مواجهه انتقادی رضا براهنی با هوشنگ ابتهاج، با آن یادداشت آتشینِ «مربع مرگ» در دهه چهل آغاز شد. آقای منتقد، ابتهاج را به همراه سه رفیق صمیمیاش؛ فریدون مشیری، نادر نادرپور و سیاوش کسرایی به شکلی هندسی با چهار ضلع تشبیه کرده و هر ضلع را مکمل مربعی دانسته بود که مرگ نام دارد.
کمی آن طرفتر از دهنه بازار نشسته است روی زمین. دستههای کوچک سبزی محلی و یک زنبیل نارنج، همه بساطیست که پهن کرده بر سفرهای گلریز. روسری پشمی را سفت گره زده زیر چانه.
یک بنده خدایی در کتابی، به نکته جالبی اشاره کرده بود؛ میگفت: آدمها در دو مسیر پیش میروند. یا مسیرشان افقی است و در یک خط معطوف به افق و یا آنکه پیشرفت و حرکت آنها در یک مسیر عمودی است که به سمت بالا پیش میروند.