکه ممکن بود به‌دلیل شباهت انضباطی آتش‌نشانی به سازمان‌های نظامی نتوانیم دستگاه‌های مورد نیاز را به‌دست بیاوریم. در کنار دستگاه‌های وارداتی، بخشی از تجهیزات مورد نیاز آتش‌نشان‌ها هم در داخل کشور و به‌دست متخصصان این سازمان ساخته شده است»؛ اینها موضوعاتی بود که دیروز شهردار تهران در مراسم رونمایی از تجهیزات جدید و افتتاح ایستگاه شماره۱۳۲ سازمان آتش‌نشانی اعلام کرد. موتور‌سیکلت‌های چهارچرخ که می‌توانند در کوچه‌های تنگ بازار تهران حرکت کنند، روبات شش چرخ‌ کنترل از راه دور که مسیر خود را باز می‌کند و نازل و شیلنگ آب را به درون منطقه آتش‌گرفته می‌کشد و پهپاد‌های مجهز به دوربین حرارتی که می‌توانند نقطه کانونی آتش را پیدا کنند؛ بخشی از تجهیزات به نمایش گذاشته در مرکز آموزش بین‌المللی آتش‌نشانی تهران واقع در صالح‌آباد بود.
در بازدید مدیران شهری و اعضای شورای شهر از مرکز آموزش آتش‌نشانی، نیرو‌های جوان آتش‌نشان؛ عملیات نجات مصدومان از طبقات بالای ساختمان‌ها، اطفای حریق در کانتینر‌های فلزی، خاموش‌کردن مخازن گازوئیل و گاز و امدادرسانی به‌ خودرو‌های واژگون را به نمایش گذاشتند. ساختمان‌های متعدد بنا شده در این مجموعه وسیع، امکان تمرین و سنجش توان نیرو‌ها در شرایط گوناگون امداد و اطفای حریق را فراهم می‌کند.

از پلاسکو و سینا مهر درس بگیریم
شهردار تهران در مراسم رونمایی از تجهیزات جدید، کارگاه آموزشی و افتتاح ایستگاه۱۳۲ سازمان آتش‌نشانی شهرداری تهران گفت: «در تاریخچه سازمان آتش‌نشانی مطمئنا پلاسکو یک نقطه عطف است به‌طوری که شرایط کنونی سازمان و آمادگی آن با قبل از پلاسکو قابل مقایسه نیست. اگر این اتفاقات بیفتد و از آنها درس نگیریم و شرایط قبل و بعد ما برابر باشد، بزرگ‌ترین خسارت را دیده‌ایم. حوادث مشابه مانند حادثه مرکز جراحی محدود سینا‌مهر شمیران معروف به سینا اطهر نیز همینطور است و باز هم خسارت خواهیم دید. اگر این را از نظر کاربری ساختمان‌ها موردتوجه قرار دهیم باید روش‌هایمان را اصلاح کنیم. از شورای شهر درخواست کرده‌ام که گزارش جمع‌بندی شده حادثه سینا مهر را بدهند تا به‌صورت آیین‌نامه اصلاحی یا ماده واحده به مجلس ارائه شود.»
پیروز حناچی تأکید کرد: «این درست نیست که وقتی یک ساختمان برای کاربرد مسکونی ساخته شده است، بتوانیم هر استفاده دیگری هم از آن بکنیم. یکی از دلایلی که در گزارش‌های رسمی پلاسکو و سینا مهر هم ذکر شد، استفاده نادرست از فضایی است که برای کار دیگری ساخته شده است.» او با اشاره به اینکه مقررات ملی را بعد از زلزله رودبار و منجیل اجباری کردیم و ساختمان‌هایی که قبل از آن ساخته شدند الزامات ایمنی را نداشتند، بیان کرد: «از میان حدود یک میلیون پارسل (قطعه زمین) شهر تهران 33هزار ساختمان نا‌ایمن شناسایی شده که درجه‌های ناایمنی متفاوت دارند. برخی از آنها ساختمان‌های بلندمرتبه و آسیب‌پذیر هستند که با طرح ویژه آتش‌نشانی تحت عنوان ۹۹۹ شناسایی می‌شوند. در قدم اول ساکنان آنها باید بدانند این ساختمان‌ها به چه دلیلی از امنیت کافی ‌برخوردار نیستند. ایمنی یک فرایند است که از طراحی و مقررات ملی ساختمان آغاز می‌شود و به رعایت ضوابط ایمنی از سوی استفاده‌کننده ختم می‌شود.» 
شهردار با اشاره به فعالیت سازمان دفاع غیرنظامی قبل از انقلاب و خدمات کنونی آتش‌نشانی و هلال‌احمر، اظهار کرد: «حدود 100سال پیش نیز در آمریکا، وقتی ساختمان تراینگل که یک مرکز تولیدی بود و تمهیدات مقابله با حریق را هم داشت آتش گرفت، همه افراد به سمت پله‌های اضطراری بیرون ساختمان فرار کردند و وزن آنها باعث سقوط پله شد، همین اتفاق باعث تغییر در مقررات شد و پیشگیری و مراقبت بعد از حادثه اهمیت بیشتری پیدا کرد.» او تأکید کرد: «خانواده بزرگی در سازمان آتش‌نشانی حضور دارند و این سازمان بیش از 4700هزار نفر عضو دارد که دارای بالاترین سرمایه اجتماعی در شهرداری محسوب می‌شود باید قدر این سرمایه اجتماعی که ذره ذره ایجاد شده را بدانیم و نگذاریم به دلایل مختلف صدمه ببیند. سازمان آتش‌نشانی در این دوره در سیل گنبد و گرگان و دیگر مناطق سیل‌زده مانند خرم‌آباد، پلدختر و خوزستان و حتی در آتش‌سوزی زاگرس حضور مستمر داشت. نظم و عرق سازمانی در آتش‌نشانی تهران لازم است، زیرا اقدامات این سازمان همگی در مواقع بحرانی شکل می‌گیرد اگر این نظم وجود نداشته باشد کارها به درستی پیش نمی‌رود.» شهردار درباره تجهیزات مورد نیاز آتش‌نشانی گفت: «مصوبات شورا تأثیر مستقیمی بر کیفیت تجهیزات این سازمان داشته است. اگر می‌خواستیم امروز این تجهیزات را بخریم نه‌تنها نمی‌توانستیم هزینه ریالی آن را تامین کنیم بلکه امکان خرید آن‌هم وجود نداشت زیرا به‌دلیل انضباط نظامی این سازمان برخی تجهیزات آن دوگانه تلقی می‌شود و شامل تحریم می‌شود. یکی از وجوه ممیزه آتش‌نشانی تلاش برای ساخت تجهیزات در داخل کشور است. خودرو‌هایی شبیه هامر یا مهپاش‌هایی که در شرایط کرونا در سازمان آتش‌نشانی ساخته شد حاکی از روحیه خودکفایی و اعتماد به نفس است که باید تقویت شود گرچه برخی دیگر از تجهیزات نیز خریداری شده است.»  او در ادامه با اشاره به فوت یک نوجوان در اثر برق‌گرفتگی گفت: «حادثه تلخی که در یکی از بوستان‌ها اتفاق افتاد ریشه در جدی نگرفتن چک‌لیست‌های HSE (اصول بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست در محیط کار) دارد. مخصوصا در پارک‌ها و فضای عمومی باید دائما انجام شود. طبیعتا همه سازمان‌هایی که به ارائه خدمات می‌پردازند نمی‌توانند شرایط ایمنی را هم تامین کنند و یک مرجع بی‌طرف تخصصی باید این کار را انجام دهد.» 
حناچی بیان کرد: «شورای شهر بخشی از درآمد‌های شهر را به آتش‌نشانی تخصیص داده و مردم هم با فیش‌هایی روبه‌رو شده‌اند که به همین منظور است، چون هرچقدر آتش‌نشانان ما مجهزتر، آموزش‌دیده‌تر و آماده‌تر باشند، احتمالات خطرات کمتر است.» 

