جهان علیه تحریم ایران

محمد امین خرمی_خبرنگار

 «ویروس‌ها مرز و جغرافیا نمی‌شناسند؛ تحریم‌ها را لغو کنید.» این جمله‌‌ای بود که حدود 20روز پیش یعنی زمانی که شیوع ویروس کرونا در کشور ناگهان اوج گرفت از سوی محمدجواد ظریف در توییتر منتشر شد؛ جمله‌ای که خطابش دولت آمریکا بود و آغازگر یک موج تازه در اعتراض به تحریم‌های این کشور علیه ایران شد.
پست توییتری وزیر خارجه همزمان با نامه‌ای منتشر می‌شد که از سوی حسن روحانی به سران برخی کشورهای جهان نوشته شد. رئیس‌جمهور در این نامه به همتایان آسیایی و اروپایی خود یادآوری کرد که بیماری‌ها به اعتقادات سیاسی، مذهبی و قومیتی افراد بی‌توجه هستند و مقابله با آنها نیازمند همراهی و هماهنگی بین‌المللی است. روحانی تأکید کرد که ایران برخلاف دیگر کشورهای جهان در مسیر مبارزه با ویروس کرونا با محدودیت‌های شدیدی روبه‌رو است که متاثر از تحریم‌های آمریکاست. او هشدار داد که ایران در شرایط تحریم نمی‌تواند با ویرس کرونا مقابله مؤثر داشته باشد و همین مسئله می‌تواند به انتقال ویروس به دیگر کشورها منجر شود. خواسته روحانی از رهبران جهان، اعتراض به تحریم‌های آمریکا بود.
موضع‌گیری روحانی و ظریف در قبال تحریم‌های آمریکا زمانی انجام می‌شد که ویروس کرونا در کمتر از 24ساعت، جان 100نفر را در کشور گرفته بود. همزمان، مجید تخت‌روانچی، نماینده ایران در سازمان ملل، نیز در پستی توییتری نوشت: شب گذشته از تهران به نیویورک بازگشتم. مردم و دولت ایران برای شکست ویروس کرونا سخت تلاش می‌کنند اما تحریم‌های آمریکا مانع این تلاش‌هاست. تخت‌روانچی از آمریکا خواست از سیاسی‌‌کاری در قبال موضوع شیوع ویروس کرونا دست بردارد و تحریم‌هایش را لغو کند.
وزیر خارجه در گام بعدی در تماس‌های تلفنی با همتایان خود در کشورهای اروپایی و آسیایی، خواستار توجه آنها به موضوع تحریم‌های ایران در میانه بحران کرونا شد. چین یکی از نخستین کشورهایی بود که به مشکلات ایجاد شده برای ایران در مبارزه با ویروس کرونا به‌دلیل تحریم‌های آمریکا واکنش نشان داد و خواستار لغو آنها شد. سخنگوی وزارت خارجه چین در یک نشست خبری در پکن، تحریم‌های آمریکا علیه ایران را «غیراخلاقی» خواند و تأکید کرد که این تحریم‌ها به بهای جان مردم ایران تمام‌شده است. گنگ شوانگ گفت: «چین خواستار لغو فوری تحریم‌های ایران برای جلوگیری از آسیب بیشتر به اقتصاد و مردم این کشور است.»
وزارت خارجه روسیه نیز با انتشار بیانیه‌ای، تحریم‌های آمریکا عیله ایران را «غیر انسانی» خواند و تأکید کرد که این تحریم‌ها جان میلیون‌ها ایرانی را به خطر انداخته است. روسیه در این بیانیه، تحریم‌های آمریکا را مانع جدی بر سر راه مقابله ایران با شیوع ویروس کرونا دانست و از آمریکا خواست، این بیماری را زمینه‌ای برای تسویه حساب‌های سیاسی خود با ایران قرار ندهد.
محمدجواد ظریف در گفت‌‌وگوی تلفنی با وزیر خارجه انگلیس، از این کشور خواست با تحریم‌های آمریکا همراهی نکند و به ایران برای تامین تجهیزات و داروهای لازم برای مقابله با کرونا کمک کند. تماس تلفنی ظریف به موضع‌گیری رسمی انگلیس در برابر آمریکا منجر نشد اما روزنامه گاردین چاپ لندن در گزارشی نوشت که انگلیسی‌‌ها در مذاکرات پشت پرده خود با دولت آمریکا، از کاخ سفید خواسته‌اند تحریم‌ها علیه ایران را به‌طور موقت متوقف کند یا کاهش دهد.
مهم‌ترین واکنش به خواسته ایران را اما رئیس‌جمهور پاکستان داشت. عمران‌خان همزمان با نخستین روز از سال جدید، در یک نشست خبری در اسلام‌آباد تحریم‌های ایران را «ناعادلانه» خواند و گفت: «به تأکید از جامعه جهانی می‌خواهم تحریم‌هایش علیه ایران را لغو کند. ناعادلانه است که ایران از یک طرف با شیوع ویروس مبارزه کند و از طرف دیگر با تحریم‌های بین‌المللی مواجه باشد.» او ساعاتی بعد در پستی توییتری نوشت: «از رئیس‌جمهورترامپ می‌خواهم در چارچوب ملاحظات بشردوستانه، تحریم‌های ایران را تا پایان بحران کرونا لغو کند.» سخنان خان به شکل گسترده در رسانه‌های دنیا منتشر شد. این نخستین‌بار بود که سران یکی از کشورهای جهان خطاب به رئیس‌جمهور آمریکا، درخواست لغو تحریم‌های ایران را مطرح می‌کرد.

