ایران و پاکستان در مسیر همگرایی بیشتر

 حسین سلاح ورزی|نایب‌رئیس اتاق ایران:

در سال 1947بنابر ملاحظات گوناگون سیاست خارجی وقت، ایران نخستین کشوری بود که استقلال پاکستان و تأسیس کشوری تازه را به رسمیت شناخت. در برابر، رهبران پاکستان نیز از نخستین حاکمان مستقر در یک کشور بودند که انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی را به رسمیت شناختند اگرچه بیشتر شهروندان پاکستان سنی مذهب هستند، اما اکثریت آنها دیدگاه مساعدی نسبت به ایران دارند. براساس نظرسنجی مؤسسه افکارسنجی جهانی پو(Pew) در سال 2013، 76درصد مردم پاکستان اعلام  کردند احساس خوبی نسبت به ایران دارند. مؤسسه مطالعات صلح پاکستان نیز در همین سال با انتشار نتایج یک پیمایش نشان داد احزاب سیاسی و مذهبی این کشور، رویکرد خوبی نسبت به روابط با ایران دارند. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد غالب گروه‌های سیاسی و مذهبی پاکستان اتفاق‌نظر دارند روابط اسلام‌آباد با تهران باید براساس منافع ملی و نه براساس ملاحظات کشور سوم تنظیم شود. ایران در قضیه کشمیر و دیگر موضوعاتی که اهمیت استراتژیکی برای اسلام‌آباد داشته، آشکارا از پاکستان حمایت کرده است. با این‌همه مناسبات ایران و پاکستان پس از انقلاب اسلامی، همواره با فراز و نشیب‌های فراوان روبه‌رو بوده و در مدار ثبات و رشد مستقر نشده است. درحالی‌که ایران و پاکستان هرکدام دلیل خاص خود برای دور یا نزدیک شدن در دوره‌های گوناگون به یکدیگر را دارند اما منطق، عقل و منافع دوجانبه فرمان می‌دهد از واگرایی‌ها دور و با برجسته کردن نقاط مشترک راه تازه‌ای برای پیمودن پدیدار شود. دقت در رفتار و گفتار و راهبرد سیاست خارجی ایران در سال‌های ریاست دکتر حسن روحانی نشان می‌دهد این دولت بیش از هر زمان دیگری بر واقع‌گرایی و عمل در چارچوب برنده- برنده در مناسبات تکیه دارد و الگوی باثباتی را برای سازگاری بیشتر منافع در ذهن دارد. از این منظر، روحانی امیدبخش برخی تغییرات در سیاست خارجی ایران بوده و رویکرد او این توانایی را دارد که ایران را به دوره جدیدی از روابط با همسایگان سوق دهد. به‌رغم این سازگاری‌ها اما به‌نظر می‌رسد حجم دادوستد کالا و خدمات میان ایران و پاکستان به لحاظ نیازها و توانایی‌ها و نزدیکی جغرافیایی 2کشور در اندازه‌های قابل‌قبول نیست.در حوزه اقتصادی نیز به‌رغم پایین بودن حجم تجارت 2کشور اما شتاب بالا در سال‌های اخیر، نیازها و توانایی‌های 2کشور به کالاها و خدمات غیراز انرژی و همچنین توانایی‌های ایران در تأمین نفت، گاز و برق پاکستان از متغیرهای پیش برنده و جدید روابط خواهند بود. علاوه بر این همسایگی 2کشور راه را برای استفاده رو به رشد در ترانزیت کالا بازخواهد کرد. امید است در آینده‌ای نه‌چندان دور شاهد دنیایی پر از سازگاری و تفاهم و روابطی رو به گسترش میان 2کشور همسایه باشیم و هیچ طرف سومی نتواند در گسترش و عمیق شدن دادوستد 2کشور مانع ایجاد کند.