6 ایستگاه اضافه می‌شود
رئیس شورای شهر تهران با اشاره به اینکه تامین تجهیزات آتش‌نشانی بعد از حادثه پلاسکو در سال95 اهمیت پیدا کرد، گفت: «تهران باید ۱۴۵ایستگاه آتش‌نشانی و 7هزار نیروی عملیاتی داشته باشد اما اکنون ۱۳۲ایستگاه و 5هزار نیرو دارد و قرار است تا پایان سال ۶ایستگاه جدید نیز به ‌آن اضافه شود که افزودن این ایستگاه‌ها زمان رسیدن آتش‌نشانان به محل حادثه را کاهش می‌دهد.»  محسن هاشمی افزود: «خوشبختانه قبل از اینکه وارد افزایش قیمت ارز شویم و تورم اخیر را داشته باشیم تجهیزاتی مانند نردبان‌ها خریداری شد، این کار باید ادامه یابد و از دست‌اندرکاران خواهش می‌کنم که این مسیر به‌روزرسانی را ادامه دهند و امیدوارم امسال هم بودجه خوبی برای تامین 2هزار دست لباس فراهم شود.» 
او با بیان اینکه مرکز آموزش سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران در سال‌های 80ساخته و فعال شده است، اظهار کرد: «مرکز آموزش آتش‌نشانی می‌تواند کمک شایانی به کل کشور کند و می‌توان آن را تقویت کرد و با کمک وزارت کشور به مرکز آموزش کشوری تبدیل شود به‌طوری که می‌توان بودجه‌های ملی را به آن اختصاص داد تا همه شهرهای کشور بتوانند از این امکانات استفاده کنند. برای بودجه سال آینده ‌آتش‌نشانی نیز نامه‌ای از سوی شورای شهر تهران به وزارت کشور ارسال خواهد شد و در این زمینه درخواست کمک می‌شود.»
هاشمی اضافه کرد: «در زمینه ایمنی ساختمان‌ها خوب پیش نرفته‌ایم و ایمنی مورد نظر هنوز به کالبد شهر سرایت نکرده به‌خصوص حادثه اخیر در کلینیک سینامهر نشان داد که در کالبد شهر این کار انجام نشده است. این نشان می‌دهد که باید به سمت مدیریت یکپارچه شهری برویم. الان آتش‌نشانی به‌عنوان یک نیروی تخصصی به تنهایی به موضوع ورود ندارد و وزارت بهداشت و وزارت کار هم مسئول هستند اما همین باعث می‌شود که هر کس مشکلات را به گردن دیگری بیندازد. ما باید روی موضوع آسیب شناسی مشکلاتی که در شهر وجود دارد به‌ویژه ساختمان‌های ناایمن تلاش‌های بیشتری کنیم.» رئیس شورای شهر بیان کرد: «شهرداری تهران با تراکم و ازدیاد نیرو روبه‌روست، آتش‌نشانی به‌عنوان زیرمجموعه نهاد شهرداری تلاش کرد تا ثابت کند به پرسنل بیشتری نیاز دارد و از این‌رو به تازگی مجوز جذب ۲۰۰نیرو برای این سازمان عملیاتی صادر شد.» او با اشاره به مقررات ایمنی ساختمان‌ها اظهار کرد: «نکته‌ای که مردم از آن گله دارند سازوکار سخت بروکراسی در کسب مجوزهای ایمنی است. حتی سازنده‌ها نیز در این زمینه شکایت دارند. باید تلاش کنیم تبعیض ایجاد نشود که یک ساختمان با مشکلی پایان کار بگیرد و دیگری با همان مشکل نتواند پایان کار دریافت کند.» 
هاشمی همچنین تأکید کرد: «۳۳هزار ساختمانی که بررسی شده‌اند از نظرناایمن بودن مراتب متفاوتی دارند و اینگونه نیست که همه آنها کاملا ناایمن باشند. باید در بیان این رقم دقت کرد تا باعث نگرانی نشود.»

