دوران کرونا و خانه‌نشینی بهترین فرصت است برای یادگیری یک هنر هنری برای ساخت صنایع‌دستی
شما هم خالق صنایع‌دستی باشید
قدیم‌ها هر چیزی که به دستت می‌رسید کار دست بود؛ از کاسه و بشقاب بگیر تا فرش زیر پا. کار هم کار استادکار راسته بازار بود. زمان می‌برد و هنر، تا اینکه یک جنس ناب خلق شود و به دست مشتری برسد. آن موقع خبری از سری‌کاری نبود. واژه دست‌ساز که این روزها روی جنس‌های اصل و بدل داخلی و خارجی می‌نشیند تا قیمت کار را چند برابر کند، آن موقع مفهوم نداشت. چون فقط خودش بود و رقیبی برایش متصور نبود. نقش و نگار فرش، تار و پود گلیم، برجستگی روی چوب، خم‌کاری روی شیشه و فرورفتگی روی فلز با نفس استادکار گره می‌خورد. جنس‌ها روح داشت. کلی حرف داشت برای گفتن. آن موقع به اینها اثر هنری نمی‌گفتند. خود جریان زندگی بود. اما زمان و ماشینش همه چیز را ماشینی کرد. تولید انبوه کارخانه‌ای خوبی‌هایی داشت، اما دیگر آن روح را نداشت. اسم استادکار هم شد هنرمند و به صنعتش گفتند دستی! خب این روزهای کرونایی بهترین فرصت است برای یادگیری ساخت این صنایع‌دستی. کلی فیلم‌های ویدیویی می‌توانید در اینترنت پیدا کنید که یک هنر را از صفر تا ۱۰۰ به شما آموزش می‌دهند. یعنی بدون اینکه از خانه خارج شوید، پس از چند هفته تبدیل به یک استادکار می‌شوید. بعد از کرونا هم می‌توانید خیلی حرفه‌ای‌تر این هنر را دنبال کنید و پیش اساتید بروید. خب حالا سراغ کدام صنایع‌دستی برویم؟ اینجا چند پیشنهاد جالب برایتان داریم.
منبت‌کاری
هنری از جنس چوب
به جای اینکه چاقو بردارید و انواع یادگاری روی درخت‌های شهر به‌جای بگذارید توصیه می‌کنیم به کلاس‌های منبت‌کاری فرهنگسراهای شهر بروید. منبت به‌عنوان یکی از مهم‌ترین رشته‌های صنایع‌دستی در واقع همان کنده‌کاری روی چوب است. نقش و نگارهایی همگن شکل می‌گیرند تا طرح مورد نظر روی چوب به‌وجود آید.
مشبک‌کاری
باید با حوصله باشی
اولش خیلی ساده به نظر می‌رسد. اما برای دستیابی به این هنر والا و خلق صنایعی در خور تحسین به تمرین و ممارست زیادی نیاز است. مشبک‌کاری برخلاف ظاهر ساده‌اش ابزارهای زیادی نیاز دارد. کمانه، اره مویی، تخته چوبی یا صفحه فلزی، چکش، سمباده، چسب چوب، پیچ دستی، آچار مشتی، کمانگیر، میز کار، گیره و در نهایت یک طرح مناسب در دستان استادکار ماهر به یک اثر ماندگار تبدیل می‌شود. هنر مشبک‌کاری در ساخت تابلوهای زینتی و همچنین پنجره‌های شیشه رنگی به‌کار می‌رود.
باتیک
نقاشی روی پارچه و چرم
باتیک به‌معنای چاپ مقاوم، لغتی اندونزیایی است و به مجموعه‌ای از تکنیک‌های طراحی و نقش‌اندازی روی پارچه اطلاق می‌شود. در واقع 2 هنر مهراندازی و نقاشی روی پارچه این هنر را به صنعتی خاص تبدیل کرده است. در هنر در کشور ما با نام چاپ گلاقه‌ای شهرت یافته و طرفداران بسیاری دارد.
محرق ساقه گندم
هنر ابتکاری
در میان صنایع‌دستی این یکی طول عمر کمتری دارد. اما با همه جوانی و بی‌پیرایگی‌اش زیبا و جالب به‌نظر می‌رسد. محرق یا معرق ساقه گندم هنری است که از داغ کردن ساقه گندم با وسیله‌ای شبیه به اتو خلق می‌شود. این هنر که به نقاشی ساقه گندم هم شهرت یافته تازگی‌ها وارد ایران شده است. ساقه‌های گندم با درجه‌های متفاوت داغ می‌شوند و به همین واسطه طیف رنگی روشن تا تیره را شکل می‌دهند. هنرمند این رشته با کنار هم قرار دادن رنگ‌های مختلف یک تابلوی زیبای هنری به‌وجود می‌آورد.