سازمان ملل در کنار ایران
با وجود افزایش درخواست‌‌ها برای لغو تحریم‌های ایران در میانه بحران کرونا، مقام‌های آمریکایی اما ترجیح دادند بر ادامه تحریم‌ها پافشاری کنند. برایان هوک- نماینده ویژه آمریکا در امور ایران- در نخستین روز فروردین یعنی زمانی که شمار قربانیان ویروس کرونا در ایران از مرز هزار و 400نفر و شمار مبتلایان از مرز 20هزار نفر گذشته بود، در جمع خبرنگاران حاضر شد و تأکید کرد که ویروس کرونا باعث نمی‌شود ایران از چنگ تحریم‌ها رها شود.
بی‌توجهی آمریکا به درخواست‌های جهانی برای کاهش تحریم‌های ایران، واکنش سازمان ملل را به‌دنبال داشت. میشل باچله کمیسر عالی حقوق‌بشر سازمان ملل از آمریکا خواست برای جلوگیری از متلاشی شدن سیستم بهداشت و درمان ایران در مقابله با ویروس کرونا، در تحریم‌های خود علیه تهران تجدیدنظر فوری کند. باچله در بیانیه‌ای لغو یا کاهش تحریم‌های آمریکا را برای نجات جان میلیون‌ها انسان ضروری دانست. او گفت: «در بیماری‌هایی که کل جهان را درگیر می‌کنند، ایجاد مانع بر سر تلاش‌های پزشکی در یک کشور، می‌تواند به ضرر همه کشورها تمام شود.»

مخالفت با تحریم‌ها از داخل آمریکا
بی‌توجهی مقام‌های کاخ سفید به درخواست‌های جهانی لغو تحریم‌های ایران، این موضوع را به فضای سیاسی داخلی آمریکا کشاند. روز 12فروردین بیش از 30نفر از اعضای دمکرات کنگره آمریکا، برای نخستین بار در نامه‌ای به وزرای خارجه و خزانه‌داری این کشور خواستار تعلیق تحریم‌ها شدند. نام چهره‌های سرشناسی همچون الکساندر اوکازیو کورترز، ایلهان عمر، باربارا لی، اد مارکی، الیزابت وارن و برنی سندرز در میان امضا‌کنندگان این نامه دیده می‌شود. الیزابت وارن و برنی سندرز جزو نامزدهای انتخابات مقدماتی حزب دمکرات برای ریاست‌جمهوری آمریکا هستند. 2روز بعد، جو بایدن، دیگر نامزد دمکرات در انتخابات مقدماتی ریاست‌جمهوری نیز با انتشار بیانیه‌ای خواستار تعلیق تحریم‌ها شد. این نامه باعث به راه افتادن کمپینی در آمریکا شده که در آن جوانان با انتشار ویدئوهایی از خود، از نمایندگان‌شان در کنگره می‌خواهند به جمع امضا‌کنندگان نامه بپیوندند. طی روزهای اخیر، گزارش‌های متعددی در رسانه‌های آمریکایی منتشر شده که از آثار منفی تحریم‌های آمریکا بر مبارزه ایران با ویروس کرونا حکایت دارند. مهدی حسن، روزنامه‌نگار سرشناس آمریکایی، در گزارشی مفصل در وب‌سایت تحلیلی «اینترسپت»، ویروس کرونا و تحریم‌های آمریکا را همزمان قاتل مردم ایران خواند. او سیاست دولت ترامپ در قبال ایران را عامل جلوگیری از دسترسی مردم به دارو و تجهیزات پزشکی دانست و آن را نوعی «قتل‌عام» توصیف کرد.

ایلهان عمر،  عضو مجلس نمایندگان آمریکا

در هر 10دقیقه یک نفر در اثر کرونا در ایران می‌میرند و در هر ساعت 50نفر مبتلا می‌شوند. ادامه تحریم‌ها علیه ایران، بی‌رحمی تمام است

برنی سندرز،  عضو مجلس سنای آمریکا

تحریم‌ها مانع رسیدن دارو و تجهیزات به ایران است. ویروس‌ها مرز نمی‌شناسند. بیایید اختلافات را کنار بگذاریم و لغو تحریم‌ها مانع آسیب دیدن مردم شویم