به‌روزرسانی تجهیزات پایان ندارد
  مهدی داوری، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی شهر تهران:
هیچ پایانی برای به‌روزرسانی تجهیزات مورد نیاز در سازمان آتش‌نشانی قائل نیستیم. امروز فناوری توسعه یافته است و از طرفی هم مشکلات شهرها از بعد ایمنی افزایش یافته است. امروز با افزایش سرعت توسعه در دنیا مواجه هستیم و توان مقابله و کیفیت مقابله با حوادث، موضوع مهم و تأثیرگذاری بر امنیت هر شهر است. امروز در سازمان آتش‌نشانی در 3 حوزه تمهیدات مهمی اندیشیده شده است. بعد اول به‌روزرسانی تجهیزات و بعد دوم توسعه ایستگاه‌های آتش‌نشانی است. یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها زمان دسترسی به حوادث است و باید زمان پاسخگویی کاهش یابد. استاندارد امروز دنیا بسته به شرایط و مخاطرات متفاوت ولی استاندارد جهانی کمتر از ۶دقیقه است. در شهر تهران در میانگین زمان پاسخگویی جلوتر از استاندارد جهانی هستیم. بعد سوم ارتقای کیفیت عملکرد آتش‌نشانان است که به‌نظرم این بعد از 2بعد قبلی مهم‌تر است. آتش‌نشانان باید بهترین خدمات را در صحنه حوادث ارائه دهند.

آتش‌نشان‌های زن به‌کار گرفته می‌شوند
  زهرا صدر‌اعظم‌نوری، رئیس کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران :
سازمان آتش‌نشانی شهر تهران ماهانه بیش از هزار حادثه را مدیریت می‌کند و باید ضوابط HSE در این سازمان ارتقا پیدا کند و در کنار این موضوع بخش فنی و مهندسی سازمان آتش‌نشانی شهر تهران هم تقویت شود. نیرو‌های داوطلب زن الان هم در آتش‌نشانی حضور دارند اما امیدواریم بتوانیم در کادر سازمان هم داشته باشیم زیرا در بسیاری از حوادث حضور آنها مورد نیاز است. نیمی از مردم این شهر زنان هستند و در حوادث مختلف هم زنان گرفتار می‌شوند پس باید آتش‌نشان زن هم داشته باشیم. باید بخش فنی و مهندسی سازمان آتش‌نشانی شهر تهران تقویت شود. ضرورت دارد متخصصان حوزه‌های مختلف به هر صحنه آتش‌سوزی بروند تا براساس نوع سازه و نوع حادثه بهترین امدادرسانی صورت گیرد. همچنین پیگیری‌ می‌شود تا خانه‌های«دوام و ایمنی» که قبلا در محله‌ها وجود داشتند دوباره با حضور نیروهای داوطلب به‌صورت فعال دربیایند.

شهردارتهران : یکی از دلایلی که در گزارش‌های رسمی پلاسکو و سینامهر هم ذکر شد، استفاده نادرست از فضایی است که برای کار دیگری ساخته شده است