روزگار تلخ کندوها در نصف جهان

شیرین شفیعی|  اصفهان- خبرنگار:



شهد شکرشکن 3500 تن عسل پس از ماه‌ها کوچ زنبورداران و نگهداری از 720 هزار کلونی به دست می‌آید و استان اصفهان را به قطب اصلی تولید عسل کشور تبدیل می‌کند. اما صنعتی که با کمک به گرده‌افشانی بیشتر گیاهان باعث افزایش تولیدات زراعی و باغی، رشد پوشش گیاهی مراتع و در یک کلام کمک به محیط ‌زیست می‌شود این روزها با مشکلاتی مانند طغیان بیماری‌ها به دلیل خشکسالی و کمبود شکر دست و پنجه نرم می‌کند.
 

تلخ و شیرین صنعت زنبورداری

حرفه زنبورداری  ریسک‌پذیر و دشوار است و زنبورداران اصفهانی باید در فصل‌های گرم و سرد سال بین 10 استان گرمسیری و سردسیری کشور شامل هرمزگان، بوشهر، فارس، کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری، مرکزی، قم و استان‌های شمالی در کوچ باشند.

رئیس هیات ‌مدیره اتحادیه زنبورداران اصفهان و نایب رئیس اتحادیه زنبورداران کشور با اشاره به این مطلب به همشهری می‌گوید: در استان اصفهان 16 تعاونی زنبورداری شهرستانی تشکیل شده است که در شهرستان‌هایی چون فریدن، سمیرم، شهرضا، نجف‌آباد، اصفهان و کاشان فعالیت می‌کنند.
«گودرز میرزایی‌فر» استان اصفهان را با داشتن حدود 800 هزار کلونی زنبور عسل، سومین استان زنبورخیز کشور معرفی می‌کند و می‌افزاید: از نظر سرانه کلونی زنبور عسل نیز اصفهان با 180 کلونی، مقام اول را در کشور دارد.


تلفات 25 درصدی کلونی‌ها

این فعال صنعت زنبورداری با اشاره به این‌که زنبورداری در استان اصفهان یک شغل اصلی به شمار می‌آید می‌گوید: یکی از ویژگی‌های صنعت زنبورداری در استان اصفهان این است که شغل 95 درصد ساکنان بعضی مناطق مانند دهستان اشن پرورش زنبور و تولید عسل است، ویژگی دوم این است که در اصفهان زنجیره تولید تا مصرف کامل است، یعنی از مرحله پرورش زنبور تا تولید عسل، فراوری محصول، جداسازی فراورده‌های جانبی و بسته‌بندی در استان اصفهان انجام می‌شود و می‌توان گفت چرخه تولید تا مصرف را پوشش می‌دهیم.

نایب رئیس اتحادیه زنبورداران کشور جمعیت فعال در صنعت زنبورداری را 3500 نفر برمی‌شمرد و یادآور می‌شود: امسال زنبورداران اصفهانی 25 درصد تلفات داشته‌اند، یعنی اکنون بین 65 تا 70 هزار کلونی باقی مانده است که آنها نیز اکنون با مشکلاتی مانند کمبود و گرانی شکر دست و پنجه نرم می‌کنند.

او با اشاره به تلاش 2 ماه و نیمه اعضای اتحادیه برای اختصاص سهمیه‌ای مانند گز و شیرینی‌پزها برای زنبورداران می‌گوید: این رفت و آمدها و پیگیری‌ها باعث شد یک سهمیه 700 گرمی برای هر کلونی زنبور عسل درنظر گرفته شود، اما این سهمیه برای زنبورهایی که در این فصل از سال مهاجرت نکرده‌اند و در استان مانده‌اند و مانند خوراک دام نیاز به تغذیه با شکر دارند به هیچ وجه کافی نیست.


