صنعت دو سر سود

شیوا نوروزی ـ روزنامه‌نگار

ورود سالانه بیش از 2میلیون و 800هزار گردشگر عراقی به ایران و همچنین ورود بیش از 3میلیون زائر ایرانی به عراق فقط برای حضور در مراسم اربعین نشان از حجم توسعه گردشگری بین دو کشور دارد. سفر میلیون‌ها گردشگر ایرانی و عراقی نشان از ریشه‌های تاریخی و فرهنگی مشترک زیادی بین این دو کشور دارد. در گذشته بسیاری از این سفرها صرفا زیارتی بود، اما با توسعه و رشد صنعت گردشگری ایران عراقی‌ها با اهدافی مختلفی چون گردشگری فرهنگی، غذایی و سلامت به ایران می‌آیند. در واقع مسافرت‌ها جنبه زیارتی-سیاحتی- سلامت به‌خود گرفته است. حجم بالای ورودی در هر دو کشور موجب شده تا تمرکزها در این حوزه بیشتر باشد و منافع دو کشور در زمینه‌های مختلف تامین شود. در همین راستا مسئولان دو کشور تمام هزینه‌های سفر آسان را فراهم کرده‌اند تا بتوانند حوزه گردشگری را بیش از پیش رونق دهند و از این منبع درآمدزایی قابل توجهی داشته باشند.


اربعین
سالانه بیش از 3میلیون زائر ایرانی در پیاده‌روی باشکوه 20میلیون نفری اربعین شرکت می‌کنند و راهی کربلا می‌شوند. ایران تلاش دارد با همکاری عراق پیاده‌روی اربعین را ثبت جهانی کند که این امر نیازمند همکاری دولت عراق است. بی‌تردید ثبت جهانی این رویداد می‌تواند باعث نشان دادن تمام وجهه‌های این حرکت عظیم و آیینی در جهان به‌عنوان یک میراث بزرگ باشد. در این پرونده آیین زیارت رفتن تا کربلا برای ایام اربعین و عزاداری درج خواهد شد. بخشی از این آیین در ایران است و بخشی هم در عراق. بنابراین عراق باید برای تکمیل این پرونده به کمک ایران بیاید.

حذف روادید
پس از سقوط صدام حسین در سال۲۰۰۳ ایران و عراق بر سر صدور ویزا برای زائران به توافق رسیدند. هرچند براساس توافق بین ایران و عراق حذف روادید عراق منحصر به ایام اربعین بوده اما وزارت خارجه در تلاش برای حذف روادید تردد بین دو کشور همسایه است. لغو روادید مراسم اربعین حسینی برای کشور عراق منافع اقتصادی و امنیتی دارد و به‌طور قطع حجم بالای زوار مراسم اربعین می‌تواند باعث شکوفایی اقتصاد دو کشور شود. برداشته شدن هزینه روادید جهت سفر به ایران و عراق، سرعت صدور روادید در نمایندگی‌های ایران در این کشور همسایه و ‌درج‌نشدن برچسب روادید در گذرنامه‌ها به‌دلیل الکترونیکی شدن صدور ویزای ایران از دلایل مهم افزایش تمایل اتباع عراقی جهت سفر به ایران در تعطیلات است.

گردشگری سلامت
عراق کشوری جنگ‌زده است و زیرساخت‌های سلامت و درمان در این کشور مشکلات جدی دارد. نبود نیروهای متخصص پزشکی در عراق فرصت خوبی برای گردشگران عراقی به‌وجود آورده تا بتوانند از ظرفیت‌ها و جاذبه‌های گردشگری و همچنین امکانات و تجهیزات درمانی و بخش سلامت ایران استفاده کنند. 17درصد از جمعیت دو میلیونی گردشگران عراقی در ایران به گردشگری سلامت اختصاص دارد.
۶۰ درصد جمعیت عراق با فاصله دوساعته مرزهای ایران قرار دارند و وجود پزشکان حاذق و سفر آسان موجب شده تا عراقی‌ها برای درمان به ایران سفر کنند. بسیاری از آنها حتی زمانی که برای زیارت یا تجارت به ایران می‌آیند اقدامات درمانی هم انجام می‌دهند. انگیزه درمان برای سفر به ایران موجب شده تا ضرورتا دوره‌ای را برای نقاهت سپری می‌کنند و بدین‌ترتیب ماندگاری‌شان افزایش یافته است. عراقی‌ها برای جراحی‌های گوارشی و اورولوژی به خوزستان می‌آیند. درمان چشم‌هایشان را به شیراز می‌برند. شکستگی‌ها را هم در تهران بند می‌زنند.