قطاعی و کلاژ
تکه‌هایی که زیبایی می‌آفرینند
فرهنگسرای بهمن این روزها هنری را زنده نگه داشته که از ۴۰۰ سال پیش برای ایرانی‌ها مفهوم زیبایی داشته است. هنر قطاعی یا همان قطعه کردن کاغذ برای چسباندن آن روی زمینه‌ای با رنگ متفاوت یادگار دوران تیموریان است که می‌رفت آرام آرام به‌دست فراموشی سپرده شود. مهم‌ترین ویژگی این هنر در جنبه آذینی و چشم‌نوازی آن نهفته شده و از این‌رو در متن برخی قرآن‌ها و دیوان اشعار از هنر کاغذگری یا قطاعی استفاده شده است.
ضخیم دوزی
محیطی آموزشی زنانه!
همانطور که از اسمش پیداست این هنر کاملاً برعکس نازک‌دوزی است. یعنی اینجا هر چه پارچه‌ها بیشتر روی هم بیفتند ارزش هنری کار بالاتر می‌رود. در این هنر دستی ۵ تا ۷ لایه پارچه با رنگ‌های متفاوت در کنار هم قرار گرفته و دوخته می‌شوند و در نهایت طرح نهایی را به‌وجود می‌آورند. تقریباً تمام هنرجوهای دوره‌های پیشین ضخیم‌دوزی را خانم‌ها تشکیل می‌دهند.
ویترای
رقص رنگ روی شیشه
نقاشی روی شیشه، هنری است چند صد ساله که از دل مکان‌های مذهبی و سلطنتی اروپا به نقاط مختلف جهان پا گذاشته است. ظاهراً این هنر با توسعه صنعت شیشه‌گری در دوران صفویه رونق گرفته و در شهرهای اصفهان و شیراز جا خوش کرده است. این هنر چندصد ساله به لحاظ ظرافت و زیبایی خاص مورد توجه تهرانی‌ها
بوده است.
نگارگری ایرانی
همانی که مینیاتور نیست
عالم لطیف و زیبای نگارگری ایرانی پر از رمزها و شگفتی‌هاست. نگاهی خاص می‌خواهد تا آن را بشکافد و مستترها را عیان کند. این هنر والا گاهی اوقات با هنر مینیاتور که ریشه‌ای غربی دارد، همسان خوانده می‌شود. حال آنکه تفاوت‌هایی میان این دو هنر برای اهل فن مشخص شده است. هنر نگارگری امروزی در واقع از پیوند و تلفیق میان هنر نقاشی سنتی ایرانی با عناصر و شیوه‌های اروپایی به‌وجود آمده است.
هنرهای نادیده
گلیم‌بافی، ارمک‌بافی، پوشمین، ماشته‌بافی، شیریکی پیچ، چموش‌دوزی، جهله‌سازی، ساروج بری، کاربندی، زمودگری، لاک‌تراشی و خوس‌دوزی ازجمله هنرهای صنایع‌دستی هستند که نامشان کمتر به گوش رسیده است. هنرهایی که شاید تا ۱۰۰ سال دیگر هیچ اثری از آنها باقی نماند.
مشبک‌کاری لیزری بی‌روح
هنر مشبک‌کاری هم مثل هنر فرشبافی این روزها به دستگاه‌های پیچیده سپرده شده است. برش‌های روی چوب و فلز نه به وسیله دست، بلکه با اشعه لیزر ایجاد می‌شود. هر چند سرعت و دقت کار تا حدی بالاتر می‌رود، اما روح زیبای اثر تلألو سابق را نخواهد داشت.
روایت تاریخی
فرستادگان کشورهای اروپایی برای اغوای شاهان ایران در دوران صفویه سرویس کاملی از ظروف چینی را روانه اصفهان کردند. اما شاه عباس صفوی با انداختن گلدان چینی و شکستن آن به اروپایی‌ها فهماند که هنر شکننده اروپایی در مقابل گلدان مسی ایرانی حرفی برای گفتن ندارد.
گلیم و گبه‌بافی
گلیم یا پلاس یکی از انواع صنایع‌دستی زیراندازی و پوششی است که از ابریشم، موی بز، پشم گوسفند یا دیگر چهارپایان اهلی بافته می‌شود. گلیم به شکل سنتی‌اش معمولاً برای پوشاندن زمین، دیوار یا رواندازی برای حیوانات به‌کار می‌رود. شهری‌ها به‌عنوان یک کالای زینتی برای روح دادن به خانه‌ها استفاده می‌کنند.
