آنتیبیوتیکها و درمان کرونا
علی ملائکه_روزنامهنگار و پزشک
آنتیبیوتیکها داروهایی هستند که میتوانند بیماریهای عفونی ناشی از باکتریها را درمان کنند. اما همه بیماریهای عفونی بهوسیله باکتریها بهوجود نمیآیند، شمار زیادی از این نوع بیماریها ناشی از ویروسها هستند که آنتیبیوتیکها بر آنها تأثیری ندارند.
باکتریها موجودات زنده ذرهبینی هستند که از یک سلول منفرد ساخته شدهاند. باکتریها انواع گوناگون و اشکال و ویژگیهای ساختاری متفاوتی دارند. باکتریها میتوانند تقریباً در هر محیط مناسبی ازجمله درون بدن و روی بدن انسان زندگی کنند. شمار اندکی از باکتریها باعث عفونتهایی در انسان میشوند که بیماریزا هستند.
ویروسها هم موجوداتی ذرهبینی اما بسیار کوچکتر از باکتریها هستند. ویروسها فقط میتوانند رشد و تکثیر کنند که درون سلولهای زنده باشند. ویروسهای بیماریزا به سلولهای بدن شما تهاجم و با استفاده از اجزای سلولها رشد میکنند. برخی از ویروسها میتوانند در طول چرخه زندگیشان سلولهای میزبان را بکشند. این در حالی است که آنتیبیوتیکها با از هم گسیختن ساختار فیزیکی باکتری مثلاً سوراخ کردن دیواره سلولی باعث نابود کردن آن میشوند. اما ویروسها ساختار کاملاً متفاوتی ندارند و مثلاً دیواره سلولی ندارند که آنتیبیوتیک باعث سوراخشدن آن شود.
کوویدـ۱9 هم یک بیماری ویروسی است که آنتیبیوتیکهای ضدباکتری در درمان آن تأثیری ندارند. با وجود این برخی از بیماران کوویدـ۱۹ بهعنوان بخشی از درمانشان آنتیبیوتیک دریافت میکنند. علت این است که عفونتهای ویروسی شدید مثلاً در موارد شدید کوویدـ۱۹ ممکن است باعث شوند زمینه برای عفونتهای باکتری ثانوی فراهم شود. برای مثال عفونت ریهها بهوسیله کروناویروس ممکن است باعث تولید مقدار زیادی ترشحات مخاطی در آنها شود و زمینه را برای عفونت باکتریایی ریهها (ذاتالریه باکتریایی) فراهم کند. البته این نوع ذاتالریه میتواند با آنتیبیوتیکها درمان شود.
اما شمار زیادی از بیماران کوویدـ۱۹ به درمان آنتیبیوتیکی نیاز پیدا نمیکنند. آنتیبیوتیکها در درمان یا پیشگیری در بیماران کوویدـ۱۹ با علائم خفیف یا بیماری با شدت متوسط که احتمال عفونت ثانویه باکتریایی نمیرود، نقشی ندارند. همچنین مصرف بیش از حد آنتیبیوتیکها به مقاوم شدن باکتریها نسبت به این داروها میانجامد که خود مشکل بهداشتی عمده دیگری در جهان است.