کاوش برای کشف اسرار جدید خورشید

عماد الدین قاسمی پناه_خبرنگار

به تازگی طی یک ماجراجویی که در نوع خودش، اولین، محسوب می‌شود، یک موشک از آسمان فلوریدا حرکت کرد تا یک فضاپیما را به سمت خورشید هدایت کند. حتی اگر ستاره خانگی ما هر روز هم در آسمان ما بدرخشد و بسوزد، باز هم ما تاکنون خورشید را از یک منظر، یعنی از رو‌به‌رو و از درون هواپیما دیده‌ایم. مدارگرد خورشیدی آژانس فضایی اروپا
(European Space Agency’s Solar Orbiter) یا SolO درصدد تغییر این زاویه دید است، زیرا برای انجام یک عملیات شناسایی دقیق از خورشید طراحی شده تا این امکان فراهم شود که مناطق قطبی این ستاره که قبلاً نامرئی بوده‌اند، رصد شوند. نشنال جئوگرافی در گزارش خود نوشته است: طی این ماموریت منحصربه‌فرد، مجموعه‌ای از 10ابزار کاوشگر SolO به کشف چگونگی ارسال جریان‌های پرانرژی از سوی این ستاره در سراسر سیستم سیاره‌ای ما (منظومه شمسی) که بادهای خورشیدی نامیده می‌شوند، کمک می‌کنند. SolO همچنین کمک می‌کند تا به آن چیزی که چرخه مغناطیسی یازده‌ساله خورشید را کنترل می‌کند، پاسخ داده شود. این چرخه مغناطیسی از نظر شدت و قوت متفاوت است و نوساناتی غیرقابل پیش‌بینی در فعالیت‌های خورشیدی ایجاد می‌کند. دانیل مولر، پژوهشگر پروژه SolO می‌گوید: ما اساساً این پدیده را درک نمی‌کنیم و امیدواریم با این مدارگرد خورشیدی بتوانیم شکاف موجود در دانسته‌هایمان را پر کنیم. به گزارش نشنال جئوگرافیک، گشودن این کلاف سردرگم صرفاً یک موضوع دانشگاهی نیست و این موضوع می‌تواند امنیت عمومی زمین را بهبود بخشد. تغییر در عامل فعالیت مغناطیسی خورشید به انفجارهای خورشیدی قدرتمند و پرانرژی می‌تواند شبکه‌های برق را ازکار بیندازد، ماهواره‌ها را به پایین بکشاند و برای انسان کشنده و مهلک باشد. همین الان، حال بشر از پیش‌بینی‌ها در مورد زمان و میزان قدرت این انفجارها و اثراتی که بر زمین خواهند گذاشت خوب نیست. 
هلی گیلبرت، یکی از پژوهشگران پروژه SolO می‌گوید: درک این فرایندهای بنیادی (فرایندهای فیزیکی که در منطقه داخلی جو خورشید اتفاق می‌افتد) واقعا کمک بسیاری به ما خواهد کرد. SolO در یک زمان بسیار ویژه برای مشاهده و رصد خورشید پرتاب می‌شود. SolO فقط یکی از چند پروژه جدید است که به رصد دقیق خورشید می‌پردازد و فرصت‌هایی را برای اکتشافات علمی مهم‌تر، در مورد ستاره خانگی ما فراهم می‌کند. نیکولا فاکس، مدیر بخش هلیوفیزیک (heliophysics) ناسا می‌گوید: الان بهترین زمان برای این است که یک فیزیک‌دان خورشیدی(heliophysicist) باشید.

دوران طلایی برای مطالعه خورشید
شاید توجه کرده باشید که خورشید شبیه یک گل رز وحشی است. چندی پیش، تلسکوپ زمینی Daniel K. Inouye Solar Telescope یا DKIST تصویری فوق‌العاده و بسیار نزدیک از سطح خورشید منتشر کرد. در آن تصاویری که به شکل فیلم منتشر شد، پوسته خورشید شبیه پوششی از حباب، سطحی وصله‌دار و سلول‌های پلاسمایی که به اندازه مساحت ایالت تگزاس بودند، نشان داده می‌شد.
در دسامبر گذشته، کاوشگر خورشیدی پارکر نخستین مشاهدات خود را که از طریق چرخش بسیار نزدیک به دور خورشید گردآوری شده بود، منتشر کرد. چندی پیش هم
The Astrophysical Journal مطالعات فوق‌العاده‌ای در مورد این ماموریت منتشر کرد. 
در میان این گنجینه، نخستین مشاهدات از امواج مغناطیسی «سرکش»، نخستین جزئیات از یک محیط بدون گردوغبار در اطراف خورشید و نخستین نگاه اجمالی به بیرون رانده‌شدن ذرات وجود دارد. همچنین کشفی خیره‌کننده از اینکه باد خورشیدی در یک طرف دارای سرعت زیادی است در این مجله مشاهده می‌شود. این باد سریع‌تر از آنچه انتظار می‌رفت بود، به‌طوری که می‌تواند تکامل ستاره‌ای را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار دهد.
کاوشگر خورشیدی پارکر با شیرجه زدن به تاج خورشید این مشاهدات را ضبط می‌کند. تاج خورشید شامل یک غلاف ناشناخته بسیار داغ، گاز و ذرات چند میلیون درجه‌ای است. این کاوشگر در طول سفر هفت‌ساله‌اش، در طول هر مدار، هر روز به خورشید نزدیک‌تر و نزدیک‌تر خواهد شد و سرانجام در 4میلیون مایلی سطح چشمگیر ستاره ما قرار می‌گیرد.
کاوشگر خورشیدی پارکر قادر خواهد بود با فضاپیمای جدید SolO همکاری کند، اگرچه SolO به خورشید نزدیک نخواهد شد. پس از آنکه SolO پرتاب شد، این فضاپیما به دور زمین و زهره خواهد چرخید و با کمک گرانش این سیارات به خورشید نزدیک‌تر می‌شود. 
پس از 5سال، گرانش زهره این کاوشگر را به سمت یک مدار خمیده هدایت می‌کند که به این ترتیب قطب‌های خورشیدی نمایان خواهند شد.

تاج خورشید
کاوشگر خورشیدی پارکر با شیرجه زدن به تاج خورشید این مشاهدات را ضبط می‌کند. تاج خورشید شامل یک غلاف ناشناخته بسیار داغ، گاز و ذرات چند میلیون درجه‌ای است