بازی زیبا، زیباتر میشود
لیگهای فوتبال زنان بیش از 5 دهه است که برگزار میشود اما همه تیمهای بزرگ در این لیگها حضور نداشتهاند. منچستریونایتد، یوونتوس و چند تیم دیگر به تازگی تیم فوتبال زنان تشکیل دادهاند. رئالمادرید این فصل با این نام در لالیگا بازی میکند. در ایران هم از 16 تیم لیگ مردان، فقط 2 تیم در لیگ زنان حضور دارند
با ورود رئالمادرید، حالا بیشتر باشگاههای بزرگ فوتبال دنیا، تیم فوتبال زنان دارند؛ هرچند بعضی از آنها تازهوارد هستند. رئال پارسال امتیاز باشگاه تازهتاسیس دیپورتیوو تاکون(2014) را خرید و یک فصل با همین نام این تیم را در لالیگای زنان شرکت داد تا فصل بعد بتواند با نام رئالمادرید در لیگ شرکت کند. بهنظر میرسد این تصمیم تحتتأثیر فشار هواداران و رسانهها بود. رئالمادرید که در فوتبال و بسکتبال جزو پرافتخارترین باشگاههای دنیا و اروپاست، در سایر رشتهها فعالیتی ندارد. درست برعکس بارسلونا که هواداران آن به تنوع تیمداری این باشگاه در رشتههایی مثل هندبال و فوتسال هم میبالند. مثل پرسپولیس نیست که ناگهان یک مدیر دولتی تصمیم میگیرد تیم کشتی راه بیندازد و چند سال بعد تیم شطرنج یا واترپلو، تا به فاصله کوتاهی این تیمها منحل و اعضای آن به لیست بلند بالای طلبکاران اضافه شوند. باشگاه رئال مادرید اگر برای تیمداری در عرصه زنان قانع میشود، توجیه اقتصادی را درنظر میگیرد. فلورنتینو پرس با راهاندازی تیم زنان قصد صدقهدادن به این رشته را ندارد. ورزشگاه سانتیاگو برنابئو که در حال بازسازی است، میتواند میزبان برخی بازیهای تیم زنان در فصل آینده هم باشد.
در اسپانیا حتی یکبار دیدار تیمهای فوتبال زنان بارسلونا و اتلتیکو مادرید 60هزار نفر را به ورزشگاه کشاند. با همه اینها هنوز کسی دخترهای فوتبالیست را جدی نمیگیرد. بهطور مثال، لالیگا بعد از تعطیلی کرونایی ادامه پیدا کرده، اما لالیگای زنان همان روزهای اول تعطیل اعلام شد و بارسلونا با 9امتیاز اختلاف نسبت به اتلتیکو و در فاصله 9هفته به پایان مسابقات بهعنوان قهرمان معرفی شد. تیم زنان اسپانیول هم مثل تیم مردان در رده آخر قرار گرفت.
از لحاظ دستمزد هم ارقام به پای مردان نمیرسد. اگر اینجا در ایران، به بازیکنان فوتبال زن پاداش قهرمانی نمیدهند و میگویند پاداش شما معنوی است، آنطرف هم تناسب و عدالتی بین فوتبالیست مرد و زن وجود ندارد. شاید بهترین بازیکنان زن جهان تازه پس از اصلاح دستمزدها، سالی حدود 50هزار دلار حقوق میگیرند که نزدیک به نصف حقوق یک بازیکن معمولی جوان در لیگ برتر انگلیس مثل گندوزی است .در دو سه فصل اخیر بازیهای باشگاهی زنان هم از برخی شبکهها پخش میشود اما هنوز تیم فوتبال زنان یک تیم درجه دوم است و این رشته پابهپای حقوق زنان در کشورهای پیشرفته توسعه پیدا نکرده. گاهی حتی با جملاتی مثل «دختر است دیگر» بازیکنان مورد تمسخر قرار میگیرند. بیشتر مربیان بزرگ در فوتبال زنان، مرد هستند.
