مترو همچنان در انتظار کمک‌های دولتی است

محمود مولایی ـ خبر‌نگار

 سرفاصله حرکتی قطارهای متروی تهران در حالی2.5دقیقه طراحی شده‌است که اکنون برخی از خطوط به سرفاصله بیش از 4دقیقه رسیده‌اند. برای 7خط متروی تهران 2500واگن برآورده شده که از این تعداد 1300دستگاه مسافران متروی تهران را روزانه جابه‌جا می‌کنند. طبق قانون، دولت باید 50درصد از تامین بودجه قطار مترو را تقبل کند و 50درصد دیگر را شهرداری تهران تامین می‌کند.  فرنوش نوبخت، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری مترو و حومه در این رابطه به همشهری می‌گوید: «بخشی از بودجه تامین قطار باید از سوی دولت تامین شود، زیرا خرید قطار مبلغ زیادی می‌خواهد و این در توان شرکت بهره‌برداری نیست. 50درصد بودجه از سوی دولت باید تامین شود تا بتوانیم قطار به مترو تزریق کنیم. اگر این اتفاق نیفتد، دیگر مسافر نگاه نمی‌کند که آیا بودجه تامین شده یا نه و در ایستگاه می‌گوید که قطار نیست.» افزایش قطار مترو مترادف با کاهش سرفاصله حرکتی است. او ادامه می‌دهد:‌ «از 2سال قبل قرار بود تهیه قطار انجام  و 630واگن   تامین شود. به موازات آن نیز ما می‌توانستیم سرفاصله حرکتی سایر خطوط را  کم کنیم. با رسیدن به سرفاصله حرکتی 3دقیقه و30ثانیه ما تقریبا به حد نهایی آن نزدیک شده‌ایم. البته سرفاصله حرکت قطار را در برخی خطوط کم کردیم تا تمام توان خود را برای رضایت نسبی شهروندان جلب کنیم.» تامین قطار مترو زمان‌بر است، ولی او معتقد است که اگر شرکت‌های داخلی بتوانند بیشتر قطعات تولید کنند، وضعیت بهتر خواهد شد.

به هم ریختن نظم قطارها
ایستگاه‌های تقاطعی بعد از افزایش قیمت سوخت به مشکلات مترو و مسافران اضافه شده ‌است. بیشترین جابه‌جایی در ایستگاه‌های تقاطعی صورت می‌گیرد و استقبال شهروندان از مترو سرفاصله حرکتی را بیشتر کرده است. نوبخت می‌گوید: «مسافرانی که در ایستگاه‌های تقاطعی پیاده می‌شوند، تعدادشان بسیار زیاد است و حجم انبوهی را ایجاد می‌کنند. یعنی دو قطار ممکن است از این ایستگاه‌ها خالی رد ‌شوند و قطار سوم با حجم انبوهی از مسافر مواجه ‌شود. همین موضوع سبب کندی حرکت می‌شود. در واقع آهستگی به‌طور کلی نظم حرکتی قطارها را به هم می‌ریزد.» 
روزانه یک میلیون و 800هزار جابه‌جایی مسافر در مترو صورت می‌گیرد. او یادآور می‌شود: «ما باید بتوانیم در آینده با کم کردن سرفاصله حرکت به این جابه‌جایی مسافران پاسخ دهیم. هم‌اکنون مشکل این است که سرفاصله حرکتی در خطوط مترو زیاد است. مسافران نیز مقاصد مختلفی دارند و ما همه اینها را ارزیابی می‌کنیم. اگر بخواهم جمع‌بندی کنیم، ما هم‌اکنون همه توان خود را به‌کار گرفته‌ایم تا سر‌فاصله را به کمترین حد برسانیم.» 

در آستانه اورهال 11واگن قدیمی
عمر قطارهای مترو 30سال است و کمتر از 10سال دیگر نخستین‌ قطارهای مترو باید کنار گذاشته شوند. درحالی‌که 30درصد قطارها نیازمند تعمیرات اساسی هستند. نوبخت در این باره می‌گوید: «تعمیرات اساسی در ناوگان مترو توسط شرکت واگن‌سازی انجام می‌شود. همچنین برای تعمیر اساسی 11واگن قدیمی هم فراخوان داده‌ایم و احتمالا تا 2‌ماه آینده پیمانکار آنها مشخص خواهد شد و به مرحله اورهال می‌رسند. برای ما دو موضوع مهم وجود دارد؛ ایمنی که در راس است و سرویسی که به مسافران ارائه می‌دهیم نیز دومین نکته مورد توجه است.» 
به گفته مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران در تامین قطعات یدکی محدودیت‌هایی وجود دارد. در عین حال، بخش زیادی از این قطعات در داخل ساخته می‌شود. او می‌گوید: «برای تعمیر و تعویض قطعات دوره‌هایی داریم. بعضی از قطعات در 720هزار کیلومتر باید تعویض شوند، بعضی در 900هزار کیلومتر. بعضی از قطعات بازدید می‌شوند و بعضی از آن نیز مصرفی هستند و به‌طور مستمر باید تعویض شوند. در واقع طراحی پیچیده‌ای دارد که ما تا الان توانسته‌ایم تعداد حرکت‌ها را در حد توان افزایش دهیم و رفاه نسبی را برای مسافران ایجاد کنیم. در ساعات غیرپیک هم ما به این موضوع رسیدگی می‌کنیم، طوری که در این ساعات هم حرکت‌ها  را افزایش داده‌ایم.» 

وضعیت حرکت قطار
فرنوش نوبخت، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری مترو و حومه وضعیت قطارها را در یک‌ماه اخیر چنین توصیف می‌کند: «الان در ایستگاه‌های ما می‌بینید که حرکت جاری است. بعضی اوقات مسافران در ساعات اوج در خط یک و 4باید منتظر قطار باشند. ولی در خطوط 6  و 7 به‌خصوص در خط 6ظرفیت زیادی وجود دارد و هنوز استقبال آنچنانی از این خط نشده است. سعی می‌کنیم تا 10روز آینده در خط 6هم سرفاصله حرکت را کاهش دهیم. خط 7نیز  با سرفاصله حرکتی 10دقیقه سرویس می‌دهد، زیرا در استفاده از قطارها محدودیت‌هایی داریم. البته یک جاهایی نیز ما قطار داریم و مسافر نیست. درخط 5 ما به غیراز صبح و بعدازظهر حتی صندلی‌ها هم پر نمی‌شود، درحالی‌که اتوبان پر از ماشین است و شهروندان می‌توانند از این ظرفیت خالی استفاده کنند.» 



از 2سال قبل قرار بود تهیه قطار انجام  و 630 واگن   تامین شود. به موازات آن نیز ما می‌توانستیم سرفاصله حرکتی سایر خطوط را  کم کنیم. البته سرفاصله حرکت قطار را در برخی خطوط کم کردیم تا تمام توان خود را برای رضایت نسبی شهروندان جلب کنیم