گرانی و کمبود دارو

میرزایی‌فر دومین مشکل زنبورداران را گرانی و کمبود دارو می‌داند و ادامه می‌دهد: گرانی بی‌رویه دارو باعث شده است که دلال‌ها داروهایی به زنبورداران تحویل دهند که یا تقلبی و بی‌اثر هستند و یا تاریخ مصرفشان گذشته است و در نتیجه، شاهد افزایش بیماری و مرگ و میر زنبور در کلونی‌ها هستیم.
او افزایش چند برابری قیمت چوب مورد نیاز برای ساخت کلونی‌های جدید، گرانی موم و مواد اولیه را از دیگر مشکلات فعالان صنعت زنبورداری استان اصفهان معرفی می‌کند و می‌گوید: اگر این روند ادامه یابد، شاید بتوان گفت که تا پایان سال نیمی از زنبورداران ورشکسته می‌شوند و باید از این شغل خارج شوند، در حالی که صنعت پاک و مفید زنبورداری برای هزاران نفر شغل ایجاد کرده است و تعطیلی زنبورداری به معنای افزایش شمار بیکاران جامعه خواهد بود.


کاهش محصولات زراعی و باغی

مدیر امور طیور و زنبور عسل جهاد کشاورزی استان اصفهان بحران و رکود در صنعت زنبورداری را باعث کاهش تولید محصولات زراعی و باغی استان اصفهان می‌داند و توضیح می‌دهد: گرده‌افشانی زنبور عسل نقش موثری در به بار نشستن درختان میوه و افزایش تولید محصول غله دارد. بنابراین کاهش کلونی‌های زنبور به بخش‌های کشاورزی و دام‌پروری نیز آسیب می‌رساند.
«زهرا فیضی» با اشاره به ارزآوری مناسب صادرات ژل رویال، بره موم، زهر عسل، زنبور پاکتی و ملکه در سال‌های گذشته می‌افزاید: سال گذشته حدود 8 تن بره موم از اصفهان صادر شد. قیمت فراورده‌های دیگری مانند ژل رویال نیز در کشورهای مقصد صادرات این محصول بسیار بالا است و در صورت حل مشکلات کنونی تولید، این صنعت می‌تواند نقش موثری در ارزآوری و ایجاد اشتغال ایفا کند.


تولید سالانه 4 هزار تن عسل

مدیر امور طیور و زنبور عسل جهاد کشاورزی استان اصفهان با اشاره به تولید سالانه نزدیک به 4 هزار تن عسل در زنبورستان‌های استان می‌گوید: این محصول در بیش از 3۵۰۰ زنبورستان تولید شده و از کیفیت مطلوبی برخوردار است، تا جایی که بخشی از تولیدات نیز به کشورهای دیگر صادر می‌شود.

فیضی همچنین از کاهش 10 درصدی تولید عسل استان در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته خبر می‌دهد و می‌افزاید: این کاهش محصول به دلیل شرایط آب و هوایی و کاهش پوشش گیاهی است. هم‌اکنون 720 هزار کلونی زنبور عسل در شهرستان‌های خوانسار، نجف‌آباد، سمیرم و گلپایگان از قطب‌های تولید زنبور عسل در استان اصفهان هستند.


وجود  11 درصد کلونی‌های زنبور عسل ایران  در اصفهان

ایران بیش از 7 میلیون کلونی زنبور عسل را در خود جا داده است و هشتمین تولیدکننده عسل در دنیا به شمار می‌آید. همچنین با دارا بودن آب‌ و هوای متنوع، پوشش و تنوع گیاهی بسیار مناسب، به‌ویژه گیاهان دارویی مناسب برای زنبورداری، یکی از تولیدکنندگان عسل مرغوب و باکیفیت شناخته می‌شود. سهم استان اصفهان از کلونی‌های زنبور عسل کشور نیز 11 درصد است که در سال‌های اخیر به دلیل خشکسالی و مشکلات مراتع رو به کاهش گذاشته است.