اسپانسرها توجهی به فوتبال زنان ندارند، درحالیکه در تنیس یا والیبال اوضاع کاملا متفاوت است و درآمد زنان در این رشتهها بالاست. سپ بلاتر، رئیس وقت فیفا چند سال قبل و پیش از برکناری، پیشنهاد داده بود زنهای فوتبالیست برای جذب اسپانسر بیشتر و پول کافی به این رشته از لباسهای کمتر پوشیده استفاده کنند؛ چیزی که در والیبال اتفاق افتاده و جواب گرفته بود. این پیشنهاد با حمله فمینیستها و کنشگران اجتماعی روبهرو شد. به اعتقاد آنها، اگر کسی دنبال برهنگی است، آدرس را اشتباهی آمده است. پایینبودن دستمزدها، بیتوجهی رسانهای به زنان و ظلمی که فعالان این رشته ورزشی حس میکنند به آنها میشود، باعث شده روی بحثهای جنسیتی حساسیت بیشتری نشان دهند. وقتی کارلو آنچلوتی درباره خشنبودن سبک بازی تیم اتلتیکو مادرید در کنفرانس مطبوعاتی گفته بود: «فوتبال یک ورزش مردانه است»، انتقادات از او بالا گرفت که چرا مردان عادت دارند همهچیز را مردانه و زنانه و جنسیتی دستهبندی کنند.
برخلاف هیاهویی که در لیگهای فوتبال مردان است، لیگهای زنان خیلی دیده نمیشود. شاید تصور عمومی حداقل در ایران این باشد که لیگهای فوتبال زنان قدمت چندانی ندارند و به همین دلیل خیلی هم طرفدار ندارند. اما بعضی از لیگهای زنان در اروپا بیش از 50سال قدمت دارند.
Division 1Féminine: لیگ یک زنان فرانسه از سال 1974به طور رسمی کارش را شروع کرده است. فرانسویها از سال1918 فوتبال زنان داشتهاند اما خیلی حرفهای کار نمیکردند. لیگ فرانسه، 12تیمی است و المپیک لیون با 6قهرمانی پرافتخارترین تیم این لیگ است. پاریسنژرمن هم فصل قبل تیم دوم جدول بود، اما برخلاف تیم مردان در لیگ زنان خیلی قوی نیست. این تیم از سال2001 در این لیگ بازی میکند و فقط 2بار در جام حذفی به قهرمانی رسیده. پاریس افسی، بوردو، المپیک مارسی، متس و مونپلیه از تیمهای معروف در این لیگ هستند اما تیمی مثل موناکو هنوز در لیگ زنان تیمی ندارد.
Serie A Women: ایتالیاییها هم از سال 1974 لیگ فوتبال زنان دارند، اما باشگاههای بزرگ لیگ مردان، تازهواردان لیگ زنان هستند. در سریآ، جنوا و آاس رم از قدیمیها هستند، اما یوونتوس تازه سال2017 تیم زنان تشکیل داد، اینتر و آثمیلان هم از سال2018 وارد لیگ زنان شدند. تیمهای زنان اینتر و لاتزیو و ناپولی در سریB هستند و اودینزه و پارما اصلا تیم در لیگ ندارند و فقط آکادمی دارند. سری آ با 12تیم برگزار میشود.
frauen Bundesliga: در آلمان از سال1990 بوندسلیگای زنان به راه افتاده اما هنوز تیمهایی مثل دورتموند حاضر نشدهاند در لیگ زنان تیمی داشته باشند. در این لیگ، فرانکفورت با 7قهرمانی و 6نایبقهرمانی پرآوازهترین است. توربین و ولفسبورگ هم تیمهای دوم و سوماند. تیم زنان بایرن مونیخ هم مثل تیم مردان مدعی نیست، بایرن فقط 2قهرمانی و 4نایبقهرمانی دارد. تیمهای بایرن مونیخ، مونشنگلادباخ، لورکوزن، وردربرمن و... در لیگ اصلی که با 12تیم برگزار میشود و لایپزیش و دیگران در دسته پایینتر حضور دارند.
Primera División: اسپانیاییها از سال1988 لیگ زنان دارند. اتلتیکو بیلبائو با 5قهرمانی، بیشترین افتخار را در این لیگ دارد. رئالیها از رقیب خود یعنی بارسلونا خیلیعقباند. باشگاه بارسلونا از سال1988 تیم زنان داشت و از سال2001 هم باشگاه مستقلی را برای زنان به راه انداخت. بارسا سال2009 قهرمان جام کاتالونیا شد و سال2019 نایب قهرمان لالیگا. اما رئال بهتازگی وارد لیگ زنان شده است. رئال از ابتدای تیمداری در بخش زنان ستارههایی مثل کوزواره اصلانی و سوفیا یاکوبسون را خرید اما خریدهای کهکشانی بعدی به فصل نقلوانتقالات تابستانی افتاد. تیم زنان رئال که هنوز با این نام فعالیت ندارد، در این فصل با نام تاکون چندان موفق نبود و در لیگ 16تیمی دهم شد با 2باخت در الکلاسیکوها.
