ترانه‌های کرونایی

علی ربیعی ـ سخنگوی دولت

قبلا در یادداشت «کرونا از نمایی نزدیک» در مورد آثار روانشناسی، فردی و اجتماعی کرونا نوشته بودم؛ در پساکرونایی که معلوم نیست چه زمانی فرامی‌رسد، ممکن است شاهد بسیاری از تغییرات، پیوست‌ها و گسست‌های جدید باشیم، اما هرچه هست به‌نظر می‌رسد بسیاری از نظم‌ها و قرارها در حیطه ارتباطات خصوصی و اجتماعی دچار تحول خواهند شد؛ از آن جمله می‌توان به‌ گونه‌های مختلف از مشکلاتی در ساخت اجتماعی و نیز عاطفی، از کوچک‌ترین نهادهای اجتماعی مثل خانواده تا نهادهای بزرگ اجتماعی اشاره کرد.
امروز در بیست‌ویکمین روز بیماری‌ام، همچنان با آثار کرونا در حال مبارزه هستم و روزها را به تنهایی در خانه سپری می‌کنم.
نزدیک غروب پنجشنبه، پس از انجام چند کار اداری که به برکت فضای مجازی امکان انجام آن وجود دارد، سری به چند یادداشت و مقاله درخصوص آثار اجتماعی و روانی کرونا زدم. در این میان، سرکی هم به دنیای هنر، ادبیات و موسیقی کرونایی کشیدم. ترانه‌ای آذری به نام «اودا قال» شنیدم که هم‌فرهنگانمان در آن سوی مرزها، درخصوص تشویق به «ماندن در خانه» در قالب یک آهنگ زیبا تهیه و اجرا کرده‌اند که سبک شاد آن برایم جالب بود.
این نوع موسیقی، سبکی از بداهه‌خوانی عامیانه است که در باکو به آن «میخانا» خوانی می‌گویند. این موسیقی عمدتا در قهوه‌خانه‌ها و مراکز تفریح عمومی رایج بوده و عده‌ای با آن دم می‌گیرند و همنوایی می‌کنند.
خوشبختانه در ایران هم چند کار خوب در این زمینه شروع شده، اما به‌نظر می‌رسد باید کارهای بیشتری از سوی موسیقی‌دانان، ترانه‌سراها، سینماگران در حوزه‌های فیلم بلند مستند، عکاسان، نقاشان و شعرا در این زمینه انجام گیرد. این امر، 2کارکرد خواهد داشت؛ در کارکرد اول، هنر به خدمت کاستن از رنج جامعه در دوران کرونا و افزایش شادی درمی‌آید و التیام‌بخش آسیب‌های روانی که هنوز چندان شناخته شده نیستند، خواهد شد. امروز، مردم در ترسی از ناشناختگی کووید_۱۹ با تهدیدهای متعددی در حوزه فردی به‌سرمی‌برند. علاوه بر آن با سوگواری‌های تخلیه نشده در دل‌مانده‌، کمبود شادی‌های جمعی و فقدان تخلیه‌های هیجانی در جمع‌های کوچک و بزرگ و  عاطفه‌های آسیب‌دیده مواجه هستیم. در چنین شرایطی که هم باید زندگی کرد و هم با مشکلات اقتصادی تحریم و آثار روانی و اجتماعی کرونا مبارزه کرد، جامعه ما نیازمند تولیدات ادبی، هنری و موسیقایی برای ادامه روند طبیعی زندگی است.
در کارکرد دوم، در آینده‌ای که دیگر کرونا نخواهد بود، نقل تاریخ دوران کرونا در جامعه ایران مستند خواهد بود که چگونه مردم ایران با وجود رنج تحریم، آسیب‌ها و درد جانکاه کرونا را نیز تجربه، تحمل کرده و با اعتماد و تکیه بر یکدیگر از این ایام عبور کردند.
کرونا، امروز به بخشی از تاریخ جهان تبدیل شده است و تلاش ملت‌ها، میزان همبستگی، مقاومت آنها و چگونگی زیست‌شان در دوران کرونا به تاریخی قابل مقایسه با سایر ملل تبدیل خواهد شد.