درآمدزایی 26هزار میلیاردی برای ایران
توجه ایران به گردشگری سلامت، درآمدزایی خوبی را هم برای کشور ایجاد کرده است. افزایش ماندگاری به واسطه گذراندن دوره نقاهت موجب شده تا گردشگران بیشتر هزینه کنند و در مدتی که در ایران هستند برای تفریح و سیاحت به شهرهایی نظیر تهران، گرگان، مشهد، شیراز، کیش و... بروند. به‌طور متوسط هر جهانگرد عراقی که به ایران سفر می‌کند حداقل ۱۰۰۰دلار هزینه می‌کند و این درآمد خوبی از نظر اقتصادی برای ایران در دوره تحریم‌های ظالمانه علیه کشورمان است. وجود مرزهای طولانی بین ایران و عراق، افزایش قدرت خرید مردم عراق با توجه به افزایش قیمت نفت و شکست داعش در این کشور، تفاوت نرخ ارز و ارزان بودن سفر به ایران موجب شده تا حضور عراقی‌ها روزبه‌روز پر رنگ‌تر باشد. گردشگران این کشور چیزی در حدود ۲میلیارد دلار در سال برای ایران عایدی دارند. اگر قرار باشد دلار را به‌صورت متوسط ۱۳هزار تومان درنظر بگیریم، این درآمد معادل ۲۶ هزار میلیارد تومان می‌شود. البته با محاسبه ارز ۴۲۰۰ هم این رقم 8.4هزار میلیارد می‌شود که عدد کمی نیست.

رونق گردشگری عراق به برکت مسافران ایرانی
گردشگری در عراق هم در سال‌های اخیر به برکت حضور گردشگران ایرانی‌ها رونق گرفته است. آمارها نشان می‌دهند که صنعت گردشگری در عراق، پس از نفت، بزرگ‌ترین منبع درآمد کشور به شمار می‌آید؛ به یک دلیل ساده: هر سال میلیون‌ها زائر برای زیارت اماکن مذهبی شیعی راهی کربلا، نجف، سامره و بغداد می‌شوند. در این بین بیشتر گردشگران خارجی که روانه عراق می‌شوند، ایرانی‌ها هستند. در آستانه مناسبت‌های مذهبی شیعی، روزانه تا ۱۰هزار زائر ایرانی به عراق سفر می‌کنند.

همکاری‌های مشترک
با توجه به اینکه تروریست‌ها خسارت‌های بسیاری به بناهای تاریخی عراق وارد کرده‌اند، ایران آمادگی خود را برای در اختیار گذاشتن تجربیات خود در حوزه مرمت و نگهداری از آثار تاریخی این کشور اعلام کرده است. عراق 500هزار اثر تاریخی ثبت ملی و 11 اثر ثبت جهانی شده دارد که از این تعداد 7 اثر تاریخی و 4 اثر طبیعی است. گروه‌های کاوش بسیاری در کشور ما در حال فعالیت هستند که آمادگی دارند آثار ثبت جهانی عراق را افزایش دهند. براساس تفاهمنامه‌ای که بین دو کشور در این حوزه وجود دارد، ایران آمادگی خود را برای در اختیار قراردادن تجارب در حوزه نگهداری و مرمت آثار تاریخی ازجمله طاق کسری اعلام کرده است.

گردشگران بیمار
۶۰ درصد جمعیت عراق با فاصله دوساعته مرزهای ایران قرار دارند و وجود پزشکان حاذق و سفر آسان
 موجب شده تا عراقی‌ها برای درمان به ایران سفر کنند. بسیاری از آنها حتی زمانی که برای زیارت یا تجارت به ایران می‌آیند اقدامات درمانی هم انجام می‌دهند