پرخوابی و خستگی مزمن در دوران قرنطینه

شهرزاد خسروی فر_روانپزشک


ابتدا لازم است میزان خواب کافی را تعریف کنیم. خواب کافی ویژگی‌های مختلفی دارد ازجمله طول مدت خواب که در سنین مختلف متفاوت است. می‌توان گفت که هر فرد بالغ در شبانه‌روز نیاز دارد بین ۶ تا ۸ ساعت بخوابد. نکته جالب توجه این است که میزان نیاز به خواب افراد با افزایش سن کاهش یافته و به‌اصطلاح عموم مردم، کم‌خواب می‌شوند که در حقیقت یک پدیده فیزیولوژیک محسوب می‌شود.
هایپرسومنیا، یعنی فرد بین ۱۰ تا ۱۲ ساعت بخوابد. حال نخستین سؤالی که درباره پرخوابی پرسیده می‌شود، کیفیت خواب شب گذشته است، زیرا خواب نامناسب شب قبل می‌تواند سبب بروز پرخوابی شود.
از آیتم‌های دیگر که در کیفیت خواب نقش دارند، تعداد و ترتیب مراحل خواب است. خواب انسان از 2مرحله خواب؛ خواب با حرکات سریع چشم و فلج عضلات اندام‌ها REM و خواب با حرکات آهسته چشم NREM تشکیل شده است که انتظار می‌رود خواب به‌صورت طبیعی با NREM شروع شده و با REM پایان یابد، پس خواب دم‌صبح بیشتر شامل خواب REM است.
در دوران قرنطینه با توجه به مختل‌شدن فعالیت روزانه افراد و قرار نگرفتن در معرض نور کافی، با تعداد زیادی از افراد جامعه مواجه هستیم که حوالی ساعت 4-3 صبح به خواب می‌روند و ممکن است تا ظهر بخوابند. نخستین چیزی که در ذهن ما جرقه می‌زند این است که قسمت اول خواب که همان خواب NREM است حذف شده، پس طبیعی است که به‌رغم اینکه فرد حتی بیشتر از ۸ساعت می‌خوابد احساس خوبی بعد از بیدارشدن نداشته باشد (زیرا هر مرحله از خواب مسئول بازتنظیم بخشی از خستگی و نشاط ماست) و اگر برای جبران مرحله NREM حذف‌شده فرد بیشتر بخوابد، این چرخه معیوب با خستگی مزمن تشدید شده در طول روز ادامه پیدا می‌کند.
 رعایت بهداشت خواب، مصرف کافئین، فعالیت بدنی متناسب در منزل و تنظیم روشنایی اتاق خواب می‌تواند تا حدودی کمک‌کننده باشد.