Super League: انگلیسیها جوانترین لیگ زنان را دارند. هرچند آنها از سال2011 بهطور رسمی سوپرلیگ زنان را به راه انداختند، اما فوتبال زنان در این کشور قدمت کمی ندارد. آرسنال پرافتخارترین باشگاه زنان انگلیس است و از سال1987 فعالیت میکند. چلسی از سال1992 تیم زنان دارد. باشگاههای انگلیس قبل از راهاندازی سوپرلیگ، لیگ منطقهای داشتند. آرسنال در ورژن قدیمی لیگ 12قهرمانی و در ورژن جدید، 3قهرمانی دارد. منچسترسیتی هم از تیمهای قدیمی لیگ انگلیس است و از سال1988 تشکیل شده. اما منچستریونایتد از سال2018 تیم زنان دارد و مثل تاتنهام در دسته پایینتر بازی میکند.
16تیم و فقط 2تیم سهم زنان ایران
از 16تیمی که در لیگ فوتبال ایران حضور دارند، فقط 2تیم در لیگ زنان تیمداری میکنند؛ سپاهان و ذوبآهن. در ایران استقلال و پرسپولیس قبل از انقلاب، در لیگهای زنان از تیمهای پرطرفدار بودند اما هماکنون هیچ سهمی در ورزش زنان ندارند. استقلال نخستین باشگاهی بود که در ورزش زنان سرمایهگذاری کرد و سال1349 تیم فوتبال زنان را تشکیل داد. در مسابقاتی که برای زنان برگزار میشد، استقلال با فاصله در صدر بود. پرسپولیس هم در همان سالها در لیگ فوتبال تیمداری میکرد. اما بعد از انقلاب این دو باشگاه حضور چندانی در لیگ فوتبال نداشتند. شاید دلیل این کنارهگیری، تعطیلی فوتبال زنان بعد از انقلاب بود اما با راهاندازی دوباره فوتبال در اواخر دهه70 هم این دو باشگاه تمایلی برای تیمداری نشان ندادند. پرسپولیس 2سال در لیگ فوتسال تیم داشت و یک سال هم در لیگ فوتبال. استقلال دهه90 یک فصل در لیگ فوتبال تیمداری کرد. آنها برای فصل دوم هم تیم داشتند اما نیمهکاره کنار کشیدند. استقلال قبل از انقلاب در لیگ والیبال از مدعیان قهرمانی بود اما بعد از انقلاب هیچ فصلی در والیبال تیم نداد. پرسپولیسیها قبل از انقلاب در لیگ والیبال تیم نداشتند اما دهه80 دو فصل در لیگ شرکت کردند؛ یک فصل قهرمان شدند و یک فصل نایبقهرمان.
بعد از انقلاب باشگاههای سپاهان و ذوبآهن بیشترین سهم را از سرمایهگذاری در ورزش زنان داشتهاند و در فوتبال، والیبال و هندبال تیمداری میکنند. حضور آنها در لیگها هم متفاوت است و بستگی بهنظر و علاقه مدیر باشگاه به رشتههای ورزشی دارد. این تیمها مدعی قهرمانی نیستند. از سال1386 که لیگ برگزار میشود، سپاهان فقط یک قهرمانی داشته است. فصل قبل در لیگ زنان، تیمهای شهرداری بم، وچان کردستان، شهرداری سیرجان، ملوان انزلی، همیاری ارومیه و... بازی کردند؛ هرچند شهرداری بم، و سیرجان چندسالی است که حضور مداوم در این لیگ دارند اما نمیشود به ماندگاری هیچ تیمی امیدوار بود. با مشکلات مالی و تغییرات مدیریتی، تیمهای زنان هم با سرنوشت نامعلومی روبهرو میشود. شهرداری بم با 6قهرمانی پرافتخارترین تیم لیگ است. سیرجان 2نایبقهرمانی و یک قهرمانی دارد. ملوانانزلی هم از پرسابقهترین تیمها در لیگ است. این تیم با یک قهرمانی و 6نایبقهرمانی یک فصل از حضور در لیگ محروم بود. با تغییر مدیریت باشگاه، تیم زنان هم منحل شد.